رسول جعفریان: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بصریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
{{جعبه زندگینامه
| نام                   = رسول جعفریان
| نام               = رسول جعفریان
| تصویر                 = رسول_جعفریان.jpg
| تصویر             = رسول_جعفریان.jpg
| توضیح تصویر   =
| توضیح تصویر       =
| زادروز = {{تاریخ تولد و سن|۱۳۴۳|۴|۹|گاه‌شمار=خورشیدی}}
| زادروز             = {{تاریخ تولد و سن|۱۳۴۳|۴|۹|گاه‌شمار=خورشیدی}}
| محل تولد               = [[خوراسگان]]، [[استان اصفهان|اصفهان]]، ایران
| محل تولد           = خوراسگان، [[اصفهان]]، [[ایران]]
|پیشه = پژوهشگر
| پیشه               = پژوهشگر
| آثار = [[کتاب‌شناسی رسول جعفریان|فهرست کامل]]
| آثار               = [[کتاب‌شناسی رسول جعفریان|فهرست کامل]]
|تحصیلات             = دکترای تاریخ، تحصیلات حوزوی
| تحصیلات           = دکترای تاریخ، تحصیلات حوزوی
| وبگاه                 = {{نشانی وب|http://www.rasul-jafarian.com}}
| وبگاه             = {{نشانی وب|http://www.rasul-jafarian.com}}
| جوایز                 = [[کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] (دوبار){{سخ}} [[جشنواره بین‌المللی فارابی|فارابی]] (دو بار)
| جوایز             = [[کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] (دوبار){{سخ}} [[جشنواره بین‌المللی فارابی|فارابی]] (دو بار)
| امضا                   =
| امضا               =
}}
}}
'''رسول جعفریان''' (زادهٔ ۹ تیر ۱۳۴۳) [[روحانی (صفت)|روحانی]] و [[پژوهشگر]] تاریخ اسلام، تشیع و ایران است. وی استاد گروه تاریخ [[دانشگاه تهران]] و رئیس [[کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]] است. او همچنین سابقه ریاست بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را نیز در کارنامه خود دارد.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.library.ut.ac.ir/-/دکتر-رسول-جعفریان-به-ریاست-کتابخانه-مرکزی-منصوب-شدند |عنوان=کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران - دکتر رسول جعفریان به ریاست کتابخانه مرکزی منصوب شدند.<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |بازبینی=30 مارس 2021 |archive-date=29 نوامبر 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201129153534/https://library.ut.ac.ir/-/دکتر-رسول-جعفریان-به-ریاست-کتابخانه-مرکزی-منصوب-شدند}}</ref>
'''رسول جعفریان''' (زادهٔ ۹ تیر ۱۳۴۳ در خوراسگان اصفهان) روحانی و پژوهشگر [[تاریخ اسلام]]، [[تاریخ تشیع|تشیع]] و [[تاریخ ایران|ایران]] است. وی استاد گروه تاریخ [[دانشگاه تهران]] و رئیس [[کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]] است. او همچنین سابقه ریاست بر [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] و [[کتابخانه ملی مجلس]] را نیز در کارنامه خود دارد. جعفریان در سال ۱۳۹۷ با رأی اعضای مجمع عمومی فرهنگستان علوم به عضویت فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران درآمد.


جعفریان در سال ۱۳۹۷ با رأی اعضای مجمع عمومی فرهنگستان علوم به عضویت پیوسته [[فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران]] درآمد.
از رسول جعفریان، آثار متعددی منتشر شده است. این آثار در قالب مقاله، کتاب، ترجمه و مصاحبه است. تعدادی از آثار او در جشنواره‌های ادبی در ایران مورد تمجید و تقدیر قرار گرفته است. [[جشنواره بین‌المللی فارابی|جایزه فارابی]]، [[جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی|جایزه کتاب سال]] و تقدیر در [[جایزه ادبی جلال آل احمد|جشنواره ادبی جلال آل احمد]]، از جمله جوایز دریافتی جعفریان به جهت آثار اوست.


==زندگی‌نامه==
== زندگی‌نامه ==
بر اساس خودزندگی‌نامه‌های منتشر شده از رسول جعفریان، او در نهم تیرماه ۱۳۴۳ در محله پوزه از ناحیه خوراسگان<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۲۹}}</ref> در توابع استان [[اصفهان]] متولد شد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> او سال‌های اولیه زندگی خود را در اصفهان گذراند.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۲۳}}</ref> به گفته خود او، وی ابتدا در مکتب‌خانه درس آموخته و در سال ۱۳۴۹ تحصیلات ابتدایی خود را آغاز کرده است.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۲۴}}</ref>
بر اساس خودزندگی‌نامه‌های منتشر شده از رسول جعفریان، او در نهم تیرماه ۱۳۴۳ در محله پوزه از ناحیه خوراسگان<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۲۹}}</ref> در توابع استان [[اصفهان]] متولد شد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> او سال‌های اولیه زندگی خود را در اصفهان گذراند.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۲۳}}</ref> به گفته خود او، وی ابتدا در [[مکتب‌خانه]] درس آموخته و در سال ۱۳۴۹ تحصیلات ابتدایی خود را آغاز کرده است.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۲۴}}</ref>


وی تحصیلات دینی را از سال ۱۳۵۵ آغاز کرد و برای این منظور به اصفهان رفت. تحصیلات او در مدرسه علمیه ذوالفقار اصفهان آغاز شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۳۵}}</ref> در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیلات به قم مهاجرت کرد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> او در بدو ورود به قم به مدرسه رسالت وارد شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۴۳}}</ref> در حوادث ناشی از دوران انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، در پی مشارکت در یک تجمع تظاهراتی، در قم دستگیر و پس از دو هفته حبس در زندان قم، به خاطر قانونی نبودن سن، آزاد شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۴۵}}</ref>
وی تحصیلات دینی را از سال ۱۳۵۵ آغاز کرد و برای این منظور به اصفهان رفت. تحصیلات او در [[مدرسه علمیه ذوالفقار]] اصفهان آغاز شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۳۵}}</ref> در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیلات به [[قم]] مهاجرت کرد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> او در بدو ورود به قم به [[مدرسه علمیه رسالت (قم)|مدرسه رسالت]] وارد شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۴۳}}</ref> در حوادث ناشی از دوران [[انقلاب ۱۳۵۷|انقلاب سال ۱۳۵۷]] در [[ایران]]، در پی مشارکت در یک تجمع تظاهراتی، در قم دستگیر و پس از دو هفته حبس در زندان قم، به خاطر قانونی نبودن سن، آزاد شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۴۵}}</ref>


