خدیجه صغری بنت علی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(مقاله جدید) |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اشتباه نشود|خدیجه کبری | {{اشتباه نشود|خدیجه کبری بنت علی|خدیجه بنت سجاد}}{{جعبه اطلاعات افراد | ||
| نام = خدیجه صغری بنت علی | |||
| نام_تصویر = Kufa Mosque 1.jpg | |||
| توضیح_تصویر = نمایی از [[مسجد کوفه]] (گنبد سبز، مدفن منسوب به یکی از دختران [[علی بن ابی‌طالب]] به نام خدیجه) | |||
| نام بومی = خدیجة الصغری بنت الإمام علی | |||
| تاریخ_مرگ = قرن دوم ه.ق | |||
| محل_مرگ = [[کوفه]] | |||
| مدفن = کوفه | |||
| همسر = [[عبدالرحمن بن عقیل]] | |||
| مادر = [[ام ولد]] | |||
| پدر = [[علی بن ابی‌طالب]] | |||
| دین = [[اسلام]] | |||
}} | |||
'''خدیجه صغری دختر علی'''، ({{Lang-ar|خدیجة الصغری بنت الإمام علی}})، یکی از دختران [[علی بن ابی‌طالب]] است که در [[نبرد کربلا|واقعه کربلا]] حضور داشته است. مادر وی را ام ولد دانستند و شوهرش [[عبدالله بن عقیل|عبدالله الاوسط بن عقیل]] است. برخی منابع او را همسر [[عبدالرحمن بن عقیل]] می‌داند که در نبرد کربلا کشته شد و پس از آن، به عقد [[ابوالسائل بن عبدالله|ابوالسائل بن عبدالله بن عامر بن کریز]] درآمده است۔ از وی فرزندی به جا نمانده است و اطلاعات بیشتری از زندگانی او در دست نیست، جز اینکه در کوفه درگذشته است و در آنجا مدفون است۔ | |||
== | ==نام و تبار== | ||
{{ | منابع نام یکی از دختران [[علی بن ابی‌طالب]] را خدیجه صغری گزارش کرده‌اند.<ref>{{پک|1=بیضون|2=۱۴۲۷|ک=موسوعة کربلاء|ص=۵۲۹|ج=۱}}</ref><ref>{{پک|1=ذهنی تهرانی|2=۱۳۸۹|ک=مقتل مدینه تا مدینه|ص=۸۰}}</ref> نام کامل پدر او، علی بن ابی‌طالب بن [[عبدالمطلب]] بن [[هاشم بن عبدمناف]] بن [[قصی بن کلاب]] بن مرة بن کعب بن لوی بن غالب بن فهر بن مالک بن نضر بن کنانة بن خزیمة بن مدرکة بن الیاس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان گزارش شده است.<ref>{{پک|مرتضی عاملی|۱۳۸۸|ک=الصحیح من سیرة الامام علی|ج=۱|ص=۴۷}}</ref> علی، چهارمین [[خلیفه راشدین]] و اولین امام شیعیان است.<ref dir="ltr">{{پک|Poonawala|2011|ف=ʿAlī b. Abī Ṭāleb|ک=Iranica|زبان=en}}</ref> ابوطالب، پدر علی نیز یکی از سران بنی‌هاشم بود که ریاست این طایفه را پس از پدرش عبدالمطلب، عهده‌دار شد. او علاوه بر این منصب، عهده‌دار سقایت حاجیان نیز بود.<ref>{{پک|گلشنی|۱۳۸۸|ک=دانشنامه بزرگ اسلامی|ف=ابوطالب}}</ref> [[بنی‌هاشم]] از دیرباز میراث‌دار امور عام‌المنفعه در منطقه مکه بودند و جایگاه ویژه‌ای را در نظر عامه مکیان داشتند. در میان امور عام‌المنفعه بنی‌هاشم، مسئله حفر [[چاه زمزم]] توسط هاشم — پدربزرگ ابوطالب — تا سال‌ها به عنوان نماد شرافت و نیکوکاری این خاندان محسوب می‌شد. بنی‌هاشم دارای شأن و جایگاه ویژه‌ای در بین قبایل عرب بودند و همین امر سبب شد تا بر اساس [[فقه|فقه اسلامی]]، بنی‌هاشم از تصرف در [[صدقه|صدقات]] منع بشوند.<ref>{{پک|مهروش|۱۳۸۸|ک=دانشنامه بزرگ اسلامی|ف=بنی‌هاشم}}</ref> فرزندان از نسل ابوطالب را [[آل ابی‌طالب]]، طالبین، بنت ابی‌طالب و بنی‌هاشم طالبی گویند.<ref>{{پک|رفیعی|۱۳۸۸|ک=دانشنامه بزرگ اسلامی|ف=آل ابی‌طالب}}</ref> مادر خدیجه بنت علی را ام ولد دانسته‌اند.<ref>{{پک|1=بیضون|2=۱۴۲۷|ک=موسوعة کربلاء|ص=۵۲۹|ج=۱}}</ref><ref>{{پک|1=ذهنی تهرانی|2=۱۳۸۹|ک=مقتل مدینه تا مدینه|ص=۸۰}}</ref> | ||
{{شجره‌نامه علی بن ابی‌طالب}}{{همسران و فرزندان علی بن ابی‌طالب}} | |||
{{ | == سرگذشت== | ||
