محی‌الدین لاری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''محی‌الدین لاری''' ({{Lang-ar|محی الدین لاری}} ; متوفی ۱۵۲۱–۱۵۲۷) مینیاتوریست و نویسنده قرن شانزدهم بود که بیشتر به خاطر کتاب ''فتوح الحرمین شهرت داشت که'' راهنمای شهرهای مقدس اسلامی مکه و مدینه است. == زندگی و آثار == پرون...» ایجاد کرد) |
(←پانویس) |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات افراد | |||
| نام = محی‌الدین لاری | |||
| نام_تصویر = Khalili Collection Hajj and Arts of Pilgrimage mss 1038 fol 19b-20a.jpg | |||
| جایگزین تصویر = نمایی از یک مینیاتور که مسجدالحرام را به تصویر کشیده است | |||
| توضیح_تصویر = تصویر مسجدالحرام و کعبه در نسخه خطی فتوح الحرامین متعلق به سال ۱۵۸۲، نگاهداری شده در مجموعه حج و هنرهای زیارت خلیلی | |||
| تاریخ_مرگ = ۱۵۲۱–۱۵۲۷ | |||
| پیشه = مینیاتوریست | |||
| کارهای برجسته = فتوح الحرمین | |||
| استاد = جلال‌الدین محمد الدوانی | |||
| دین = اسلام | |||
}} | |||
'''محی‌الدین لاری''' (د ۱۵۲۱–۱۵۲۷) [[چهره‌نگاری مینیاتور|مینیاتوریست]] و نویسنده قرن شانزدهم بود که بیشتر به خاطر کتاب ''[[فتوح الحرمین]]'' شهرت داشت که راهنمای [[شهرهای مقدس اسلامی]]، [[مکه]] و [[مدینه]] است. | |||
== سرگذشت == | |||
اطلاعات کمی در مورد زندگی اولیه و حرفه لاری وجود دارد. گمان می‌رود که او اصالتی فارسی<ref dir=ltr>{{پک|Mois|Buitelaar|2015}}</ref> یا هندی<ref dir=ltr>{{پک|Sardar|2014}}</ref> داشته باشد. پسوند ''لاری'' ممکن است دال بر این باشد که این شخصیت اهل لار — شهری در جنوب شرقی شیراز — باشد. او شاگرد [[جلال‌الدین محمد الدوانی]]<ref dir=ltr>{{پک|Pourjavady|2011}}</ref><ref dir=ltr>{{پک|Berthels|2012}}</ref> از محققین برجسته ادبیات فارسی بود که نخستین رساله را در مورد آثار [[حافظ]] نوشت و معروف است که از لار نیز دیدن کرده است.<ref dir=ltr>{{پک|Pourjavady|2011}}</ref> | |||
گمان می‌رود که لاری در سال ۱۵۲۱<ref dir=ltr>{{پک|Pourjavady|۲۰۱۱}}</ref> یا ۷–۱۵۲۶ درگذشته باشد.<ref dir=ltr>{{پک|Berthels|2012}}</ref> | |||
== آثار == | |||
کتاب ''فتوح الحرمین'' اثر لاری به زبان فارسی است و به [[مظفرالدین بن محمودشاه]] که از سال ۱۵۱۱ تا ۱۵۲۶ بر [[گجرات]] حکومت می‌کرد، تقدیم شده است.<ref dir=ltr>{{پک|Mois|Buitelaar|2015}}</ref> این کتاب راهنمای [[حج|حجاج]] است. نسخه خطی شامل ۴۵ برگ با نوشته در دو ستون [[خط نسخ]] و هجده تصویر منور (اما سبک و نه دقیق) از جمله اماکن مقدس در [[مدینه]]، صحنه‌های بین مدینه و مکه و مراحل مختلف حج در مکه است.<ref dir=ltr>{{پک/بن|ک=Muhyi Al-Din Lari|Muhyi}}</ref><ref dir=ltr>{{پک|Porter|2012}}</ref> تذهیب‌ها با جوهر، آبرنگ مات و طلا بر روی کاغذ است.