او از سال ۱۳۶۰، مطالعات تاریخی خود را آغاز کرد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> در همین سال به موسسه راه حق در قم پیوست و همینطور ازدواج کرد، که ثمره آن چهار فرزند بود.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۰}}</ref> او به مدت چند ماه مسئولیت روابط عمومی سپاه نائین را در سال ۱۳۶۲ عهده‌دار بود.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۴}}</ref>
او از سال ۱۳۶۰، مطالعات تاریخی خود را آغاز کرد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> در همین سال به [[مؤسسه راه حق]] در قم پیوست و همین‌طور ازدواج کرد، که ثمره آن چهار فرزند بود.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۰}}</ref> او به مدت چند ماه مسئولیت روابط عمومی سپاه نائین را در سال ۱۳۶۲ عهده‌دار بود.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۴}}</ref>


وی در سال ۱۳۸۷ به عنوان رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی منصوب شد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref>
وی در سال ۱۳۸۷ به عنوان رئیس [[کتابخانه ملی مجلس]] منصوب شد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> مهم‌ترین اقدام جعفریان در دوره ریاست بر کتابخانه مجلس، دیجیتالی‌سازی منابع این کتابخانه و ایجاد دسترس آسان‌تر به [[نسخ خطی]] این مجموعه عنوان شده است.<ref>{{پک/بن|1=تسنیم۱۰۱|ک=خبرگزاری تسنیم|ف=رسول جعفریان رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد}}</ref> او تا سال ۱۳۹۱ در این سمت باقی ماند و با استعفا از این سمت کناره‌گیری کرد. ریاست بر [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]]، دیگر سمت رسمی اوست<ref>{{پک/بن|1=اندیشه|ک=روزنامه اعتماد|ف=اندیشه دیروز پاسخگوی ایران فردا نیست}}</ref> که از آبان سال ۱۳۹۶ برعهده داشت.<ref>{{پک/بن|1=تسنیم۱۰۱|ک=خبرگزاری تسنیم|ف=رسول جعفریان رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد}}</ref> جعفریان از شهریور سال ۱۳۹۴ به عضویت فرهنگستان علوم درآمد.<ref>{{پک/بن|1=مهر۱۰۱|ک=خبرگزاری مهر|ف=رسول جعفریان عضو فرهنگستان علوم شد}}</ref>
 
=-۰
 
<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اندیشه دیروز پاسخگوی ایران فردا نیست|نشانی=http://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/149951/انديشه-ديروز-پاسخگوي-ايران-فردا-نيست|وبگاه=روزنامه اعتماد|بازبینی=2020-11-21}}</ref> وی پس از گذراندن [[دوره ابتدایی]] در خوراسگان به اصفهان سفر کرد و [[دوره راهنمایی]] را در آن‌جا گذراند. جعفریان در مدت اقامتش در اصفهان، به صورت آزاد در کلاس‌های مدارس علوم دینی شرکت می‌کرد. او در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیلات حوزوی به شهر [[قم]] هجرت کرد و در ابتدا در کلاس‌های مدرسه خان و سپس مدرسه رسالت شرکت کرد.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=استاد رسول جعفریان|نشانی=http://article.tebyan.net/342913/استاد-رسول-جعفریان|وبگاه=article.tebyan.net|بازبینی=2020-11-21|کد زبان=Persian|نام=موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی|نام خانوادگی=تبیان}}</ref>
 
رسول جعفریان پس از گذراندن تحصیلات خود و در سال ۱۳۵۹ مشغول به تدریس در دانشگاه‌های [[دانشگاه تهران|تهران]] و [[دانشگاه اصفهان|اصفهان]] شد در ۱۹ سالگی ؟!. معارف اسلامی و تاریخ اسلام از جمله رشته‌هایی است که وی در این مدت ارائه کرده‌است.<ref name=":0" /> جعفریان از سال ۱۳۹۷ به عضویت پیوسته [[فرهنگستان علوم]] درآمد<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اعضای پیوسته|نشانی=http://www.ias.ac.ir/index.php/members/fellows|وبگاه=www.ias.ac.ir|بازبینی=2020-11-22}}</ref> و هم‌اکنون نیز با مرتبه [[استاد|استاد تمامی]] در دانشگاه تهران مشغول به تدریس است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=دانشگاه تهران|نشانی=https://rtis2.ut.ac.ir/homepage/jafarianras/?ac=personal_info|عنوان=رسول جعفریان}}{{پیوند مرده|date=مه 2021 |bot=InternetArchiveBot}}</ref>


=== فعالیت‌های علمی پژوهشی ===
=== فعالیت‌های علمی پژوهشی ===
رسول جعفریان بیشترین دوران تحصیل خود در علوم دینی را در حوزه علمیه قم گذراند و در این دوران از استادانی چون محمد فاضل لنکرانی، حسینعلی منتظری، مهدی روحانی، محسن خرازی، محمدعلی گرامی، عبدالله جوادی آملی، علی پناه اشتهاردی، جواد ذهنی، حسن ممدوحی، رسول موسوی تهرانی و ابوالقاسم صلواتی استفاده کرد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۴۷-۴۶}}</ref>
[[پرونده:Iranian Don Quixotes1.jpg|بندانگشتی|جعفریان در جلسهٔ نقد و بررسی کتاب ''دن‌کیشوت‌های ایرانی'' در فرهنگستان علوم، مردادماه سال ۱۳۹۸.]]
 
رسول جعفریان بیشترین دوران تحصیل خود در علوم دینی را در [[حوزه علمیه قم]] گذراند و در این دوران از استادانی چون [[محمد فاضل لنکرانی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[جعفر مرتضی عاملی]]، [[مهدی روحانی]]، [[محسن خرازی]]، [[محمدعلی گرامی]]، [[عبدالله جوادی آملی]]، [[علی پناه اشتهاردی]]، [[جواد ذهنی]]، [[حسن ممدوحی]]، [[رسول موسوی تهرانی]] و [[ابوالقاسم صلواتی]] استفاده کرد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۴۷–۴۶}}</ref>
او در مواجهه با پیشنهاد مصباح یزدی در مورد تشکیل رشته تاریخ در موسسه امام خمینی در قم، در سال ۱۳۶۷ نخستین حلقه شاگردان خود را شکل داد. او بعدها در سال ۱۳۷۲ رشته تاریخ را در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در قم راه‌اندازی کرد و حلق دیگری از شاگردانش را شکل داد. جعفریان در سال ۱۳۷۴، تاسیس کتابخانه تخصصی تاریخ را به عنوان یک نیاز در شهر قم پیگیری کرد که منجر به تاسیس کتابخانه تاریخ اسلام و ایران شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۶۳}}</ref> کمی پیش از آن نیز در سال ۱۳۷۱، جعفریان مدیریت بخش تاریخ موسسه نور را برعهده گرفت.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۷۲}}</ref> او همچنین در بین سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۱ در معاونت تألیف و تدوین کتب درسی نیز مشغول بود.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۹۲}}</ref> جعفریان از سال ۱۳۷۹، به عنوان عضو هیئت علمی در پژوهشگاه‌های حوزه و دانشگاه مشغول به فعالیت شد. او از سال ۱۳۸۵ به دانشگاه تهران رفته و در گروه تاریخ دانشکده ادبیات مشغول به تدریس شد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> جعفریان سابقه تدریس در دانشگاه‌های اصفهان، تهران، دانشگاه هنر، موسسه امام خمینی، دانشگاه ادیان، دانشگاه مشهد و دانشگاه قم را در کارنامه تدرس خود دارد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۸۱}}</ref>
 
