الحیاة السیاسیه للامام الرضا: تفاوت میان نسخه‌ها

از اسلامیکال
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''''الحیاة السیاسیة للامام الرضا''''' اثری است تاریخی از [[جعفر مرتضی عاملی]] که به صورت تخصصی به زندگانی [[علی بن موسی الرضا]] و ماجرای پذیرش [[ولایتعهدی علی بن موسی الرضا|ولایتعهدی]] از جانب او پرداخته است.
{{جعبه اطلاعات کتاب
|عنوان مورب    =الحیاة السیاسیه للامام الرضا
|نویسنده        =[[جعفر مرتضی عاملی]]
|تصویر          =Al-Hayat-al-Siyasiya-for-Imam-Al-Reza.jpg
|زبان اصلی      =عربی
|موضوع          =تاریخ
|مترجم          =خلیل خلیلیان
|ناشر          =دارالتبلیغ اسلامی، دارالاضواء، مرکز الاسلامی للدراسات و انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
|نخستین چاپ    =۱۳۵۷
|محل انتشارات  =قم و بیروت
|محل ناشر فارسی =قم
|تاریخ_نشر_فارسی=۱۳۶۵
}}
 
'''''الحیاة السیاسیة للامام الرضا''''' اثری است تاریخی از [[جعفر مرتضی عاملی]] که به صورت تخصصی به زندگانی [[علی بن موسی الرضا]] و ماجرای پذیرش [[ولایتعهدی علی بن موسی الرضا|ولایتعهدی]] از جانب او پرداخته است. این اثر، اولین کتاب مرتضی عاملی در زمینه تاریخ است و بارها چاپ شده است. این کتاب یک مرتبه به صورت خلاصه و یک مرتبه به صورت کامل، به فارسی ترجمه شده است.
 
== مؤلف ==
[[پرونده:Seyyed Jafar Morteza .jpg|بندانگشتی|[[جعفر مرتضی عاملی]]، نویسنده کتاب ''الحیاة السیاسیة للامام الرضا'']]
[[جعفر مرتضی عاملی]] از تاریخ‌پژوهان [[شیعه]] لبنانی است. وی در ۲۵ صفر ۱۳۶۴ ه‍.ق در عیتا الجبل، یکی از روستاهای توابع [[بیروت]] به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی را نزد پدر گذراند و از سال ۱۳۸۲ ه‍.ق برای ادامه تحصیلات به [[نجف]] رفت. او در سال ۱۳۸۸ ه‍.ق به [[قم]] مهاجرت کرد. وی از کسانی چون میرمحمدی، زنجانی، فانی، حائری و آملی درس آموخت. او در قم، [[مدرسه منتدا]] (مدرسه علمیه جبل‌عاملی‌ها) را تأسیس کرد. او در مدت حضورش در قم، به تدریس در دانشگاه‌ها نیز می‌پرداخت و سرانجام در سال ۱۹۹۳ میلادی به بیروت عزیمت کرد. او در سال ۱۳۷۷ شمسی یک مدرسه علمیه در بیروت تأسیس کرد. او آثار بسیاری را در زمینه تاریخ به نگارش درآورده است که مهم‌ترین آنها، کتاب ''[[الصحیح من سیرة الرسول الاعظم]]'' است.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۳۹۱|ک=امامت پژوهی|ف=گفتگو با علامه سید جعفر مرتضی عاملی}}</ref>