منابع شیعی، وی را از حاضران در [[نبرد کربلا|ماجرای کربلا]] دانسته‌اند که [[حسین بن علی]] را از [[مدینه]] همراهی می‌کرد.<ref>{{پک|1=ذهنی تهرانی|2=۱۳۸۹|ک=مقتل مدینه تا مدینه|ص=۸۰}}</ref><ref>{{پک|1=مجلسی کوپایی|2=۱۳۹۷|ک=امام حسین، وارث انبیاء|ص=۶۷۲}}</ref> در ''[[موسوعه کربلا]]''، همسر او عبدالله اوسط بن عقیل گزارش شده است.<ref>{{پک|1=بیضون|2=۱۴۲۷|ک=موسوعة کربلاء|ص=۵۲۹|ج=۱}}</ref> اما محلاتی در [[ریاحین الشریعه|''ریاحین الشریعه'']] همسر خدیجه صغری بنت علی را [[عبدالرحمن بن عقیل]] می‌داند که در نبرد کربلا کشته شد و پس از آن، خدیجه به عقد [[ابوالسائل بن عبدالله|ابوالسائل بن عبدالله بن عامر بن کریز]] درآمد.<ref>{{پک|1=محلاتی|2=۱۳۷۰|ک=ریاحین الشریعه|ص=۱۹۷|ج=۴}}</ref> احتمال می‌رود که محلاتی [[خدیجه کبری بنت علی]] را با خدیجه صغری بنت علی خلط کرده باشد۔{{مدرک}} از وی فرزندی به جا نمانده است.<ref>{{پک|1=ذهنی تهرانی|2=۱۳۸۹|ک=مقتل مدینه تا مدینه|ص=۸۰}}</ref> برخی منابع محل دفن او را کوفه گزارش کرده‌اند۔ امروزه زیارتگاهی در روبروی در ورودی [[مسجد کوفه]] معروف به باب الفیل به «خدیجه بنت علی» منسوب است که احتمالا همان «خدیجه کبری» باشد۔۔<ref>{{پک|1=فقیه بحرالعلوم|2=خامه‌یار|3=۱۳۹۳|ک=زیارتگاه‌های عراق|ص=۱۳۴|ج=۱}}</ref> | |||
==پانویس== | |||
===ارجاعات=== | |||
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}} | |||
===منابع=== | |||
{{آغاز پانویس|30em}} | |||
'''منابع فارسی و عربی''' | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=بیضون|نام=لبیب|عنوان=موسوعة کربلاء|سال=۱۴۲۷|مکان=بیروت|ناشر=موسسة الاعلمی للمطبوعات|پیوند نویسنده=لبیب بیضون|پیوند=https://books.rafed.net/view.php?type=c_fbook&b_id=3226}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=ذهنی تهرانی|نام=محمدجواد|عنوان=مقتل مدینه تا مدینه|سال=۱۳۸۹|مکان=تهران|ناشر=پیام حق|پیوند نویسنده=محمدجواد ذهنی تهرانی|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/15712}} | |||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=رفیعی|نام=علی|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=آل ابی‌طالب|دانشنامه=[[دانشنامه بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دانشنامه بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/23022/1/358/آل_ابی_طالب}} | |||
* {{یادکرد کتاب|عنوان=زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق)|سال=۱۳۹۳|مکان=تهران|ناشر=سازمان حج و زیارت|پیوند=|کوشش=|نام۱=محمدمهدی|نام۲=احمد|نام خانوادگی۱=فقیه بحرالعلوم|نام خانوادگی۲=خامه‌یار}} | |||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=گلشنی|نام=عبدالکریم|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=ابوطالب|دانشنامه=[[دانشنامه بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دانشنامه بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/23022/5/2270}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مجلسی کوپایی|نام=غلامحسین|عنوان=امام حسین علیه السلام وارث انبیاء (شرح زیارت وارث)|سال=۱۳۹۷|مکان=قم|ناشر=مولف|پیوند=https://www.ghbook.ir/index.php?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=14102&Itemid=&lang=fa}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=محلاتی|نام=ذبیح‌الله|عنوان=ریاحین الشریعه در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه|سال=۱۳۷۰|مکان=تهران|ناشر=دارالکتب الاسلامیه|پیوند نویسنده=ذبیح‌الله محلاتی|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/11584}} | |||