عمده فعالیت‌های علمی پژوهشی جعفریان، در سه حوزه تاریخ سیاسی صدر اسلام، تاریخ تشیع و تاریخ صفوی است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref>
 
عمده پژوهش‌های جعفریان دربارهٔ تاریخ [[تشیع]] است اما در زمینه‌هایی نظیر: تاریخ سیاسی صدر اسلام و تاریخ [[دوره صفوی]] نیز تحقیقات فراوانی انجام داده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پژوهش‌های تاریخ تشیع - رسول جعفریان|نشانی=http://www.emamat.ir/home/مصاحبه/item/2593-پژوهش-های-تاریخ-تشیع-رسول-جعفریان.html|وبگاه=www.emamat.ir|بازبینی=2020-04-28|کد زبان=fa-ir|archive-date=۱۶ ژوئیه ۲۰۱۷|archive-url=https://web.archive.org/web/20170716185540/http://emamat.ir/home/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87/item/2593-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86.html|url-status=dead}}</ref> وی دربارهٔ تاریخ حج گزاری ایرانیان نیز تحقیقات و مقالات متعددی را منتشر کرده‌است.<ref name="khabaronline.ir">{{یادکرد وب|عنوان=پنجاه سفرنامه حج قاجاری به روایت رسول جعفریان|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/126740/پنجاه-سفرنامه-حج-قاجاری-به-روایت-رسول-جعفریان|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2011-02-01|بازبینی=2020-04-28|کد زبان=fa}}</ref>
 
==مسئولیت‌های اجرایی==
[[پرونده:Iranian Don Quixotes1.jpg|بندانگشتی|جعفریان در جلسهٔ نقد و بررسی کتاب ''[[دن‌کیشوت‌های ایرانی]]'' در فرهنگستان علوم، ۱۳ مرداد ۱۳۹۸]]
جعفریان در سوابق خود، چندین مسئولیت اجرایی را نیز داشته‌است. این مسئولیت‌ها عبارتند از:
#تأسیس و مدیریت [[کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]] در سال ۱۳۷۴.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رزومه - رسول جعفریان|نشانی=https://rtis2.ut.ac.ir/cv/jafarianras|وبگاه=rtis2.ut.ac.ir|بازبینی=2020-11-22}}</ref>
#ریاست [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]] از شهریور ۱۳۸۷<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/news-62131.aspx رسول جعفریان رئیس کتابخانه مجلس شد<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> تا ۲۷ آبان ۱۳۹۱.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رسول جعفریان استعفا داد|نشانی=http://www.jahannews.com/analysis/258763/رسول-جعفریان-استعفا|وبگاه=جهان نیوز|تاریخ=2012-12-06|بازبینی=2020-11-22|کد زبان=fa|نام خانوادگی=Behnegarsoft.com}}</ref>
#ریاست [[کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران]] از آبان ۱۳۹۶.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://library.ut.ac.ir/-/دکتر-رسول-جعفریان-به-ریاست-کتابخانه-مرکزی-منصوب-شدند|عنوان=دکتر رسول جعفریان به ریاست کتابخانه مرکزی منصوب شدند.|بازبینی=۲۲ نوامبر ۲۰۲۰|archive-date=۲۷ آوریل ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210427222021/https://library.ut.ac.ir/-/%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%A8-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF|url-status=dead}}</ref>


==آثار==
جعفریان سابقه تدریس در دانشگاه اصفهان، دانشگاه تهران، دانشگاه هنر، [[مؤسسه امام خمینی]]، دانشگاه ادیان، دانشگاه مشهد و دانشگاه قم را در کارنامه تدرس خود دارد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۸۱}}</ref> او در مواجهه با پیشنهاد [[محمدتقی مصباح یزدی]] در مورد تشکیل رشته تاریخ در مؤسسه امام خمینی در قم، در سال ۱۳۶۷ نخستین حلقه شاگردان خود را شکل داد. او بعدها در سال ۱۳۷۲ رشته تاریخ را در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در قم راه‌اندازی کرد و حلق دیگری از شاگردانش را شکل داد. جعفریان در سال ۱۳۷۴، تأسیس کتابخانه تخصصی تاریخ را به عنوان یک نیاز در شهر قم پیگیری کرد که منجر به تأسیس [[کتابخانه تاریخ اسلام و ایران]] شد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۶۳}}</ref> کمی پیش از آن نیز در سال ۱۳۷۱، جعفریان مدیریت بخش تاریخ [[مؤسسه نور]] را برعهده گرفت.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۷۲}}</ref>
{{اصلی|کتاب‌شناسی رسول جعفریان}}


=== تالیف ===
جعفریان همچنین در بین سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۱ در معاونت تألیف و تدوین کتب درسی نیز مشغول بود.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۹۲}}</ref> او از سال ۱۳۷۹، به عنوان عضو هیئت علمی در پژوهشگاه‌های حوزه و دانشگاه مشغول به فعالیت شد. او از سال ۱۳۸۵ به دانشگاه تهران رفته و در گروه تاریخ دانشکده ادبیات مشغول به تدریس شد.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> جعفریان در دوره‌های اول تا ششم جایزه جلال آل احمد، به عنوان یکی از اعضاء هیئت علمی حضور داشته است.<ref>{{پک/بن|1=مطالعات۱|ک=موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات|ف=باشگاه جوایز: جایزه ادبی جلال آل احمد}}</ref>
جعفریان اولین کتاب خود را در سال ۱۳۶۳ نوشت<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> و آن را با عنوان درآمدی بر شناخت تاریخ اسلام در سال ۱۳۶۴ منتشر کرد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۳}}</ref> جعفریان در دهه ۶۰ شمسی، مقالات متعددی را در مجلات منتشر می‌کرد و بعدها، برخی از این مقالات به صورت مستقل به عنوان کتاب منتشر شدند.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۷}}</ref>