== شرح اثر ==
== شرح اثر ==
کتاب ''الحیاةالسیاسیة للامام الرضا علیه السلام''، کتابی است به عربی که جعفر مرتضی عاملی آن را درباره علت قبول [[ولایتعهدی علی بن موسی الرضا|ولایتعهدی]] از جانب [[علی بن موسی الرضا]] نوشته‌است۔ او هدفش از این اثر را پاسخگویی به شبهات معاصران درباره چگونگی پذیرش ولایتعهدی عنوان می‌کند۔ به گزارش ''[[دایرةالمعارف آستان قدس رضوی]]''، کتاب نثری ساده و روان دارد و مولف، رویکردی [[کلام|کلامی]] نداشته‌است سعی دارد تا بازخوانی دقیقی از منابع تاریخی ارائه دهد۔<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref>
نام کامل و عنوان روی جلد کتاب، ''الحیاة السیاسیة للامام الرضا دراسة و التحلیل'' است.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۳۶۲|ک=حیاة السیاسیة للامام الرضا|ص=۱}}</ref> این کتاب، اولین کتاب نوشته شده توسط جعفر مرتضی عاملی است.<ref>{{پک/بن|حوزه|ک=خبرگزاری حوزه|ف=کتاب الحیاة السیاسیه للامام الرضا (ع)}}</ref> این اثر به عربیست و نویسنده آن را دربارهٔ علت قبول [[ولایتعهدی علی بن موسی الرضا|ولایتعهدی]] از جانب [[علی بن موسی الرضا]] نوشته است. او هدفش از این اثر را پاسخگویی به شبهات معاصران دربارهٔ چگونگی پذیرش ولایتعهدی عنوان می‌کند. به گزارش ''[[دایرةالمعارف آستان قدس رضوی]]''، کتاب نثری ساده و روان دارد. مؤلف، در نوشتارش رویکردی [[کلام|کلامی]] نداشته است و سعی دارد تا بازخوانی دقیقی از منابع تاریخی ارائه دهد.<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref> به عقیده مهدوی راد، این اثر با وجود یک قرن عمر، همچنان تازگی دارد.<ref>{{پک/بن|1=حوزه|ک=خبرگزاری حوزه|ف=کتاب الحیاة السیاسیه للامام الرضا (ع)}}</ref>
 
=== انگیزه مؤلف ===
مؤلف در پیشگفتار و مقدمه چاپ دوم، هدف از نوشتن این کتاب را پاسخ به برخی سطحی‌نگران به زندگانی علی بن موسی الرضا در مسئله ولایتعهدی بیان می‌کند. وی بر این باور است که تاریخ‌های موجود، تحت تأثیر فرمانروایان یا دیگر شرایط سیاسی و مذهبی از مسیر اصلی خود منحرف شده و حوادث آنگونه که باید، بازگو نشده و بسیاری از وقایع سرنوشت‌ساز مورد کتمان و غفلت قرار گرفته‌اند. وی در این کتاب به دنبال کشف اسباب حقیقی و واقعیت‌های موجود در این زمینه است.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۳۶۲|ک=حیاة السیاسیة للامام الرضا|ص=۷ و ۱۵}}</ref> مؤلف در ابتدای کتابش از نویسندگان تاریخی گلایه می‌کند که چرا تا پیش از این در مورد موضوع مهم تاریخی چون ولایتعهدی علی بن موسی الرضا تحقیقی نکرده‌اند.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۳۶۲|ک=زندگی سیاسی هشتمین امام|ص=۲}}</ref>


== محتوا ==
== محتوا ==
این کتاب، در یک جلد و ۴۹۷ صفحه<ref>{{یادکرد وب|عنوان=الحياة السياسية للإمام الرضا عليه السلام - العاملي، السيد جعفر مرتضى - کتابخانه مدرسه فقاهت|نشانی=http://lib.eshia.ir/27749/1/513|وبگاه=lib.eshia.ir|بازبینی=2020-07-11|کد زبان=fa}}</ref> مشتمل بر چهار بخش و ۲۵ فصل است۔<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref>
این اثر در ۱ جلد منتشر شده و تعداد صفحات آن بر اساس چاپ اول جامعه مدرسین قم و انتشارات دارالاضواء، ۵۱۲ صفحه<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۳۶۲|ک=حیاة السیاسیة للامام الرضا|ص=۵۱۲}}</ref><ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۹۸۶|ک=الحیاة السیاسیه|ص=۱}}</ref> و بر اساس چاپ‌های دیگری ۴۷۷<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۴۰۳|ک=حیاة السیاسیة للامام الرضا|ص=۴۷۷}}</ref> و ۶۰۵ صفحه است.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۹۸۶|ک=الحیاة السیاسیة للامام رضا؛ دراسة و التحلیل|ص=۱}}</ref> بخش‌بندی کتاب، مشتمل بر چهار بخش و ۲۵ فصل است.<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref> چهار بخش اصلی این کتاب عبارتند از:<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۳۶۲|ک=حیاة السیاسیة للامام الرضا|ص=۱۷}}</ref>
* قسمت اول: ممهدات: توضیح دربارهٔ چگونگی تشکیل سلسله عباسی و برخورد آنان با عامه مردم و علویان
* قسمت دوم: ظروف البیعه و اسبابها: بررسی زمینه‌ها و شرایط بیعت علی بن موسی الرضا با مأمون
* قسمت سوم: اضواء علی المواقف: گزارش عرضه خلافت توسط مأمون به علی بن موسی الرضا و رد آن توسط او
* قسمت چهارم: من خلال الاحداث: اقدامات بعدی مأمون تا کشته شدن علی بن موسی الرضا