<ref dir=ltr>{{پک|Ekhtiar|Moore|2012}}</ref> کتاب شامل تصاویر دقیقی از [[کعبه]] است که نشان‌دهنده مناطقی است که برای عبادت فرقه‌های مختلف [[اسلام]] در نظر گرفته شده است، درهای ورودی [[حرم]]، [[مناره]]ها و دو ردیف ستون‌ها. کتب راهنمای زیارتی، به‌طور سنتی از به تصویر کشیدن انسان‌ها اجتناب می‌کردند و ترجیح می‌دادند فقط مناظر و مکان‌های مقدس را به تصویر بکشند؛ اما مینیاتورهای لاری یک استثنا هستند و در برخی از آنها تصاویر افراد نیز دیده می‌شوند. در این بین، متونی که در حاشیه نوشته شده‌اند، به به تشریح مراسمات حج و ماهیت آنها می‌پردازد.<ref dir=ltr>{{پک|Mois|Buitelaar|2015}}</ref> لاری با الهام از مثال استادش، شرحی بر ''کسیده'' [[ابن فارض|ابن الفرید]] به نام ''الطیه الکبری نوشت''. وی در این امر کوشید تا سازگاری و تطابق [[عرفان اسلامی]] و اندیشه ارسطویی را نشان دهد.<ref dir=ltr>{{پک|Berthels|2012}}</ref> | |||
لاری | توجه لاری به جزئیات معماری، استفاده از پالت رنگی و طراحی‌های تخصصی مورد تحسین قرار گرفته است.<ref dir=ltr>{{پک|Esin|1987}}</ref> نقاشی او از [[مسجدالحرام]] مکه برای چندین قرن به یک تصویر بازتولید گسترده تبدیل شد.<ref dir=ltr>{{پک|Sardar|2014}}</ref> مینیاتورهای او که [[جبل الرحمه|کوه عرفات]] و همچنین ''محمّل'' را نشان می‌داد، دوباره در گواهی‌های حج که حتی در قرن هجدهم مورد استفاده بودند، تبدیل شدند. حداقل دوازده نسخه خطی از لاری بجا مانده است. همه آنها حاوی تصاویری از مراحل مختلف حج هستند که هر ایستگاه دارای برچسب است. برخی از نسخه‌های خطی از روی [[انجامه|کولوفون‌هایشان]] مشخص است که در مکه کشیده شده‌اند.<ref dir=ltr>{{پک|Mois|Buitelaar|2015}}</ref> صفحاتی از برخی از نسخه‌ها در حراج‌های مختلف ظاهر شده‌اند.<ref dir=ltr>{{پک/بن|ک=Christie's|Chri}}</ref><ref dir=ltr>{{پک/بن|ک=Christie's|Chr}}</ref><ref dir=ltr>{{پک/بن|ک=Muhyi Al-Din Lari|Muhyi}}</ref> قدیمی‌ترین نسخه موجود در حال حاضر نسخه‌ای است که در مکه در سال ۱۵۴۴ ساخته شده است. اکنون در [[کتابخانه بریتانیا]] نگهداری می‌شود.<ref dir=ltr>{{پک/بن|ک=Christie's|Chri}}</ref> مجموعهٔ خلیلی از حج و هنرهای زیارت نمونه‌هایی از مکه قرن شانزدهم و هند قرن هجدهم یا اوایل قرن نوزدهم دارد.<ref dir=ltr>{{پک/بن|ک=Khalili|1308}}</ref><ref dir=ltr>{{پک/بن|ک=Khalili|1274}}</ref> سند اصلی لاری در طول قرون متمادی استنساخ شده و دوباره تصویر شده است و نسخه‌هایی از آن در ترکیه، ایران و هند پیدا شده‌اند. نسخه‌های متأخر اغلب دارای غلط املایی و ناهماهنگی هستند، که علتش یا عدم مهارت ناسخین و کاتبین است یا سخت بودن قرائت خطاطی‌های بیش از حد آراسته‌شدهٔ لاری.<ref dir=ltr>{{پک|Milstein|2006}}</ref> | ||
== پانویس == | |||
=== ارجاعات === | |||
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | |||
== پانویس == | === منابع === | ||
{{پانویس}} | {{آغاز پانویس|35em}} | ||
{{چپ‌چین}} | |||
* {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱=|نام۱=|تاریخ=2006|نام ویراستار1=David J|نام خانوادگی ویراستار1=Wasserstein|نام ویراستار2=Ami|نام خانوادگی ویراستار2=Ayalon|عنوان=Mapping the sacred in Sixteenth Century Illustrated Manuscripts of Futuh al-Haramayn|پیوند=|ژورنال=Mamluks and Ottomans: Studies in Honour of Michael Winter|کد زبان=en|ناشر=Routledge}} | |||