مهمترین آثار جعفریان در زمینه تاریخ عبارتند از ''[[تاریخ سیاسی اسلام (جعفریان)|تاریخ سیاسی اسلام]]''، [[تاریخ تشیع در ایران (جعفریان)|''تاریخ تشیع در ایران'']]، ''[[اطلس شیعه (جعفریان)|اطلس شیعه]]'' و [[فرهنگ و سیاست روزگار صفوی|''فرهنگ و سیاست روزگار صفوی'']]. کتاب دیگر او با عنوان ''[[جریانها و سازمان‌های مذهبی سیاسی بین سالهای ۱۳۲۰ – ۱۳۵۷]]''، در موضوع تاریخ معاصر نوشته شده است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref>
عمده فعالیت‌های علمی پژوهشی جعفریان، در سه حوزه تاریخ سیاسی صدر اسلام، تاریخ تشیع و تاریخ صفوی است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> وی دربارهٔ تاریخ [[حج|حج‌گزاری]] ایرانیان نیز تحقیقات و مقالات متعددی را منتشر کرده است.<ref>{{پک/بن|1=خبرآنلاین۱|ک=خبرگزاری خبرآنلاین|ف=پنجاه سفرنامه حج قاجاری به روایت رسول جعفریان}}</ref> جعفریان در زمینه تحقیق و پژوهش در پروژه تولید [[سریال امام علی]] و [[مختارنامه]] نیز تلاش‌هایی داشته است.<ref>{{پک/بن|1=خبرآنلاین۱۰۳|ک=خبرآنلاین|ف=برای آقای رسول جعفریان}}</ref>


مجموعه مقالات جعفریان در هیجده جلد، به چاپ رسیده‌است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref>
رسول جعفریان در مرداد ۱۳۹۹ پیشنهاد تدوین قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع را داد. او در یادداشتی پیشنهاد تدوین لایحه استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع (کتاب، مقاله و پایان‌نامه) را به صورت لایحه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد ایران داد تا به دولت و مجلس بفرستد و در این باقیمانده عمر دولت با کمک مجلس قدمی در راه نشر کتاب دیجیتالی بردارد.<ref>{{پک/بن|1=مهر۱۰۲|ک=خبرگزاری مهر|ف=قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع}}</ref>


=== ترجمه ===
== آثار ==
کتاب‌های مشهور او در زمینه ترجمه، می‌توان به ''[[دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال]]'' اثر [[اسماعیل احمد یاغی]] اشاره کرد.<ref>{{پک/بن|1=چاپ|ک=خبرگزاری ایبنا|ف=«دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال» با ترجمه رسول جعفریان}}</ref>
{{اصلی|کتاب‌شناسی رسول جعفریان}}جعفریان اولین کتاب خود را در سال ۱۳۶۳ نوشت<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> و آن را با عنوان [[پیش‌درآمدی بر شناخت تاریخ اسلام|پیش‌د''رآمدی بر شناخت تاریخ اسلام'']] در سال ۱۳۶۴ منتشر کرد.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۳}}</ref> او در دهه ۶۰ شمسی، مقالات متعددی را در مجلات منتشر می‌کرد و بعدها، برخی از این مقالات به صورت مستقل به عنوان کتاب منتشر شدند.<ref>{{پک|1=زارع|2=۱۴۰۲|ک=چشم روز|ص=۵۷}}</ref> مهم‌ترین آثار جعفریان در زمینه تاریخ عبارتند از ''[[تاریخ سیاسی اسلام (جعفریان)|تاریخ سیاسی اسلام]]''، [[تاریخ تشیع در ایران (جعفریان)|''تاریخ تشیع در ایران'']]، ''[[اطلس شیعه (جعفریان)|اطلس شیعه]]'' و ''[[فرهنگ و سیاست روزگار صفوی]]''. کتاب دیگر او با عنوان ''[[جریانها و سازمان‌های مذهبی سیاسی بین سالهای ۱۳۲۰ – ۱۳۵۷]]''، در موضوع تاریخ معاصر نوشته شده است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> کتاب‌های مشهور جعفریان در زمینه ترجمه، می‌توان به ''[[دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال]]'' اثر [[اسماعیل احمد یاغی]] اشاره کرد.<ref>{{پک/بن|1=چاپ|ک=خبرگزاری ایبنا|ف= «دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال» با ترجمه رسول جعفریان}}</ref> مجموعه مقالات او در هیجده جلد، به چاپ رسیده است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> آثار جعفریان به زبان‌های مختلفی همچون عربی، انگلیسی، اردو و ترکی استانبولی ترجمه شده است.<ref>{{پک/بن|1=جستار|ک=پایگاه جستار|ف=رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ}}</ref>


=== مصاحبه‌ها ===
از رسول جعفریان، مصاحبات متعددی منتشر شده است. مشروح‌ترین مصاحبه او، با حامد زارع است که در قالب کتابی ۳۶۵ صفحه‌ای با نام ''چشم روز''، منتشر شده است. در این کتاب که به صورت الکترونیکی منتشر شده است، زندگی‌نامه، نظرات و کارنامه رسول جعفریان در موضوعات و بخش‌های متنوع پرداخته شده است.<ref>{{پک/بن|1=کتاب۱|ک=مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=گفتگوهای رسول جعفریان کتاب شد}}</ref>
از رسول جعفریان، مصاحبات متعددی منتشر شده است. مشروح‌ترین مصاحبه او، با حامد زارع است که در قالب کتابی ۳۶۵ صفحه‌ای با نام ''چشم روز''، منتشر شده است. در این کتاب که به صورت الکترونیکی منتشر شده است، زندگی‌نامه، نظرات و کارنامه رسول جعفریان در موضوعات و بخش‌های متنوع پرداخته شده است.<ref>{{پک/بن|1=کتاب۱|ک=مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=گفتگوهای رسول جعفریان کتاب شد}}</ref>