مرتضی عاملی در این کتاب از مباحث مختلفی از جمله شعر شاعران، مباحث جغرافیایی و مباحث اخلاقی استفاده کرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کتاب "الحیاة السیاسیه للامام الرضا(ع)" سید جعفر مرتضی بررسی شد|نشانی=https://www.hawzahnews.com/news/906691/کتاب-الحیاة-السیاسیه-للامام-الرضا-ع-سید-جعفر-مرتضی-بررسی|وبگاه=خبرگزاری حوزه|تاریخ=2020-06-25|بازبینی=2020-07-11|کد زبان=fa}}</ref> در این اثر، شش سند مهم تاریخی، شامل نامه [[فضل بن سهل]] به علی بن موسی الرضا، سند ولایتعهدی، نامه [[مأمون]] به [[عباسیان]]، نامه [[عبدالله بن موسی]] به مأمون، نامه [[سفیان ثوری]] به [[هارون]] و قصیده [[ابوفراس حمدانی]] گزارش شده‌است۔<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref>
در این اثر، شش سند مهم تاریخی، شامل نامه [[فضل بن سهل]] به علی بن موسی الرضا، سند ولایتعهدی، نامه [[مأمون]] به [[عباسیان]]، نامه [[عبدالله بن موسی]] به مأمون، نامه [[سفیان ثوری]] به [[هارون]] و قصیده [[ابوفراس حمدانی]] گزارش شده است.<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref> مرتضی عاملی در این کتاب از مباحث مختلفی از جمله شعر شاعران، مباحث جغرافیایی و مباحث اخلاقی استفاده بسیاری کرده است.<ref>{{پک/بن|1=حوزه|ک=خبرگزاری حوزه|ف=کتاب الحیاة السیاسیه للامام الرضا (ع)}}</ref>
 
این کتاب از چهار بخش اصلی و یک بخش درباره منابع و مصادر تشکیل شده است. بخش اول کتاب با عنوان ممهدات، به چگونگی تشکیل سلسله عباسی و برخورد آنان با عامه مردم و علویون پرداخته است. بخش دوم کتاب، در زمینه ها و شرایط بیعت علی بن موسی الشرا با مامون نگارش یافته و به تحلیل این موارد پرداخته است. بخش سوم در مورد عرضه خلافت توسط مأمون به علی بن موسی الرضا و رد آن توسط علی بن موسی الرضا نوشته شده است. در بخش چهارم نیز اقدامات بعدی مأمون تا کشته شدن علی بن موسی الرضا پرداخته شده است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی به مهمترین کتاب علامه سید جعفر مرتضی عاملی درباره امام رضا(ع) - رضوی|نشانی=http://razavi.news/fa/report/47794/|وبگاه=خبرگزاری رضوی {{!}} اخبار خراسان، ایران با عکس و فیلم|تاریخ=2019-11-04|بازبینی=2020-07-11|کد زبان=fa|نام خانوادگی=Behnegarsoft.com}}</ref>


