تاریخ بلعمی
تاریخ بلعمی یا تاریخ‌نامهٔ بزرگ ترجمه‌ای است که ابوعلی محمد بن محمد بلعمی از کتاب تاریخ الرسل و الملوک یا همان تاریخ طبری مشهور نوشتهٔ محمد جریر طبری ترتیب داده است. تاریخ آغاز ترجمه ۳۵۲ قمری/۳۴۲ خورشیدی بوده است. تاریخ طبری، تاریخ جهان از ابتدای آفرینش آدم تا آغاز سده چهارم هجری را به تفصیل بیان کرده است و تاریخ بلعمی ترجمهٔ آزاد فارسی این کتاب به‌طور مختصر است.
نثر کتاب
با توجه به تاریخ نوشته شدن این کتاب، می‌توان آن را پس از شاهنامه ابومنصوری، قدیمی‌ترین نثر فارسی دری دانست.[۱]
چگونگی ترجمه کتاب
ابوعلی بلعمی کتاب تاریخ طبری را به دستور منصور بن نوح سامانی به فارسی ترجمه کرده است. خود او در اینباره می‌گوید: «بدانکه این تاریخ‌نامه بزرگست گردآورده ابی‌جعفر محمد بن جریر یزید الطبری رحمه‌اللّه که ملک خراسان — ابوصالح بن نوح — فرمان داد دستور خویش را ابوعلی محمد بن محمد البلعمی را که این تاریخ‌نامه را که از آن پسر جریر است پارسی گردان هرچه نیکوتر، چنان‌که اندر وی نقصانی نباشد. پس گوید چون اندر وی نگاه کردم و بدیدم اندر وی علمهای بسیار، پس رنج بردم و جهد و ستم بر خویش نهادم و این را پارسی گردانیدم به نیروی ایزد عزوجل»[۲]
صاحب مجمل‌التواریخ و القصص دربارهٔ تاریخ آغاز این ترجمه می‌گوید: «کتاب تواریخ محمد بن جریر الطبری رحمه‌اللّه علیه که از تازی به پارسی کرده است ابوعلی محمد بن محمد الوزیر البلعمی به فرمان امیر منصور ابن نوح السامانی که بر زبان ابی‌الحسن الفایق الخاصه پیغام داد در سنهٔ اثنی و خمسین و ثلاث مائه» یعنی از سال ۳۵۲ قمری/۳۴۲ خورشیدی ترجمه این کتاب آغاز شده است.[۳]
پانویس
ارجاعات
- ↑ بهار، سبک‌شناسی، ۱۲۰.
- ↑ بلعمی، تاریخ بلعمی، ۱–۲.
- ↑ مجمل التواریخ و القصص، ۱۸۰.
منابع
- بلعمی، ابوعلی (۱۳۵۳). تاریخ بلعمی. به تصحیح محمدتقی بهار و محمد پروین گنابادی. تهران: کتابفروشی زوار.
- بهار، محمدتقی (۱۳۸۴). سبک‌شناسی. ج. دوم. تهران: امیرکبیر.
- مجمل التواریخ و القصص. به تصحیح محمدتقی بهار. تهران. ۱۳۱۸.