* {{cite encyclopedia|article=Muḥyi ’l-Dīn Lārī|author1-last=Berthels|author1-first=E.|encyclopedia=Encyclopedia of Islam|edition=2|year=2012|url=http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/muhyi-l-din-lari-SIM_5440?s.num=3&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-2&s.q=lari|editor1-first=P.|editor1-last= Bearman|editor2-first=Th.|editor2-last=Bianquis |editor3-first=C.E.|editor3-last=Bosworth |editor4-first=E.|editor4-last=van Donzel|editor5-first=W.P.|editor5-last= Heinrichs|access-date=18 May 2017|isbn=9789004161214}} | |||
* {{cite book|last=Esin|first=Atıl|title=The Age of Sultan Süleyman the Magnificent|url=https://books.google.com/books?id=sNifAAAAMAAJ|year=1987|publisher=National Gallery of Art|isbn=978-0-8109-1855-9}} | |||
* {{cite book|title=Art of the Islamic World – A Resource for Educators|publisher=Metropolitan Museum of Art|year=2012|editor1-first=Maryam D.|editor1-last=Ekhtiar|editor2-first=Claire|editor2-last=Moore|isbn=978-1-58839-482-8}} | |||
* {{cite journal|title=Mapping the sacred in Sixteenth Century Illustrated Manuscripts of Futuh al-Haramayn|year=2006|journal=Mamluks and Ottomans: Studies in Honour of Michael Winter|editor1-first=David J.|editor1-last=Wasserstein|editor2-first=Ami|editor2-last=Ayalon|publisher=Routledge|author1-last=Milstein|author1-first=Rachel}} | |||
* {{cite book|last1=Mois|first1=Luitgard|last2=Buitelaar|first2=Marjo|title=Hajj: Global Interactions through Pilgrimage|url=https://books.google.com/books?id=LGTTBgAAQBAJ|year=2015|publisher=Sidestone Press|isbn=978-90-8890-285-7}} | |||
* {{cite book|last=Porter|first=Venetia |title=The Art of Hajj|url=https://books.google.com/books?id=cVn7twAACAAJ|year=2012|publisher=Interlink Books|isbn=978-1-56656-884-5}} | |||
* {{cite book|last=Pourjavady|first=Reza |title=Philosophy in Early Safavid Iran: Najm Al-Din Mahmud Al-Nayrizi and His Writings|url=https://books.google.com/books?id=VGvO3jpy-YcC|year=2011|publisher=Brill|isbn=978-90-04-19173-0}} | |||
* {{cite book|last=Sardar|first=Ziauddin|authorlink = Ziauddin Sardar|title=Mecca – The Sacred City|url=https://archive.org/details/meccasacredcity0000sard|url-access=registration|isbn=978-1-4088-0920-4|publisher=Bloomsbury|year=2014}} | |||
{{پایان}} | |||
'''منابع آنلاین''' | |||
{{چپ‌چین}} | |||
* {{یادکرد وب|عنوان=Muhyi Al-Din Lari: Kitab Futuh Al-Haramayn|ناشر=|نشانی=https://www.bonhams.com/auctions/23436/lot/31/?category=results&length=90&page=1|تاریخ=19 April 2016|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|Muhyi}}|نویسنده=Bonhams|کد زبان=en|وبگاه=ا}} | |||