== انتشار ==
== انتشار ==
این کتاب، نخستین بار توسط انتشارات [[دارالتبلیغ الاسلامی]] در قم به سال ۱۳۵۷ منتشر شده‌است۔ خلاصه‌ای از این کتاب توسط [[خلیل خلیلیان]] با عنوان ''زندگی سیاسی هشتیمن امام'' به فارسی ترجمه و در سال ۱۳۵۹ منتشر شد۔ ترجمه کامل این اثر با عنوان ''زندگانی سیاسی امام رضا علیه السلام'' در سال ۱۳۶۵ در [[انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] منتشر شد۔<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref>
این کتاب، نخستین بار توسط انتشارات [[دارالتبلیغ الاسلامی]] در قم به سال ۱۳۵۷ منتشر شده است.<ref>{{پک|لسانی فشارکی|۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref> دارالاضواء دیگر انتشاراتی است که در سال ۱۳۶۵ این اثر را در بیروت منتشر کرد.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۹۸۶|ک=الحیاة السیاسیه|ص=۱}}</ref> در سال ۱۳۸۷ نیز انتشارات مرکز الاسلامی للدراسات، این اثر را در ضمن موسوعة المرتضی به چاپ رساند.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۹۸۶|ک=الحیاة السیاسیة للامام رضا؛ دراسة و التحلیل|ص=۱}}</ref> خلاصه‌ای از این کتاب توسط [[خلیل خلیلیان]] با عنوان ''زندگی سیاسی هشتمین امام'' به فارسی ترجمه و در سال ۱۳۵۹ منتشر شد.<ref>{{پک|لسانی فشارکی|۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref> این ترجمه و تلخیص در ۲۳۴ صفحه و بیست و دومین چاپ از آن، در سال ۱۳۷۱ منتشر شده است.<ref>{{پک|1=مرتضی عاملی|2=۱۳۶۲|ک=زندگی سیاسی هشتمین امام|ص=۱_۲}}</ref> ترجمه کامل این اثر با عنوان ''زندگانی سیاسی امام رضا علیه السلام'' در سال ۱۳۶۵ در [[انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] منتشر شد.<ref>{{پک|1=لسانی فشارکی|2=۱۳۹۳|ک=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|ف=الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب}}</ref>


مرکز الاسلامی للدراسات نیز از منتشرکنندگان این اثر است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Nwf.com: الحياة السياسية للإمام الرضا ؛: جعفر العاملي: موسوعة المرت: كتب|نشانی=https://www.neelwafurat.com/itempage.aspx?id=lbb252060-233598&search=books|وبگاه=www.neelwafurat.com|بازبینی=2020-07-11}}</ref>
== پیوندهای بیرونی ==
 
== پیوند به بیرون ==
* [http://ar.lib.eshia.ir/70435/1/4 مطالعه کتاب در کتابخانه فقاهت]
* [http://ar.lib.eshia.ir/70435/1/4 مطالعه کتاب در کتابخانه فقاهت]
* [https://www.ghbook.ir/index.php?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=6113&Itemid=167&lang=fa مطالعه ترجمه کتاب در کتابخانه قائمیه]
* [https://www.ghbook.ir/index.php?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=6113&Itemid=167&lang=fa مطالعه ترجمه کتاب در کتابخانه قائمیه]


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
=== ارجاعات ===
{{پانویس|۳|اندازه=ریز}}


