غرر الحکم و درر الکلم
غرر الحکم و درر الکلم کتابی است به تألیف عبدالواحد بن محمد آمدی از دانشمندان قرن ششم هجری. این کتاب مجموعه بزرگی از سخنان کوتاه و حکمت‌آمیز علی بن ابی‌طالب را در بر دارد. قبل از قرن ششم هجری، جمع‌آوری این نوع کلمات قصار چندان رایج نبوده و تنها اثر موجودی که ظاهراً آمدی از آن استفاده کرده، صد کلمه جاحظ (متوفی ۲۵۵ ق) بوده است. با این حال، آمدی این اثر جاحظ را کوچک شمرده و از او انتظار بیشتری داشته است. در غرر الحکم، کلمات قصار بر اساس حروف الفبا (فقط حرف اول کلمه) و با رعایت سجع تنظیم شده‌اند. این کتاب در قرن دوازدهم قمری به دستور شاه سلطان حسین صفوی توسط جمال‌الدین محمد خوانساری به فارسی ترجمه و شرح شده است. ترجمه و شرح دیگری از آن به زبان فارسی توسط میرجلال‌الدین محدث ارموی در سال ۱۳۴۶ شمسی در تهران انجام گرفته است. در قرون اخیر، نیز بسیاری از دانشمندان به این کتاب توجه کرده‌اند. عبدالکریم بن محمد یحیی قزوینی، کتاب را بر اساس موضوع در ۹۹ باب تنظیم کرد؛ شرح فارسی بر آن افزود و آن را نظم الغرر و نضد الدرر نامید. بخشی از همین کتاب، اصداف الدرر نام گرفته است. همچنین، میرزا موسی خوشنویس (حالی) به درخواست میرزا احمد تبریزی، بخشی از غرر الحکم را به فارسی ترجمه کرده که در سال ۱۳۴۴ قمری در مجموعه انهار جاریه در شیراز به چاپ رسید. ترجمه دیگری نیز توسط محمدعلی انصاری قمی در تهران در سال ۱۳۳۵ شمسی انجام شده است. علاوه بر این، سید ابوالقاسم مرعشی نیز خلاصه‌ای از غرر الحکم را ترجمه کرده که در سال ۱۳۲۷ شمسی همراه با متن اصلی در تهران منتشر شده است. غرر الحکم بارها در شهرهای مختلفی مانند دمشق، صیدا و بمبئی به چاپ رسیده و نسخ خطی متعددی از آن موجود است.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
- شعار، جعفر (۱۳۹۸). «آمدی، ابوالفتح». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.