جعفریان از نویسندگان پُرکار و دارای آثار فراوانی در علم تاریخ می‌باشد. او نویسندگی را از سال ۱۳۶۴ با کتابی تحت عنوان ''پیش‌درآمدی بر شناخت تاریخ اسلام'' شروع کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ|نشانی=http://ejostar.maalem.ir/رسول-جعفریان؛-جستجوگر-تشیع-در-تاریخ/|وبگاه=وب سایت نشریه جستار|تاریخ=2017-07-04|بازبینی=2020-03-01|کد زبان=fa-IR}}</ref> وی تا کنون بیش از ۹۰ عنوان کتاب تألیف کرده که بعضی از این آثار خود دارای شمارگان زیادی است؛ به عنوان مثال، از کتاب ''مقالات تاریخی'' تا کنون ۲۰ جلد منتشر شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=کتابخانه تخصصی تاریخ ایران و اسلام|نشانی=http://historylib.com/books/1310/مقالات+تاریخی+دفتر+نوزدهم+و+بیستم|عنوان=مقالات تاریخی دفتر نوزدهم و بیستم}}</ref> آنچه که باعث دوچندان شدن اهمیت آثار وی است، تأثیرگذاری قلم اوست؛ به نحوی که بعضی از آثار او جزو منابع درسی دانشگاهی و منابع کارشناسی ارشد و دکتری رشته تاریخ است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=منابع آزمون کارشناسی ارشد تاریخ|نشانی=https://www.arshadtest.com/منابع-آزمون-کارشناسی-ارشد-تاریخ-98/|وبگاه=ارشد تست|بازبینی=2020-03-01|کد زبان=fa-IR|archive-date=۲۹ نوامبر ۲۰۲۰|archive-url=https://web.archive.org/web/20201129135044/https://www.arshadtest.com/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9-%D8%A2%D8%B2%D9%85%D9%88%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-98/|url-status=dead}}</ref> آثار او تا کنون به زبان‌های دیگر مثل انگلیسی،<ref name="ghadeer.org">{{یادکرد وب|عنوان=تاریخ سیاسی اسلام جلد 2 (تاریخ خلفا)|نشانی=http://ghadeer.org/Book/654/103861|وبگاه=ghadeer.org|بازبینی=2020-02-19|archive-date=۲۳ اکتبر ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20211023044544/http://ghadeer.org/Book/654/103861|url-status=dead}}</ref> عربی<ref name="alefbalib.com">{{یادکرد وب|عنوان=سیرة سیّد الأنبیاء و المرسلین محمد صلی الله علیه و آله جامع المحامد کلّها {{!}} کتابخانه مجازی الفبا|نشانی=https://alefbalib.com/Metadata/324229/سيرة-سيّد-الأنبياء-و-المرسلين-محمد-صلی-الله-علیه-و|وبگاه=alefbalib.com|بازبینی=2020-02-19}}</ref><ref name="historylib.com">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=کتابخانه تخصصی تاریخ ایران و اسلام|نشانی=https://www.historylib.com/books/333/سيرة+سيد+الانبياء+و+المرسلين+محمد+(ص)|عنوان=سیرة سید الانبیاء و المرسلین محمد (ص)|accessdate=۶ مارس ۲۰۲۰|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200301075232/https://www.historylib.com/books/333/سيرة+سيد+الانبياء+و+المرسلين+محمد+(ص)|archivedate=۱ مارس ۲۰۲۰|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/4334826/ترجمه-اطلس-شیعه-به-درخواست-آیت-الله-سیستانی|وبگاه=www.yjc.ir|بازبینی=2020-01-10|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|عنوان=ترجمه اطلس شیعه به درخواست آیت‌الله سیسنانی}}</ref> و اردو<ref name="ReferenceA">{{یادکرد وب|عنوان=ترجمه کتاب تاریخ سیاسی اسلام (سیره رسول خدا) تألیف استاد رسول جعفریان بزبان اردو {{!}} کتابخانه مجازی الفبا|نشانی=https://alefbalib.com/Metadata/616992/ترجمه-کتاب-تاریخ-سیاسی-اسلام-(سیره-رسول-خدا)-تألیف|وبگاه=alefbalib.com|بازبینی=2020-02-19}}</ref><ref name="icnc.ir">{{یادکرد وب|عنوان=ترجمه کتاب تاریخ سیاسی اسلام (سیره رسول خدا (تألیف استاد رسول جعفریان، به زبان اردو|نشانی=http://www.icnc.ir/index.aspx?pid=289&metadataId=bef674c8-a916-4def-ac00-87c36f5fc25b|وبگاه=www.icnc.ir|بازبینی=2020-02-19}}{{پیوند مرده|date=مارس 2021 |bot=InternetArchiveBot}}</ref> نیز ترجمه شده‌است.
== جایزه‌ها ==
==قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع==
جعفریان تا کنون به واسطه تالیفاتش جایزه‌های ملی متعددی گرفته است. از میان آثار او، کتاب‌های ''[[اطلس شیعه]]''، ''[[تاریخ سیاسی اسلام (جعفریان)|تاریخ سیاسی اسلام]]'' برگزیده جشنواره [[کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] شده‌اند.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> او به خاطر تألیف کتاب ''اطلس شیعه'' و کتاب ''جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران'' دوبار برنده جایزه [[جشنواره فارابی]] شده است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref> کتاب اطل شیعه همچنین در دومین دوره [[جایزه ادبی جلال آل احمد]] مورد تقدیر قرار گرفت.<ref>{{پک/بن|1=ایکنا|ک=ایکنا|ف=تقدیر از «اطلس شیعه» در دومین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد}}</ref> در سال ۱۳۹۹، جعفریان در پی برگزاری جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه ویژه شخصیت علمی کشور را از آن خود کرد.<ref>{{پک/بن|1=خبرآنلاین۱۰۴|ک=خبرآنلاین|ف=رسول جعفریان، برنده جایزه ویژه شخصیت علمی کشور}}</ref>
رسول جعفریان در مرداد ۱۳۹۹ پیشنهاد تدوین قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع را داد. او در یادداشتی پیشنهاد تدوین لایحه استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع (کتاب، مقاله و پایان‌نامه) را به صورت لایحه‌ای به [[وزارت فرهنگ و ارشاد]] داد تا به دولت و مجلس بفرستد و در این باقیمانده عمر دولت با کمک مجلس قدمی در راه نشر کتاب دیجیتالی بردارد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پیشنهادی از رسول جعفریان {{!}} قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/539970/پیشنهادی-از-رسول-جعفریان-قانون-استفاده-از-فایل-های-الکترونیکی|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2020-08-14|بازبینی=2020-08-22|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع/ نشر کتاب دیجیتالی|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/4997555/قانون-استفاده-از-فایل-های-الکترونیکی-منابع-نشر-کتاب-دیجیتالی|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2020-08-13|بازبینی=2020-08-22|کد زبان=fa}}</ref>
 