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مرتضی عاملی|نام=جعفر|عنوان=الصحیح من سیرة الامام علی علیه السلام|سال=۱۳۸۸|مکان=بیروت|ناشر=مرکز الاسلامیه للدراسات|پیوند نویسنده=جعفر مرتضی عاملی|پیوند=http://lib.eshia.ir/70832/1/3|شابک=۹۷۸-۶۰۰-۹۰۷۲۴-۵-۳}} | |||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=مهروش|نام=فرهنگ|پیوند نویسنده=|ویراستار=|مقاله=بنی‌هاشم|دانشنامه=[[دانشنامه بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دانشنامه بزرگ اسلامی|سال=۱۳۸۸|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/23022/12/5147/بنی_هاشم}} | |||
'''منابع انگلیسی''' | |||
{{چپ‌چین}} | |||
* {{یادکرد دانشنامه |نام خانوادگی=Poonawala |نام=Ismail |پیوند نویسنده=اسماعیل پوناوالا |پیوند مقاله = http://www.iranicaonline.org/articles/ali-b-abi-taleb |مقاله=ʿAlī b. Abī Ṭāleb |سال=۲۰۱۱ |دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |ویرایش=online |بازبینی=21 March 2012 |زبان=en |پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20131116235319/http://www.iranicaonline.org/articles/ali-b-abi-taleb |تاریخ بایگانی=16 November 2013}} | |||
{{پایان چپ‌چین}} | |||
{{پایان پانویس}} | |||
{{علی بن ابی‌طالب-افقی}} | |||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
[[رده:امامزاده‌های مدفون در عراق]] | |||
[[رده:خاندان محمد علی]] | [[رده:خاندان محمد علی]] | ||
[[رده:فرزندان علی بن ابی‌طالب]] | [[رده:فرزندان علی بن ابی‌طالب]] | ||
[[رده: | [[رده:زنان مسلمان]] | ||
[[رده:شیعیان دوازده‌امامی]] | |||
[[رده:اسیران نبرد کربلا]] | |||
[[رده:مدفونان در کوفه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۲۵
| خدیجه صغری بنت علی | |
|---|---|
| خدیجة الصغری بنت الإمام علی | |
 نمایی از مسجد کوفه (گنبد سبز، مدفن منسوب به یکی از دختران علی بن ابی‌طالب به نام خدیجه) | |
| نام بومی | خدیجة الصغری بنت الإمام علی |
| وفات | قرن دوم ه.ق کوفه |
| مدفن | کوفه |
| دین | اسلام |
| همسر(ها) | عبدالرحمن بن عقیل |
| والدین |
|
خدیجه صغری دختر علی، (عربی: خدیجة الصغری بنت الإمام علی)، یکی از دختران علی بن ابی‌طالب است که در واقعه کربلا حضور داشته است. مادر وی را ام ولد دانستند و شوهرش عبدالله الاوسط بن عقیل است. برخی منابع او را همسر عبدالرحمن بن عقیل می‌داند که در نبرد کربلا کشته شد و پس از آن، به عقد ابوالسائل بن عبدالله بن عامر بن کریز درآمده است۔ از وی فرزندی به جا نمانده است و اطلاعات بیشتری از زندگانی او در دست نیست، جز اینکه در کوفه درگذشته است و در آنجا مدفون است۔
نام و تبار
منابع نام یکی از دختران علی بن ابی‌طالب را خدیجه صغری گزارش کرده‌اند.[۱][۲] نام کامل پدر او، علی بن ابی‌طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف بن قصی بن کلاب بن مرة بن کعب بن لوی بن غالب بن فهر بن مالک بن نضر بن کنانة بن خزیمة بن مدرکة بن الیاس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان گزارش شده است.[۳] علی، چهارمین خلیفه راشدین و اولین امام شیعیان است.[۴] ابوطالب، پدر علی نیز یکی از سران بنی‌هاشم بود که ریاست این طایفه را پس از پدرش عبدالمطلب، عهده‌دار شد. او علاوه بر این منصب، عهده‌دار سقایت حاجیان نیز بود.