انس بن مالک

انس بن مالک (د ۹۳ ه‍.ق) از راویان مشهور مسلمان است که مورد احترام اهل سنت است. او توسط جعفر صادق، امام ششم شیعیان دوازده‌امامی به جعل حدیث متهم شده است.

نام و نسب

اَنس بن مالک، معروف به ابوثمامه، فرزند نضر بن ضمضم از تیره بنی نجار و از انصار مدینه بود. نام کامل او را انس بن مالک بن نضر بن ضمضم انصاری گزارش کرده‌اند.

زندگی

اَنَس بن مالک از صحابهٔ محمد، پیامبر اسلام، و از انصار و قبیلهٔ خزرج بود. پس از هجرت محمد به مدینه، مادرش یا در نقلی، شوهر مادرش او را برای خدمت به پیامبر اسلام، نزد او برد. وی تا درگذشت محمد نزد او بود. پس از درگذشت پیامبر اسلام، از سوی ابوبکر مأمور به رفتن به بحرین برای گرفتن صدقات شد. پس از ابوبکر با عمر بیعت کرد. در جنگ شوشتر از فرماندهان سپاه مسلمانان بود و هرمزان را به مدینه برد. در جریان شورش بر ضد عثمان، مردم را به یاری عثمان فراخواند. در زمان خلافت علی بن ابی‌طالب، ظاهراً موضعی بی‌طرفانه گرفته بوده است. در مجلس عبیدالله بن زیاد پس از نبرد کربلا حضور داشت. در زمان خلافت عبدالله بن زبیر، امام جماعت بصره بود. حجاج بن یوسف برای خوارکردن او به‌خاطر همراهی با عبدالله بن زبیر، مختار و ابن اشعث بر او مهر زد. در زمان مرگ بیش از صد سال سن داشت. سال مر او را ۹۳ ه.ق گزارش کرده‌اند.

جایگاه علمی

او از کسانی است که بیشترین احادیث را از پیامبر نقل کرده‌اند و به نقلی، پس از ابوهریره و عبدالله بن عمر با ۲۲۸۶ روایت در جایگاه سوم است. به‌گفتهٔ برخی، او احادیث کمی را مستقیماً از پیامبر نقل کرده و بقیه روایاتش باواسطه از دیگر صحابه بوده است. ابوحنیفه او را عادل نمی‌داند. نه تنها در در منابع شیعهٔ امامی که در منابع اهل سنت (ابوهریره و…) نیز، او از منحرفان از علی بن ابی‌طالب معرفی شده و دلیل آن را گذشته از سکوتش در دوران خلافت علی بن ابی‌طالب، روایت مناشده بیان شده که او حدیثی دربارهٔ فضایل علی بن ابی‌طالب را با بهانهٔ پیری و فراموشی کتمان کرد و علی بن ابی‌طالب نیز به همین دلیل او را نفرین کرد.‌‌ او توسط جعفر صادق، امام ششم شیعیان دوازده‌امامی به جعل حدیث متهم شده است.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «انس بن مالک». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
• سلیم، عبدالامیر (۱۳۸۰). «انس بن مالک». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. دهم. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹۶۴-۷۰۲۵-۰۵-X.
• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوهریره دوسی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.