آلپ‌تگین

آلپ‌تگین
امیر غزنی
سلطنت	۳۵۱–۳۵۲ قمری/۹۶۲–۹۶۳ میلادی
پیشین	دودمان لویک
جانشین	سبکتگین
درگذشته	۲۰ شعبان ۳۵۲ قمری/۹۶۳ میلادی
دین و مذهب	اسلام

آلپ‌تگین یکی از سپهسالاران تُرک‌نژاد در حکومت سامانیان بود.

تبار

وی اصالتاً از ترکان کوچ‌نشین آسیای مرکزی بود که بعدها دستگیر شد و به عنوان برده به پایتخت سامانیان یعنی بخارا آورده شد. جایی که که در آن به نیروی نظامی سامانیان وارد شد.

زندگی

آلپ‌تگین در سالهای پایانی عمر خود یعنی سالهای ۹۶۲ الی ۹۶۳ میلادی به دلیل حمایت از پسر عبدالملک بن نوح سامانی، مورد غضب منصور بن نوح قرارگرفت و به بخارا خوانده شد. او که از ماجرای امر آگاه بود از خراسان به غزنه رفت و فرمانروای شبه‌مستقل شهر غزنی شد. وی پیش از فرمانروایی در غزنی، به سمت سپهسالار ارتش سامانیان در خراسان رسیده بود. پس از مرگ عبدالملک بن نوح، آلپ‌تگین برای تاخت‌وتاز به سوی هند رفت و در مسیر خود، ناگزیر شد از غزنه بگذرد. هنگامی که ابوعلی لویک حاکم غزنه اجازهٔ عبور به او نداد، پس از چهار ماه محاصره، شهر را تصرف کرد. سپس بنا به گفتهٔ جوزجانی، با دریافت منشوری از منصور بن نوح، موقعیت خود را تثبیت کرد.

درگذشت

آلپ‌تگین در ۲۰ شعبان ۳۵۲ قمری درگذشت و پیش از مرگ، فرزندش ابو اسحاق ابراهیم را نامزد جانشینی خود کرد.

پانویس

منابع

• سیدعلی آل داود. «آلپ تکین». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۰۸.
• باسورث، کلیفورد ادموند (۱۳۷۸). تاریخ غزنویان. ترجمهٔ حسن انوشه. انتشارات امیرکبیر.

• Bosworth, C. E. (1985). "ALPTIGIN". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume I/9: Alp Arslan–ʿAbd-al-Hamīd. London: Routledge & Kegan Paul. p. 898. ISBN 978-0-71009-098-0.
• Davaran, Fereshteh (2010). Continuity in Iranian Identity: Resilience of a Cultural Heritage. Routledge. pp. 1–288. ISBN 9781134018314.