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=Muhyi Al-Din Lari: Kitab Futuh Al-Haramayn and Other Texts|ناشر=|نشانی=http://www.christies.com/lotfinder/books-manuscripts/muhyi-al-din-lari-kitab-futuh-al-haramayn-5825868-details.aspx|تاریخ=9 October 2014|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|Chri}}|نویسنده=Christie's|کد زبان=en|وبگاه=ا}} | |||
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=Muhyi Al-Din Lari: Kitab Futuh Al-Haramayn|ناشر=|نشانی=http://www.christies.com/lotfinder/Lot/muhyi-al-din-lari-d-1526-7-ad-kitab-5985602-details.aspx|تاریخ=18 April 2016|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|Chr}}|نویسنده=Christie's|کد زبان=en|وبگاه=ا}} | |||
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=Futuh al-Haramayn (a Handbook for Pilgrims to Mecca and Medina) of Muhyi al-Din Lari, MSS 1274|ناشر=|نشانی=https://www.khalilicollections.org/collections/hajj-and-the-arts-of-pilgrimage/futuh-al-haramayn-a-handbook-for-pilgrims-to-mecca-and-medina-of-muhyi-al-din-lari-mss-1274/|تاریخ=2020-12-03|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|1274}}|نویسنده=Khalili Collections|کد زبان=en|وبگاه=ا}} | |||
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=Futuh al-Haramayn (a Handbook for Pilgrims to Mecca and Medina) of Muhyi Lari, MSS 1308|ناشر=|نشانی=https://www.khalilicollections.org/collections/hajj-and-the-arts-of-pilgrimage/khalili-collection-islamic-art-futuh-al-haramayn-of-muhyi-lari-mss1038/|تاریخ=2020-12-03|تاریخ بازبینی=|شناسه={{شناسه یادکرد|1308}}|نویسنده=Khalili Collections|کد زبان=en|وبگاه=ا}} | |||
{{پایان}} | |||
{{پایان پانویس}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
[[رده:درگذشتگان ۱۵۲۱ (میلادی)]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۱۵۲۶ (میلادی)]] | [[رده:درگذشتگان ۱۵۲۶ (میلادی)]] | ||
[[رده:درگذشتگان ۱۵۲۷ (میلادی)]] | |||
[[رده:نقاشان سده ۱۶ (میلادی)]] | [[رده:نقاشان سده ۱۶ (میلادی)]] | ||
[[رده:نقاشان مسلمان]] | |||
[[رده:نویسندگان سده ۱۶ (میلادی)]] | [[رده:نویسندگان سده ۱۶ (میلادی)]] | ||
[[رده:هنرمندان مسلمان]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۴۸
| محی‌الدین لاری | |
|---|---|
 تصویر مسجدالحرام و کعبه در نسخه خطی فتوح الحرامین متعلق به سال ۱۵۸۲، نگاهداری شده در مجموعه حج و هنرهای زیارت خلیلی | |
| وفات | ۱۵۲۱–۱۵۲۷ |
| استاد | جلال‌الدین محمد الدوانی |
| حرفه | مینیاتوریست |
| کارهای برجسته | فتوح الحرمین |
| دین | اسلام |
محی‌الدین لاری (د ۱۵۲۱–۱۵۲۷) مینیاتوریست و نویسنده قرن شانزدهم بود که بیشتر به خاطر کتاب فتوح الحرمین شهرت داشت که راهنمای شهرهای مقدس اسلامی، مکه و مدینه است.
