ابوبکر بن سعد زنگی
ابوبکر بن سعد بن زنگی، پنجمین اتابک سلغری فارس بود. او به زمان پدرش، هفت سال در زندان بود و پس از مرگ سعد در ۶۲۳ ه.ق به جای پدر نشست و بعضی جزایر خلیج و چند شهر از هندوستان را به دست گرفت و ضمیمه ملک فارس کرد. او با اوگتای قاآن ایلخان مغول از در اطاعت و انقیاد درآمد و خراجی بپذیرفت و فارس را از قتل و نهب مغولان صیانت نمود و اوگتای به وی لقب قتلغ‌خان یعنی «پادشاه سعید» داد. او ممدوح سعدی شاعر مشهور است و بوستان و گلستان را سعدی، به نام او کرده است.[۱]
زندگی
تاریخ تولد و درگذشت و مدت شهریاری او را صریحاً ننوشته‌اند، ولی چون به تصریح خواجه رشیدالدین فضل‌الله در جامع التواریخ، ۶۷ سال در این جهان زیسته، ظاهراً در حدود سال ۵۹۱ هجری قمری (۱۱۹۴ میلادی) تولد یافته‌است.[۲] پس از پدر در سال ۶۲۳ هجری به امارت رسید. ۳۵ سالی در فارس حکومت نمود. اتابک ابوبکر در تمام مدت امارت فارس با ملوک شبانکاره درگیری داشت. در اوایل امارت به سواحل و جزایر خلیج فارس لشکر کشید و بحرین و کیش و مسقط و عمان را از بصره تا سواحل هند به تصرف آورد. پس از آن، گه‌گاه خود را «سلطان البرّ و البحر» خواند. اظهار طاعتش نسبت به مغول که به خاطر آن یرلیغ سلطنت فارس را با لقب قتلغ خانی از جانب اوگتای خان مغول دریافت در نزد اهل فارس تدبیر عاقلانه ای تلقی شد که بدان وسیله اقلیم فارس از تجاوز مغول در امان ماند. اما در این اظهار تبعیت در سال ۶۵۶ هجری ناچار شد عده‌ای از سپاه خود را هم برای تسخیر بغداد همراه هلاکوخان بفرستد و این کار او در نزد دوستداران آل عباس با نظر قبول تلقی نشد. هلاکو هم حکومت وی را بر فارس تأیید کرد و پسرش سعد بن ابوبکر را که اتابک برای اظهار تبعیت به درگاه او فرستاده بود اکرام نمود اما در همان ایام و در در سال ۶۵۸ هجری که اتابک در شیراز درگذشت، پسرش سعد بن ابوبکر هم در راه بازگشت از اردوی ایلخان در حدود تفرش درگذشت و امارت فارس به اتابک محمد بن سعد رسید که طفلی خردسال بود. او نیز دو سال بعد در سال ۶۶۰ هجری از بام به زیر افتاد و هلاک شد.[۳]
درگذشت
درگذشت وی نیز به تصریح همان مورخ، پنجم جمادی‌الثانی سال ۶۵۸ هجری قمری (۱۲۵۹ میلادی) روی نموده و مدت شهریاری او هم به روایت دقیق جامع التواریخ ۳۴ سال بوده‌است. صاحب شیرازنامه مدفنش را در «رباطِ اَبِش» کنار پدر گفته‌است.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوبکر بن سعد بن زنگی». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۹۰). روزگاران. تهران: انتشارات سخن. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۹۶۱-۱۱-۱-.
- سادات ناصری، حسن (۱۳۵۵). «اتابک ابوبکر سعد بن زنگی». مجله گوهر (۴۰).
| آثار و کتابها |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| یادمان | |||||
| نهادها | |||||
| اماکن | |||||
| سعدیشناسی | |||||
| سعدی پژوهان |
| ||||
| افراد مرتبط | |||||
| فیلم و موسیقی | |||||
| جستار وابسته | |||||