==جایزه‌ها==
جعفریان تا کنون به واسطه تالیفاتش جایزه‌های ملی متعددی گرفته‌است. از میان آثار او، کتاب‌های ''[[اطلس شیعه]]''، ''[[تاریخ سیاسی اسلام (جعفریان)|تاریخ سیاسی اسلام]]'' برگزیده جشنواره [[کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] شده‌اند.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایبنا - برگزیدگان بیست و هفتمین دوره کتاب سال اعلام شدند|نشانی=http://www.ibna.ir/fa/doc/naghli/62168/برگزيدگان-بيست-هفتمين-دوره-كتاب-سال-اعلام-شدند|وبگاه=خبرگزاری کتاب ایران (IBNA)|تاریخ=2010-02-09|بازبینی=2020-01-10|کد زبان=fa|نام خانوادگی=Behnegarsoft.com}}</ref> او به خاطر تالیف کتاب ''اطلس شیعه'' و کتاب ''جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران'' دوبار برنده جایزه [[جشنواره فارابی]] شده است.<ref>{{پک/بن|1=جعفریان|ک=رسول جعفریان|ف=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان}}</ref>
 
و برنده [[جایزه ادبی جلال آل احمد|جایزه جلال آل احمد]] و [[جشنواره فارابی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایبنا - کاری که به کاردان سپرده شد|نشانی=http://www.ibna.ir/fa/doc/note/254951|وبگاه=خبرگزاری کتاب ایران (IBNA)|تاریخ=2017-12-01|بازبینی=2020-01-10|کد زبان=fa|نام خانوادگی=Behnegarsoft.com}}</ref> و کتاب [[جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران]] نیز برگزیده جایزه فارابی شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مراسم تقدیر از برگزیدگان مسابقه کتابخوانی» تأملی در نهضت عاشورا «با حضور دکتر رسول جعفریان|نشانی=http://theology.um.ac.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=195:2014-12-16-05-17-19&catid=88&Itemid=577&lang=fa|وبگاه=theology.um.ac.ir|بازبینی=2020-11-21|archive-date=۲۹ نوامبر ۲۰۲۰|archive-url=https://web.archive.org/web/20201129142514/http://theology.um.ac.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=195:2014-12-16-05-17-19&catid=88&Itemid=577&lang=fa|url-status=dead}}</ref>
 
==پانویس==


== پانویس ==
=== ارجاعات ===
=== ارجاعات ===
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}


=== منابع ===
=== منابع ===
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=زارع|نام=حامد|عنوان=چشم روز، گفتگوی حامد زارع با رسول جعفریان|سال=۱۴۰۲|مکان=|ناشر=انتشار الکترونیکی|پیوند نویسنده=}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=زارع|نام=حامد|عنوان=چشم روز، گفتگوی حامد زارع با رسول جعفریان|سال=۱۴۰۲|مکان=|ناشر=انتشار الکترونیکی|پیوند نویسنده=}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=سالاری|نام=مهدی|عنوان=رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ|ناشر=|نشانی=http://ejostar.maalem.ir/رسول-جعفریان؛-جستجوگر-تشیع-در-تاریخ/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|جستار}}|نویسنده=|کد زبان=|وبگاه=ejostar.maalem.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان|ناشر=|نشانی=http://www.rasul-jafarian.com/?page_id=26|تاریخ=|تاریخ بازبینی=۶ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|جعفریان}}|نویسنده=پایگاه رسول جعفریان|کد زبان=|وبگاه=rasul-jafarian.com}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان|ناشر=|نشانی=http://www.rasul-jafarian.com/?page_id=26|تاریخ=|تاریخ بازبینی=۶ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|جعفریان}}|نویسنده=پایگاه رسول جعفریان|کد زبان=|وبگاه=rasul-jafarian.com}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=گفتگوهای رسول جعفریان کتاب شد|ناشر=|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/news/269222/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B4%D8%AF|تاریخ=۸ خرداد ۱۴۰۲|تاریخ بازبینی=۶ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|کتاب۱}}|نویسنده=مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|کد زبان=|وبگاه=cgie.org.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=گفتگوهای رسول جعفریان کتاب شد|ناشر=|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/news/269222/گفتگوهای-رسول-جعفریان-کتاب-شد|تاریخ=۸ خرداد ۱۴۰۲|تاریخ بازبینی=۶ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|کتاب۱}}|نویسنده=مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|کد زبان=|وبگاه=cgie.org.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=چاپ سیزدهم «دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال» با ترجمه رسول جعفریان|ناشر=|نشانی=https://www.ibna.ir/news/336601/|تاریخ=۱۶ مهر ۱۴۰۲|تاریخ بازبینی=۶ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|چاپ}}|نویسنده=خبرگزاری ایبنا|کد زبان=|وبگاه=ibna.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=چاپ سیزدهم «دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال» با ترجمه رسول جعفریان|ناشر=|نشانی=https://www.ibna.ir/news/336601/|تاریخ=۱۶ مهر ۱۴۰۲|تاریخ بازبینی=۶ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|چاپ}}|نویسنده=خبرگزاری ایبنا|کد زبان=|وبگاه=ibna.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=اندیشه دیروز پاسخگوی ایران فردا نیست|ناشر=|نشانی=https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/149951|تاریخ=۹ تیر ۱۳۹۹|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|اندیشه}}|نویسنده=روزنامه اعتماد|کد زبان=|وبگاه=etemadnewspaper.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی عضو فرهنگستان علوم شد|ناشر=|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/2900541|تاریخ=۹ شهریور ۱۳۹۴|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|مهر۱۰۱}}|نویسنده=خبرگزاری مهر|کد زبان=|وبگاه=mehrnews.com}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان="رسول جعفریان" رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد|ناشر=|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/08/14/1565832|تاریخ=۱۴ آبان ۱۳۹۶|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|تسنیم۱۰۱}}|نویسنده=خبرگزاری تسنیم|کد زبان=|وبگاه=tasnimnews.com}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=پنجاه سفرنامه حج قاجاری به روایت رسول جعفریان|ناشر=|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/126740|تاریخ=۱۲ بهمن ۱۳۸۹|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|خبرآنلاین۱}}|نویسنده=خبرآنلاین|کد زبان=|وبگاه=khabaronline.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=برای آقای رسول جعفریان|ناشر=|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/263295|تاریخ=۲۲ آذر ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|خبرآنلاین۱۰۳}}|نویسنده=خبرآنلاین|کد زبان=|وبگاه=khabaronline.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع/ نشر کتاب دیجیتالی|ناشر=|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/4997555|تاریخ=۲۳ مرداد ۱۳۹۹|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|مهر۱۰۲}}|نویسنده=خبرگزاری مهر|کد زبان=|وبگاه=mehrnews.com}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=رسول جعفریان، برنده جایزه ویژه شخصیت علمی کشور شد|ناشر=|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1488406|تاریخ=۲ اسفند ۱۳۹۹|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|خبرآنلاین۱۰۴}}|نویسنده=خبرآنلاین|کد زبان=|وبگاه=khabaronline.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=باشگاه جوایز: جایزه ادبی جلال آل احمد|ناشر=|نشانی=https://gbook.ir/mag/باشگاه-جوایز-جایزه-جلال-آل-احمد/|تاریخ=|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|مطالعات۱}}|نویسنده=موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات|کد زبان=|وبگاه=gbook.ir}}
* {{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نام=|عنوان=تقدیر از «اطلس شیعه» در دومین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد|ناشر=|نشانی=https://iqna.ir/fa/news/1853250|تاریخ=|تاریخ بازبینی=۷ آذر ۱۴۰۲|شناسه={{شناسه یادکرد|ایکنا}}|نویسنده=ایکنا|کد زبان=|وبگاه=iqna.ir}}
{{رسول جعفریان}}
{{رسول جعفریان}}
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}