== منابع ==
=== منابع ===
{{آغاز پانویس|35em}}
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=لسانی فشارکی|نام=محمدعلی|نام خانوادگی ویراستار=مهدوی|نام ویراستار=محمدجواد|مدخل=الحیاة السیاسیة للامام الرضا علیه السلام، کتاب|دانشنامه=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|سال=۱۳۹۳|ناشر=[[بنیاد پژوهش‌های اسلامی]]|مکان=مشهد|شابک=۹۷۸۹۶۴۹۷۱۵۲۴۷}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مرتضی عاملی|نام=جعفر|عنوان=الحیاة السیاسیة للإمام الرضا (ع)|سال=۱۳۶۲|مکان=قم|ناشر=جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم|پیوند نویسنده=جعفر مرتضی عاملی|پیوند=https://noorlib.ir/book/view/946}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مرتضی عاملی|نام=جعفر|عنوان=الحیاة السیاسیة للإمام الرضا دراسة و التحلیل|سال=۱۹۸۶|مکان=بیروت|ناشر=دارالاضواء|پیوند=http://library.alalbayt.org.lb/content/tc/tc202010702/1.pdf}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مرتضی عاملی|نام=جعفر|عنوان=الحیاة السیاسیة للإمام الرضا علیه السلام|سال=۱۴۰۳|مکان=قم|ناشر=جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم|پیوند=https://lib.eshia.ir/70435/1/4}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مرتضی عاملی|نام=جعفر|عنوان=الحیاة السیاسیة للإمام الرضا علیه السلام|سال=۲۰۰۹|مکان=بیروت|ناشر=المرکز الاسلامیه للدراسات}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=مرتضی عاملی|نام=جعفر|عنوان=زندگی سیاسی هشتمین امام، حضرت علی بن موسی الرضا|سال=۱۳۷۳|مکان=تهران|ناشر=دفتر نشر اسلامی|پیوند=https://www.ghbook.ir/index.php?option=com_dbook&task=viewbook&book_id=6113&lang=fa|مترجم=خلیلیان، خلیل|شابک=964-4305-33-7}}
* {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=مرتضی عاملی|نام=جعفر|عنوان=همراه با امامت پژوهان: گفتگو با علامه سید جعفر مرتضی عاملی|ژورنال=امامت‌پژوهی|مکان=قم|شماره=۶|تاریخ=۱۳۹۱|صفحه=۵_۲۶|پیوند=https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/896753|دسترسی پیوند=آبونمان|توسط=[[نورمگز]]}}
* {{یادکرد وب|عنوان=کتاب "الحیاة السیاسیه للامام الرضا (ع)" سید جعفر مرتضی بررسی شد|نشانی=https://www.hawzahnews.com/news/906691/کتاب-الحیاة-السیاسیه-للامام-الرضا-ع-سید-جعفر-مرتضی-بررسی|تاریخ=۱۳۹۹|شناسه={{شناسه یادکرد|حوزه}}|نویسنده=مهدوی راد|وبگاه=خبرگزاری حوزه}}
{{پایان پانویس}}


* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=لسانی فشارکی|نام=محمدعلی|نام خانوادگی ویراستار=مهدوی|نام ویراستار=محمدجواد|مدخل=الحیاة السیاسیة للامام الرضا علیه السلام، کتاب|دانشنامه=دایرةالمعارف آستان قدس رضوی|سال=۱۳۹۳|ناشر=[[بنیاد پژوهش‌های اسلامی]]|مکان=مشهد|شابک=۹۷۸۹۶۴۹۷۱۵۲۴۷}}
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=خیر|نیازمند جعبه اطلاعات=خیر|نیازمند تصویر=خیر|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=خیر|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}}


[[رده:آثار سید جعفر مرتضی عاملی]]
[[رده:کتاب‌شناسی شیعه]]
[[رده:کتاب‌شناسی شیعه]]
[[رده:کتاب‌شناسی علی بن موسی الرضا]]
[[رده:کتاب‌ها با موضوع بررسی وقایع تاریخی]]
[[رده:کتاب‌ها با موضوع تاریخ امامان شیعه]]
[[رده:کتاب‌های جعفر مرتضی عاملی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۹

الحیاة السیاسیه للامام الرضا
نویسنده(ها)جعفر مرتضی عاملی
برگرداننده(ها)خلیل خلیلیان
کشورقم و بیروت
مکان ناشر فارسی: قم
زبانعربی
موضوع(ها)تاریخ
ناشردارالتبلیغ اسلامی، دارالاضواء، مرکز الاسلامی للدراسات و انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
تاریخ نشر

تاریخ نشر فارسی: ۱۳۶۵

الحیاة السیاسیة للامام الرضا اثری است تاریخی از جعفر مرتضی عاملی که به صورت تخصصی به زندگانی علی بن موسی الرضا و ماجرای پذیرش ولایتعهدی از جانب او پرداخته است. این اثر، اولین کتاب مرتضی عاملی در زمینه تاریخ است و بارها چاپ شده است. این کتاب یک مرتبه به صورت خلاصه و یک مرتبه به صورت کامل، به فارسی ترجمه شده است.