سرگذشت
اطلاعات کمی در مورد زندگی اولیه و حرفه لاری وجود دارد. گمان می‌رود که او اصالتی فارسی[۱] یا هندی[۲] داشته باشد. پسوند لاری ممکن است دال بر این باشد که این شخصیت اهل لار — شهری در جنوب شرقی شیراز — باشد. او شاگرد جلال‌الدین محمد الدوانی[۳][۴] از محققین برجسته ادبیات فارسی بود که نخستین رساله را در مورد آثار حافظ نوشت و معروف است که از لار نیز دیدن کرده است.[۵]
گمان می‌رود که لاری در سال ۱۵۲۱[۶] یا ۷–۱۵۲۶ درگذشته باشد.[۷]
آثار
کتاب فتوح الحرمین اثر لاری به زبان فارسی است و به مظفرالدین بن محمودشاه که از سال ۱۵۱۱ تا ۱۵۲۶ بر گجرات حکومت می‌کرد، تقدیم شده است.[۸] این کتاب راهنمای حجاج است. نسخه خطی شامل ۴۵ برگ با نوشته در دو ستون خط نسخ و هجده تصویر منور (اما سبک و نه دقیق) از جمله اماکن مقدس در مدینه، صحنه‌های بین مدینه و مکه و مراحل مختلف حج در مکه است.[۹][۱۰] تذهیب‌ها با جوهر، آبرنگ مات و طلا بر روی کاغذ است.[۱۱] کتاب شامل تصاویر دقیقی از کعبه است که نشان‌دهنده مناطقی است که برای عبادت فرقه‌های مختلف اسلام در نظر گرفته شده است، درهای ورودی حرم، مناره‌ها و دو ردیف ستون‌ها. کتب راهنمای زیارتی، به‌طور سنتی از به تصویر کشیدن انسان‌ها اجتناب می‌کردند و ترجیح می‌دادند فقط مناظر و مکان‌های مقدس را به تصویر بکشند؛ اما مینیاتورهای لاری یک استثنا هستند و در برخی از آنها تصاویر افراد نیز دیده می‌شوند. در این بین، متونی که در حاشیه نوشته شده‌اند، به به تشریح مراسمات حج و ماهیت آنها می‌پردازد.[۱۲] لاری با الهام از مثال استادش، شرحی بر کسیده ابن الفرید به نام الطیه الکبری نوشت. وی در این امر کوشید تا سازگاری و تطابق عرفان اسلامی و اندیشه ارسطویی را نشان دهد.[۱۳]
توجه لاری به جزئیات معماری، استفاده از پالت رنگی و طراحی‌های تخصصی مورد تحسین قرار گرفته است.[۱۴] نقاشی او از مسجدالحرام مکه برای چندین قرن به یک تصویر بازتولید گسترده تبدیل شد.[۱۵] مینیاتورهای او که کوه عرفات و همچنین محمّل را نشان می‌داد، دوباره در گواهی‌های حج که حتی در قرن هجدهم مورد استفاده بودند، تبدیل شدند. حداقل دوازده نسخه خطی از لاری بجا مانده است. همه آنها حاوی تصاویری از مراحل مختلف حج هستند که هر ایستگاه دارای برچسب است. برخی از نسخه‌های خطی از روی کولوفون‌هایشان مشخص است که در مکه کشیده شده‌اند.[۱۶] صفحاتی از برخی از نسخه‌ها در حراج‌های مختلف ظاهر شده‌اند.[۱۷][۱۸][۱۹] قدیمی‌ترین نسخه موجود در حال حاضر نسخه‌ای است که در مکه در سال ۱۵۴۴ ساخته شده است. اکنون در کتابخانه بریتانیا نگهداری می‌شود.[۲۰] مجموعهٔ خلیلی از حج و هنرهای زیارت نمونه‌هایی از مکه قرن شانزدهم و هند قرن هجدهم یا اوایل قرن نوزدهم دارد.[۲۱][۲۲] سند اصلی لاری در طول قرون متمادی استنساخ شده و دوباره تصویر شده است و نسخه‌هایی از آن در ترکیه، ایران و هند پیدا شده‌اند. نسخه‌های متأخر اغلب دارای غلط املایی و ناهماهنگی هستند، که علتش یا عدم مهارت ناسخین و کاتبین است یا سخت بودن قرائت خطاطی‌های بیش از حد آراسته‌شدهٔ لاری.[۲۳]
پانویس
ارجاعات
- ↑ Mois و Buitelaar.