{{ترتیب‌پیش‌فرض:جعفریان، رسول}}
{{ترتیب‌پیش‌فرض:جعفریان، رسول}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۴:۳۵

رسول جعفریان
متولد۹ تیر ۱۳۴۳ ‏(۶۰ سال)
خوراسگان، اصفهان، ایران
تحصیلاتدکترای تاریخ، تحصیلات حوزوی
حرفهپژوهشگر
آثارفهرست کامل
جایزه(ها)کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (دوبار)
فارابی (دو بار)
وبگاه

رسول جعفریان (زادهٔ ۹ تیر ۱۳۴۳ در خوراسگان اصفهان) روحانی و پژوهشگر تاریخ اسلام، تشیع و ایران است. وی استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران و رئیس کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران است. او همچنین سابقه ریاست بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و کتابخانه ملی مجلس را نیز در کارنامه خود دارد. جعفریان در سال ۱۳۹۷ با رأی اعضای مجمع عمومی فرهنگستان علوم به عضویت فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران درآمد.

از رسول جعفریان، آثار متعددی منتشر شده است. این آثار در قالب مقاله، کتاب، ترجمه و مصاحبه است. تعدادی از آثار او در جشنواره‌های ادبی در ایران مورد تمجید و تقدیر قرار گرفته است. جایزه فارابی، جایزه کتاب سال و تقدیر در جشنواره ادبی جلال آل احمد، از جمله جوایز دریافتی جعفریان به جهت آثار اوست.

زندگی‌نامه

بر اساس خودزندگی‌نامه‌های منتشر شده از رسول جعفریان، او در نهم تیرماه ۱۳۴۳ در محله پوزه از ناحیه خوراسگان[۱] در توابع استان اصفهان متولد شد.[۲] او سال‌های اولیه زندگی خود را در اصفهان گذراند.[۳] به گفته خود او، وی ابتدا در مکتب‌خانه درس آموخته و در سال ۱۳۴۹ تحصیلات ابتدایی خود را آغاز کرده است.[۴]

وی تحصیلات دینی را از سال ۱۳۵۵ آغاز کرد و برای این منظور به اصفهان رفت. تحصیلات او در مدرسه علمیه ذوالفقار اصفهان آغاز شد.[۵] در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیلات به قم مهاجرت کرد.[۶] او در بدو ورود به قم به مدرسه رسالت وارد شد.[۷] در حوادث ناشی از دوران انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، در پی مشارکت در یک تجمع تظاهراتی، در قم دستگیر و پس از دو هفته حبس در زندان قم، به خاطر قانونی نبودن سن، آزاد شد.[۸]

او از سال ۱۳۶۰، مطالعات تاریخی خود را آغاز کرد.[۹] در همین سال به مؤسسه راه حق در قم پیوست و همین‌طور ازدواج کرد، که ثمره آن چهار فرزند بود.[۱۰] او به مدت چند ماه مسئولیت روابط عمومی سپاه نائین را در سال ۱۳۶۲ عهده‌دار بود.[۱۱]

وی در سال ۱۳۸۷ به عنوان رئیس کتابخانه ملی مجلس منصوب شد.[۱۲] مهم‌ترین اقدام جعفریان در دوره ریاست بر کتابخانه مجلس، دیجیتالی‌سازی منابع این کتابخانه و ایجاد دسترس آسان‌تر به نسخ خطی این مجموعه عنوان شده است.[۱۳] او تا سال ۱۳۹۱ در این سمت باقی ماند و با استعفا از این سمت کناره‌گیری کرد. ریاست بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، دیگر سمت رسمی اوست[۱۴] که از آبان سال ۱۳۹۶ برعهده داشت.[۱۵] جعفریان از شهریور سال ۱۳۹۴ به عضویت فرهنگستان علوم درآمد.[۱۶]

فعالیت‌های علمی پژوهشی

جعفریان در جلسهٔ نقد و بررسی کتاب دن‌کیشوت‌های ایرانی در فرهنگستان علوم، مردادماه سال ۱۳۹۸.

رسول جعفریان بیشترین دوران تحصیل خود در علوم دینی را در حوزه علمیه قم گذراند و در این دوران از استادانی چون محمد فاضل لنکرانی، حسینعلی منتظری، جعفر مرتضی عاملی، مهدی روحانی، محسن خرازی، محمدعلی گرامی، عبدالله جوادی آملی، علی پناه اشتهاردی، جواد ذهنی، حسن ممدوحی، رسول موسوی تهرانی و ابوالقاسم صلواتی استفاده کرد.[۱۷]

جعفریان سابقه تدریس در دانشگاه اصفهان، دانشگاه تهران، دانشگاه هنر، مؤسسه امام خمینی، دانشگاه ادیان، دانشگاه مشهد و دانشگاه قم را در کارنامه تدرس خود دارد.[۱۸] او در مواجهه با پیشنهاد محمدتقی مصباح یزدی در مورد تشکیل رشته تاریخ در مؤسسه امام خمینی در قم، در سال ۱۳۶۷ نخستین حلقه شاگردان خود را شکل داد. او بعدها در سال ۱۳۷۲ رشته تاریخ را در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در قم راه‌اندازی کرد و حلق دیگری از شاگردانش را شکل داد. جعفریان در سال ۱۳۷۴، تأسیس کتابخانه تخصصی تاریخ را به عنوان یک نیاز در شهر قم پیگیری کرد که منجر به تأسیس کتابخانه تاریخ اسلام و ایران شد.[۱۹] کمی پیش از آن نیز در سال ۱۳۷۱، جعفریان مدیریت بخش تاریخ مؤسسه نور را برعهده گرفت.[۲۰]