[۵] بنی‌هاشم از دیرباز میراث‌دار امور عام‌المنفعه در منطقه مکه بودند و جایگاه ویژه‌ای را در نظر عامه مکیان داشتند. در میان امور عام‌المنفعه بنی‌هاشم، مسئله حفر چاه زمزم توسط هاشم — پدربزرگ ابوطالب — تا سال‌ها به عنوان نماد شرافت و نیکوکاری این خاندان محسوب می‌شد. بنی‌هاشم دارای شأن و جایگاه ویژه‌ای در بین قبایل عرب بودند و همین امر سبب شد تا بر اساس فقه اسلامی، بنی‌هاشم از تصرف در صدقات منع بشوند.[۶] فرزندان از نسل ابوطالب را آل ابی‌طالب، طالبین، بنت ابی‌طالب و بنی‌هاشم طالبی گویند.[۷] مادر خدیجه بنت علی را ام ولد دانسته‌اند.[۸][۹]
سرگذشت
منابع شیعی، وی را از حاضران در ماجرای کربلا دانسته‌اند که حسین بن علی را از مدینه همراهی می‌کرد.[۱۰][۱۱] در موسوعه کربلا، همسر او عبدالله اوسط بن عقیل گزارش شده است.[۱۲] اما محلاتی در ریاحین الشریعه همسر خدیجه صغری بنت علی را عبدالرحمن بن عقیل می‌داند که در نبرد کربلا کشته شد و پس از آن، خدیجه به عقد ابوالسائل بن عبدالله بن عامر بن کریز درآمد.[۱۳] احتمال می‌رود که محلاتی خدیجه کبری بنت علی را با خدیجه صغری بنت علی خلط کرده باشد۔[نیازمند منبع] از وی فرزندی به جا نمانده است.[۱۴] برخی منابع محل دفن او را کوفه گزارش کرده‌اند۔ امروزه زیارتگاهی در روبروی در ورودی مسجد کوفه معروف به باب الفیل به «خدیجه بنت علی» منسوب است که احتمالا همان «خدیجه کبری» باشد۔۔[۱۵]
پانویس
ارجاعات
- ↑ بیضون، موسوعة کربلاء، ۱: ۵۲۹.
- ↑ ذهنی تهرانی، مقتل مدینه تا مدینه، ۸۰.
- ↑ مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی، ۱: ۴۷.
- ↑ Poonawala, “ʿAlī b. Abī Ṭāleb”, Iranica.
- ↑ گلشنی، «ابوطالب»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ مهروش، «بنی‌هاشم»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ رفیعی، «آل ابی‌طالب»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ بیضون، موسوعة کربلاء، ۱: ۵۲۹.
- ↑ ذهنی تهرانی، مقتل مدینه تا مدینه، ۸۰.
- ↑ ذهنی تهرانی، مقتل مدینه تا مدینه، ۸۰.
- ↑ مجلسی کوپایی، امام حسین، وارث انبیاء، ۶۷۲.
- ↑ بیضون، موسوعة کربلاء، ۱: ۵۲۹.
- ↑ محلاتی، ریاحین الشریعه، ۴: ۱۹۷.
- ↑ ذهنی تهرانی، مقتل مدینه تا مدینه، ۸۰.
- ↑ فقیه بحرالعلوم و خامه‌یار، زیارتگاه‌های عراق، ۱: ۱۳۴.
منابع
منابع فارسی و عربی
- بیضون، لبیب (۱۴۲۷). موسوعة کربلاء. بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.
- ذهنی تهرانی، محمدجواد (۱۳۸۹). مقتل مدینه تا مدینه. تهران: پیام حق.
- رفیعی، علی (۱۳۸۸). «آل ابی‌طالب». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی؛ خامه‌یار، احمد (۱۳۹۳). زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق). تهران: سازمان حج و زیارت.
- گلشنی، عبدالکریم (۱۳۸۸). «ابوطالب». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- مجلسی کوپایی، غلامحسین (۱۳۹۷). امام حسین علیه السلام وارث انبیاء (شرح زیارت وارث). قم: مولف.
- محلاتی، ذبیح‌الله (۱۳۷۰). ریاحین الشریعه در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- مرتضی عاملی، جعفر (۱۳۸۸). الصحیح من سیرة الامام علی علیه السلام. بیروت: مرکز الاسلامیه للدراسات. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۹۰۷۲۴-۵-۳.
- مهروش، فرهنگ (۱۳۸۸). «بنی‌هاشم». دانشنامه بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
منابع انگلیسی
- Poonawala, Ismail (2011). "ʿAlī b. Abī Ṭāleb". Encyclopædia Iranica (به انگلیسی) (online ed.). Archived from the original on 16 November 2013. Retrieved 21 March 2012.