مؤلف

جعفر مرتضی عاملی، نویسنده کتاب الحیاة السیاسیة للامام الرضا

جعفر مرتضی عاملی از تاریخ‌پژوهان شیعه لبنانی است. وی در ۲۵ صفر ۱۳۶۴ ه‍.ق در عیتا الجبل، یکی از روستاهای توابع بیروت به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی را نزد پدر گذراند و از سال ۱۳۸۲ ه‍.ق برای ادامه تحصیلات به نجف رفت. او در سال ۱۳۸۸ ه‍.ق به قم مهاجرت کرد. وی از کسانی چون میرمحمدی، زنجانی، فانی، حائری و آملی درس آموخت. او در قم، مدرسه منتدا (مدرسه علمیه جبل‌عاملی‌ها) را تأسیس کرد. او در مدت حضورش در قم، به تدریس در دانشگاه‌ها نیز می‌پرداخت و سرانجام در سال ۱۹۹۳ میلادی به بیروت عزیمت کرد. او در سال ۱۳۷۷ شمسی یک مدرسه علمیه در بیروت تأسیس کرد. او آثار بسیاری را در زمینه تاریخ به نگارش درآورده است که مهم‌ترین آنها، کتاب الصحیح من سیرة الرسول الاعظم است.[۱]

شرح اثر

نام کامل و عنوان روی جلد کتاب، الحیاة السیاسیة للامام الرضا دراسة و التحلیل است.[۲] این کتاب، اولین کتاب نوشته شده توسط جعفر مرتضی عاملی است.[۳] این اثر به عربیست و نویسنده آن را دربارهٔ علت قبول ولایتعهدی از جانب علی بن موسی الرضا نوشته است. او هدفش از این اثر را پاسخگویی به شبهات معاصران دربارهٔ چگونگی پذیرش ولایتعهدی عنوان می‌کند. به گزارش دایرةالمعارف آستان قدس رضوی، کتاب نثری ساده و روان دارد. مؤلف، در نوشتارش رویکردی کلامی نداشته است و سعی دارد تا بازخوانی دقیقی از منابع تاریخی ارائه دهد.[۴] به عقیده مهدوی راد، این اثر با وجود یک قرن عمر، همچنان تازگی دارد.[۵]

انگیزه مؤلف

مؤلف در پیشگفتار و مقدمه چاپ دوم، هدف از نوشتن این کتاب را پاسخ به برخی سطحی‌نگران به زندگانی علی بن موسی الرضا در مسئله ولایتعهدی بیان می‌کند. وی بر این باور است که تاریخ‌های موجود، تحت تأثیر فرمانروایان یا دیگر شرایط سیاسی و مذهبی از مسیر اصلی خود منحرف شده و حوادث آنگونه که باید، بازگو نشده و بسیاری از وقایع سرنوشت‌ساز مورد کتمان و غفلت قرار گرفته‌اند. وی در این کتاب به دنبال کشف اسباب حقیقی و واقعیت‌های موجود در این زمینه است.[۶] مؤلف در ابتدای کتابش از نویسندگان تاریخی گلایه می‌کند که چرا تا پیش از این در مورد موضوع مهم تاریخی چون ولایتعهدی علی بن موسی الرضا تحقیقی نکرده‌اند.[۷]

محتوا

این اثر در ۱ جلد منتشر شده و تعداد صفحات آن بر اساس چاپ اول جامعه مدرسین قم و انتشارات دارالاضواء، ۵۱۲ صفحه[۸][۹] و بر اساس چاپ‌های دیگری ۴۷۷[۱۰] و ۶۰۵ صفحه است.[۱۱] بخش‌بندی کتاب، مشتمل بر چهار بخش و ۲۵ فصل است.[۱۲] چهار بخش اصلی این کتاب عبارتند از:[۱۳]

  • قسمت اول: ممهدات: توضیح دربارهٔ چگونگی تشکیل سلسله عباسی و برخورد آنان با عامه مردم و علویان
  • قسمت دوم: ظروف البیعه و اسبابها: بررسی زمینه‌ها و شرایط بیعت علی بن موسی الرضا با مأمون
  • قسمت سوم: اضواء علی المواقف: گزارش عرضه خلافت توسط مأمون به علی بن موسی الرضا و رد آن توسط او
  • قسمت چهارم: من خلال الاحداث: اقدامات بعدی مأمون تا کشته شدن علی بن موسی الرضا