- ↑ Sardar.
- ↑ Pourjavady.
- ↑ Berthels.
- ↑ Pourjavady.
- ↑ Pourjavady.
- ↑ Berthels.
- ↑ Mois و Buitelaar.
- ↑ Muhyi Al-Din Lari.
- ↑ Porter.
- ↑ Ekhtiar و Moore.
- ↑ Mois و Buitelaar.
- ↑ Berthels.
- ↑ Esin.
- ↑ Sardar.
- ↑ Mois و Buitelaar.
- ↑ Christie's.
- ↑ Christie's.
- ↑ Muhyi Al-Din Lari.
- ↑ Christie's.
- ↑ Khalili.
- ↑ Khalili.
- ↑ Milstein.
منابع
- Wasserstein, David J; Ayalon, Ami, eds. (2006). "Mapping the sacred in Sixteenth Century Illustrated Manuscripts of Futuh al-Haramayn". Mamluks and Ottomans: Studies in Honour of Michael Winter (به انگلیسی). Routledge.
- Berthels, E. (2012). "Muḥyi 'l-Dīn Lārī". In Bearman, P.; Bianquis, Th.; Bosworth, C.E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W.P. (eds.). Encyclopedia of Islam (2 ed.). ISBN 9789004161214. Retrieved 18 May 2017.
- Esin, Atıl (1987). The Age of Sultan Süleyman the Magnificent. National Gallery of Art. ISBN 978-0-8109-1855-9.
- Ekhtiar, Maryam D.; Moore, Claire, eds. (2012). Art of the Islamic World – A Resource for Educators. Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-1-58839-482-8.
- Milstein, Rachel (2006). Wasserstein, David J.; Ayalon, Ami (eds.). "Mapping the sacred in Sixteenth Century Illustrated Manuscripts of Futuh al-Haramayn". Mamluks and Ottomans: Studies in Honour of Michael Winter. Routledge.
- Mois, Luitgard; Buitelaar, Marjo (2015). Hajj: Global Interactions through Pilgrimage. Sidestone Press. ISBN 978-90-8890-285-7.
- Porter, Venetia (2012). The Art of Hajj. Interlink Books. ISBN 978-1-56656-884-5.
- Pourjavady, Reza (2011). Philosophy in Early Safavid Iran: Najm Al-Din Mahmud Al-Nayrizi and His Writings. Brill. ISBN 978-90-04-19173-0.
- Sardar, Ziauddin (2014). Mecca – The Sacred City. Bloomsbury. ISBN 978-1-4088-0920-4.
منابع آنلاین
- Bonhams (19 April 2016). "Muhyi Al-Din Lari: Kitab Futuh Al-Haramayn". ا (به انگلیسی).
- Christie's (9 October 2014). "Muhyi Al-Din Lari: Kitab Futuh Al-Haramayn and Other Texts". ا (به انگلیسی).
- Christie's (18 April 2016). "Muhyi Al-Din Lari: Kitab Futuh Al-Haramayn". ا (به انگلیسی).
- Khalili Collections (2020-12-03). "Futuh al-Haramayn (a Handbook for Pilgrims to Mecca and Medina) of Muhyi al-Din Lari, MSS 1274". ا (به انگلیسی).
- Khalili Collections (2020-12-03). "Futuh al-Haramayn (a Handbook for Pilgrims to Mecca and Medina) of Muhyi Lari, MSS 1308". ا (به انگلیسی).