جعفریان همچنین در بین سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۱ در معاونت تألیف و تدوین کتب درسی نیز مشغول بود.[۲۱] او از سال ۱۳۷۹، به عنوان عضو هیئت علمی در پژوهشگاه‌های حوزه و دانشگاه مشغول به فعالیت شد. او از سال ۱۳۸۵ به دانشگاه تهران رفته و در گروه تاریخ دانشکده ادبیات مشغول به تدریس شد.[۲۲] جعفریان در دوره‌های اول تا ششم جایزه جلال آل احمد، به عنوان یکی از اعضاء هیئت علمی حضور داشته است.[۲۳]

عمده فعالیت‌های علمی پژوهشی جعفریان، در سه حوزه تاریخ سیاسی صدر اسلام، تاریخ تشیع و تاریخ صفوی است.[۲۴] وی دربارهٔ تاریخ حج‌گزاری ایرانیان نیز تحقیقات و مقالات متعددی را منتشر کرده است.[۲۵] جعفریان در زمینه تحقیق و پژوهش در پروژه تولید سریال امام علی و مختارنامه نیز تلاش‌هایی داشته است.[۲۶]

رسول جعفریان در مرداد ۱۳۹۹ پیشنهاد تدوین قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع را داد. او در یادداشتی پیشنهاد تدوین لایحه استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع (کتاب، مقاله و پایان‌نامه) را به صورت لایحه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد ایران داد تا به دولت و مجلس بفرستد و در این باقیمانده عمر دولت با کمک مجلس قدمی در راه نشر کتاب دیجیتالی بردارد.[۲۷]

آثار

مقالهٔ اصلی: کتاب‌شناسی رسول جعفریان

جعفریان اولین کتاب خود را در سال ۱۳۶۳ نوشت[۲۸] و آن را با عنوان پیش‌درآمدی بر شناخت تاریخ اسلام در سال ۱۳۶۴ منتشر کرد.[۲۹] او در دهه ۶۰ شمسی، مقالات متعددی را در مجلات منتشر می‌کرد و بعدها، برخی از این مقالات به صورت مستقل به عنوان کتاب منتشر شدند.[۳۰] مهم‌ترین آثار جعفریان در زمینه تاریخ عبارتند از تاریخ سیاسی اسلام، تاریخ تشیع در ایران، اطلس شیعه و فرهنگ و سیاست روزگار صفوی. کتاب دیگر او با عنوان جریانها و سازمان‌های مذهبی سیاسی بین سالهای ۱۳۲۰ – ۱۳۵۷، در موضوع تاریخ معاصر نوشته شده است.[۳۱] کتاب‌های مشهور جعفریان در زمینه ترجمه، می‌توان به دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال اثر اسماعیل احمد یاغی اشاره کرد.[۳۲] مجموعه مقالات او در هیجده جلد، به چاپ رسیده است.[۳۳] آثار جعفریان به زبان‌های مختلفی همچون عربی، انگلیسی، اردو و ترکی استانبولی ترجمه شده است.[۳۴]

از رسول جعفریان، مصاحبات متعددی منتشر شده است. مشروح‌ترین مصاحبه او، با حامد زارع است که در قالب کتابی ۳۶۵ صفحه‌ای با نام چشم روز، منتشر شده است. در این کتاب که به صورت الکترونیکی منتشر شده است، زندگی‌نامه، نظرات و کارنامه رسول جعفریان در موضوعات و بخش‌های متنوع پرداخته شده است.[۳۵]

جایزه‌ها

جعفریان تا کنون به واسطه تالیفاتش جایزه‌های ملی متعددی گرفته است. از میان آثار او، کتاب‌های اطلس شیعه، تاریخ سیاسی اسلام برگزیده جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده‌اند.[۳۶] او به خاطر تألیف کتاب اطلس شیعه و کتاب جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران دوبار برنده جایزه جشنواره فارابی شده است.[۳۷] کتاب اطل شیعه همچنین در دومین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد مورد تقدیر قرار گرفت.[۳۸] در سال ۱۳۹۹، جعفریان در پی برگزاری جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه ویژه شخصیت علمی کشور را از آن خود کرد.[۳۹]

پانویس

ارجاعات

  1. ↑ زارع، چشم روز، ۲۹.
  2. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  3. ↑ زارع، چشم روز، ۲۳.
  4. ↑ زارع، چشم روز، ۲۴.
  5. ↑ زارع، چشم روز، ۳۵.
  6. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  7. ↑ زارع، چشم روز، ۴۳.
  8. ↑ زارع، چشم روز، ۴۵.
  9. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  10. ↑ زارع، چشم روز، ۵۰.
  11. ↑ زارع، چشم روز، ۵۴.
  12. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  13. ↑ «رسول جعفریان رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد»، خبرگزاری تسنیم.
  14. ↑ «اندیشه دیروز پاسخگوی ایران فردا نیست»، روزنامه اعتماد.
  15. ↑ «رسول جعفریان رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد»، خبرگزاری تسنیم.
  16. ↑ «رسول جعفریان عضو فرهنگستان علوم شد»، خبرگزاری مهر.
  17. ↑ زارع، چشم روز، ۴۷–۴۶.
  18. ↑ زارع، چشم روز، ۸۱.
  19. ↑ زارع، چشم روز، ۶۳.
  20. ↑ زارع، چشم روز، ۷۲.
  21. ↑ زارع، چشم روز، ۹۲.
  22. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  23. ↑ «باشگاه جوایز: جایزه ادبی جلال آل احمد»، موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات.
  24. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  25. ↑ «پنجاه سفرنامه حج قاجاری به روایت رسول جعفریان»، خبرگزاری خبرآنلاین.
  26. ↑ «برای آقای رسول جعفریان»، خبرآنلاین.
  27. ↑ «قانون استفاده از فایل‌های الکترونیکی منابع»، خبرگزاری مهر.
  28. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  29. ↑ زارع، چشم روز، ۵۳.
  30. ↑ زارع، چشم روز، ۵۷.
  31. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  32. ↑ ««دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال» با ترجمه رسول جعفریان»، خبرگزاری ایبنا.
  33. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  34. ↑ «رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ»، پایگاه جستار.
  35. ↑ «گفتگوهای رسول جعفریان کتاب شد»، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
  36. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  37. ↑ «زندگی‌نامه حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان»، رسول جعفریان.
  38. ↑ «تقدیر از «اطلس شیعه» در دومین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد»، ایکنا.
  39. ↑ «رسول جعفریان، برنده جایزه ویژه شخصیت علمی کشور»، خبرآنلاین.

منابع

برگرفته از «https://www.islamical.org/w/index.php?title=رسول_جعفریان&oldid=65570»