در این اثر، شش سند مهم تاریخی، شامل نامه فضل بن سهل به علی بن موسی الرضا، سند ولایتعهدی، نامه مأمون به عباسیان، نامه عبدالله بن موسی به مأمون، نامه سفیان ثوری به هارون و قصیده ابوفراس حمدانی گزارش شده است.[۱۴] مرتضی عاملی در این کتاب از مباحث مختلفی از جمله شعر شاعران، مباحث جغرافیایی و مباحث اخلاقی استفاده بسیاری کرده است.[۱۵]

انتشار

این کتاب، نخستین بار توسط انتشارات دارالتبلیغ الاسلامی در قم به سال ۱۳۵۷ منتشر شده است.[۱۶] دارالاضواء دیگر انتشاراتی است که در سال ۱۳۶۵ این اثر را در بیروت منتشر کرد.[۱۷] در سال ۱۳۸۷ نیز انتشارات مرکز الاسلامی للدراسات، این اثر را در ضمن موسوعة المرتضی به چاپ رساند.[۱۸] خلاصه‌ای از این کتاب توسط خلیل خلیلیان با عنوان زندگی سیاسی هشتمین امام به فارسی ترجمه و در سال ۱۳۵۹ منتشر شد.[۱۹] این ترجمه و تلخیص در ۲۳۴ صفحه و بیست و دومین چاپ از آن، در سال ۱۳۷۱ منتشر شده است.[۲۰] ترجمه کامل این اثر با عنوان زندگانی سیاسی امام رضا علیه السلام در سال ۱۳۶۵ در انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم منتشر شد.[۲۱]

پیوندهای بیرونی

پانویس

ارجاعات

  1. مرتضی عاملی، «گفتگو با علامه سید جعفر مرتضی عاملی»، امامت پژوهی.
  2. مرتضی عاملی، حیاة السیاسیة للامام الرضا، ۱.
  3. «کتاب الحیاة السیاسیه للامام الرضا (ع)»، خبرگزاری حوزه.
  4. لسانی فشارکی، «الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب»، دایرةالمعارف آستان قدس رضوی.
  5. «کتاب الحیاة السیاسیه للامام الرضا (ع)»، خبرگزاری حوزه.
  6. مرتضی عاملی، حیاة السیاسیة للامام الرضا، ۷ و ۱۵.
  7. مرتضی عاملی، زندگی سیاسی هشتمین امام، ۲.
  8. مرتضی عاملی، حیاة السیاسیة للامام الرضا، ۵۱۲.
  9. مرتضی عاملی، الحیاة السیاسیه، ۱.
  10. مرتضی عاملی، حیاة السیاسیة للامام الرضا، ۴۷۷.
  11. مرتضی عاملی، الحیاة السیاسیة للامام رضا؛ دراسة و التحلیل، ۱.
  12. لسانی فشارکی، «الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب»، دایرةالمعارف آستان قدس رضوی.
  13. مرتضی عاملی، حیاة السیاسیة للامام الرضا، ۱۷.
  14. لسانی فشارکی، «الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب»، دایرةالمعارف آستان قدس رضوی.
  15. «کتاب الحیاة السیاسیه للامام الرضا (ع)»، خبرگزاری حوزه.
  16. لسانی فشارکی، «الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب»، دایرةالمعارف آستان قدس رضوی.
  17. مرتضی عاملی، الحیاة السیاسیه، ۱.
  18. مرتضی عاملی، الحیاة السیاسیة للامام رضا؛ دراسة و التحلیل، ۱.
  19. لسانی فشارکی، «الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب»، دایرةالمعارف آستان قدس رضوی.
  20. مرتضی عاملی، زندگی سیاسی هشتمین امام، ۱_۲.
  21. لسانی فشارکی، «الحیاة السیاسیه للامام الرضا، کتاب»، دایرةالمعارف آستان قدس رضوی.

منابع