ابن‌کمونه

سعد بن منصور بن حسن بن هبه‌الله بن کمونه مشهور به ابن‌کمونه (م ۶۸۳ ه‍.ق) از فیلسوفان معاصر ابن‌سینا، ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی و ابوالخیر خمّار بود. وی با فلاسفه عصر خود مکاتبه داشت و رساله‌ای حاوی پرسش‌های او از خواجه نصیرالدین و پاسخ‌های خواجه بر جای مانده است.

عقاید

درباره اعتقادات مذهبی ابن‌کمونه در میان پژوهشگران، اختلاف است. بسیاری وی را یهودی دانسته‌اند. برخی به استناد مقدمه پاره‌ای از آثارش که مشتمل بر درود بر پیامبر اسلام و خاندان او بود، وی را مسلمان و حتی برخی دیگر شیعه دانسته‌اند. با این وجود بعضی نیز او را «شیطان الحکماء» لقب داده‌اند. از مفاد برخی از آثار او و اظهار نظرهای ابن‌فوطی که معاصر او بوده بر می‌آید که وی اعتقادی به ادیان نداشته، و تصنیف کتاب تنقیح الابحاث که مشتمل بر مطالبی به ذعم مسلمانان الحادی، سبب شد تا مردم بغداد بر او بشورند و با اجتماع در مدرسه مستنصریه خواستار مجازات او شوند. در پی این شورش شحنه بغداد تصمیم به سوزاندن ابن‌کمونه گرفت ولی طرفدارانش او را در صندوقی گذاشته پنهانی به حله فرستادند و چندی بعد در همان‌جا درگذشت. شبهه ابن‌کمونه از سلسله مباحث کلامی است که در کلام اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن کمونه». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.