ابن‌شدقم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (removed Category:مورخ آسیایی خرد using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==سرگذشت== | ==سرگذشت== | ||
ابوالمکارم بدرالدین، حسن بن علی بن حسن بن علی | ابوالمکارم بدرالدین، حسن بن علی بن حسن بن علی بن شدقم حسینی، از مورخان و فقیهان و شاعران اهل مدینه بود که در سده ۱۰ قمری/۱۶ میلادی می‌زیست. تاریخ ولادت وی سال [[۹۳۲ قمری]] گزارش شده‌است. [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] او را از برخی ظواهر، [[امامیه]] می‌داند و تالیفات وی و همچنین برخی نامه‌های او حاکی از [[شیعه|تشیع]] اوست. ابن‌شدقم، عنوانی است که در بین او و پدرش مشترک بود. محل تولدش را [[مدینه]] ذکر کرده‌اند. وی در مدینه پرورش یافت و از پدرش، علم آموخت. وی توانست در مدت زمان اندکی، خود را در میان بزرگان امامیه جا دهد. خاندان وی نیز همه از دانشمندان بودند که از نوادگان [[سجاد|علی بن الحسین]] (امام چهارم [[شیعیان دوازده‌امامی]]) است. ابن‌شدقم بعد از مرگ پدر به سال [[۹۶۰ قمری]]، به منصب [[نقابت]] (جانشین پدر) منصوب گردید. [[زهد]] و [[پرهیزگاری]] وی سبب شد تا کمی بعد، از این سمت استعفا دهد. وی در [[شعبان]] [[۹۶۲ قمری|۹۶۲]]، در حالی که جوان بود از مدینه به [[هند]] عزیمت کرد و در [[دکن]] به دربار [[سلطان حسین نظامشاه]] راه یافت. وی کمی بعد به [[شیراز]] سفر کرد و در [[ذی‌قعده]] [[۹۶۴ قمری|۹۶۴]] به منظور زیارت [[حرم امام رضا]] از شیراز به خراسان عزیمت نمود. وی توانست در این سفر به ملاقات [[شاه تهماسب اول]] رفته و مورد توجه او قرار گیرد. در این دوران با شنیدن فضل و دانش وی توسط سلطان حسین، به هند خوانده شد و ابن‌شدقم مجدد به هند عزیمت کرد. نظامشاه، خواهرش را به عقد وی درآورد و از این جهت صاحب ثروتی هنگفت شد. وی پس از مرگ نظامشاه، به مدینه بازگشت ولی بسیار زود به هند بازگشت. در نهایت ابن‌شدقم در ۵۷ سالگی به سال [[۹۹۵ قمری]] درگذشت. برخی سال وفات او را [[۹۹۹ قمری]] و گروهی [[۱۰۴۹ قمری|۱۰۴۹]] گزارش کرده‌اند. وی را در همان شهر دکن (محل مرگ) دفن کردند اما چند سال بعد بنا به وصیت خودش، توسط پسر کوچکش حسین، جسدش به مدینه منتقل و در [[قبرستان بقیع]] دفن گردید.<ref>{{پک|1=دیانت|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=ابن شدقم}}</ref> | ||
==استادان== | ==استادان== | ||
ابن‌شدقم، علاوه بر پدر خویش که نزد او تعلم کرده‌است، از اساتید دیگری چون [[جمال‌الدین محمد بن علی تولایی بصری]]، حسن بن علی حسینی، محمد بن احمد سدیدی حسینی حجازی، شیخ حسین همدانی (قزوین)، محمد بکری صدیقی (مکه) مولانا عنایت‌الله و شیخ نعمت‌الله ([[یزد]] و شیراز) بهره برد. وی توانست به سال [[۹۶۶ قمری]]، از [[نعمت‌الله بن احمد بن خاتون عاملی]] و از [[محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی]] (صاحب ''المدارک'') [[اجازه روایت]] کسب کند. او همچنین به سال [[۹۸۳ قمری]]، از [[حسین بن عبدالصمد عاملی]] (پدر [[شیخ بهایی]]) اجازه روایت کسب کرد.<ref>{{پک|1=دیانت|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=ابن شدقم}}</ref> | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
از جمله آثار وی می‌توان اشاره کرد به:<ref>{{پک|1=دیانت|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=ابن شدقم}}</ref> | از جمله آثار وی می‌توان اشاره کرد به:<ref>{{پک|1=دیانت|2=۱۳۶۷|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ف=ابن شدقم}}</ref> | ||
*زهرالریّاض و زلال الحیاض (در تاریخ خلفا و امامان شیعه) | *''زهرالریّاض و زلال الحیاض'' (در تاریخ خلفا و امامان شیعه) | ||
*الاسئلة الشدقمیّة یا مسائل الشدقمیّة (مشتمل بر سؤالات ابن شدقم از استاد خود حسین بن عبدالصمد و پاسخ وی بر آنها) | *''الاسئلة الشدقمیّة یا مسائل الشدقمیّة'' (مشتمل بر سؤالات ابن شدقم از استاد خود حسین بن عبدالصمد و پاسخ وی بر آنها) | ||
*الجواهر النظامیّة من حدیث خیر البریّة یا الجواهر النظامشاهیّة | *''الجواهر النظامیّة من حدیث خیر البریّة یا الجواهر النظامشاهیّة'' | ||
*جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن | *''جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب'' | ||
*دیوان | *''دیوان ابن‌شدقم'' | ||
*از وی یک نسخه خطی با خطی | *از وی یک نسخه خطی با خطی نیکو از [[نهج‌البلاغه]] که به سال [[۹۹۴ قمری]] استنساخ شده است، موجود است که در [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] نگهداری می‌شود. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
* {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=دیانت|نام=ابوالحسن|پیوند نویسنده=|مقاله=ابن شدقم|دانشنامه=[[دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|سال=۱۳۶۷|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/23022/4/1375|کوشش=موسوی بجنوری، محمدکاظم|شابک=۹-۶۶-۷۰۲۵-۹۶۴-۹۸۷|شابک نادرست=بله}} | * {{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=دیانت|نام=ابوالحسن|پیوند نویسنده=|مقاله=ابن شدقم|دانشنامه=[[دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|عنوان جلد=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|سال=۱۳۶۷|ناشر=[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|پیوند مدخل=http://lib.eshia.ir/23022/4/1375|کوشش=موسوی بجنوری، محمدکاظم|شابک=۹-۶۶-۷۰۲۵-۹۶۴-۹۸۷|شابک نادرست=بله}} | ||
{{درجه‌بندی|نیازمند پیوند=خیر|نیازمند رده=بله|نیازمند جعبه اطلاعات=بله|نیازمند تصویر=بله|نیازمند استانداردسازی=خیر|نیازمند ویراستاری=خیر|مقابله نشده با دانشنامه‌ها=تاحدودی|تاریخ خوبیدگی=|تاریخ برگزیدگی=|توضیحات=}} | |||
[[رده:شاعران اهل عربستان]] | [[رده:شاعران اهل عربستان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۰۸
اِبْنِ شَدْقَم، از شاعران و مورخان و فقیهان عرب تبار مدینه است.
سرگذشت
ابوالمکارم بدرالدین، حسن بن علی بن حسن بن علی بن شدقم حسینی، از مورخان و فقیهان و شاعران اهل مدینه بود که در سده ۱۰ قمری/۱۶ میلادی می‌زیست. تاریخ ولادت وی سال ۹۳۲ قمری گزارش شده‌است. مجلسی او را از برخی ظواهر، امامیه می‌داند و تالیفات وی و همچنین برخی نامه‌های او حاکی از تشیع اوست. ابن‌شدقم، عنوانی است که در بین او و پدرش مشترک بود. محل تولدش را مدینه ذکر کرده‌اند. وی در مدینه پرورش یافت و از پدرش، علم آموخت. وی توانست در مدت زمان اندکی، خود را در میان بزرگان امامیه جا دهد. خاندان وی نیز همه از دانشمندان بودند که از نوادگان علی بن الحسین (امام چهارم شیعیان دوازده‌امامی) است. ابن‌شدقم بعد از مرگ پدر به سال ۹۶۰ قمری، به منصب نقابت (جانشین پدر) منصوب گردید. زهد و پرهیزگاری وی سبب شد تا کمی بعد، از این سمت استعفا دهد. وی در شعبان ۹۶۲، در حالی که جوان بود از مدینه به هند عزیمت کرد و در دکن به دربار سلطان حسین نظامشاه راه یافت. وی کمی بعد به شیراز سفر کرد و در ذی‌قعده ۹۶۴ به منظور زیارت حرم امام رضا از شیراز به خراسان عزیمت نمود. وی توانست در این سفر به ملاقات شاه تهماسب اول رفته و مورد توجه او قرار گیرد. در این دوران با شنیدن فضل و دانش وی توسط سلطان حسین، به هند خوانده شد و ابن‌شدقم مجدد به هند عزیمت کرد. نظامشاه، خواهرش را به عقد وی درآورد و از این جهت صاحب ثروتی هنگفت شد. وی پس از مرگ نظامشاه، به مدینه بازگشت ولی بسیار زود به هند بازگشت. در نهایت ابن‌شدقم در ۵۷ سالگی به سال ۹۹۵ قمری درگذشت. برخی سال وفات او را ۹۹۹ قمری و گروهی ۱۰۴۹ گزارش کرده‌اند. وی را در همان شهر دکن (محل مرگ) دفن کردند اما چند سال بعد بنا به وصیت خودش، توسط پسر کوچکش حسین، جسدش به مدینه منتقل و در قبرستان بقیع دفن گردید.[۱]
استادان
ابن‌شدقم، علاوه بر پدر خویش که نزد او تعلم کرده‌است، از اساتید دیگری چون جمال‌الدین محمد بن علی تولایی بصری، حسن بن علی حسینی، محمد بن احمد سدیدی حسینی حجازی، شیخ حسین همدانی (قزوین)، محمد بکری صدیقی (مکه) مولانا عنایت‌الله و شیخ نعمت‌الله (یزد و شیراز) بهره برد. وی توانست به سال ۹۶۶ قمری، از نعمت‌الله بن احمد بن خاتون عاملی و از محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی (صاحب المدارک) اجازه روایت کسب کند. او همچنین به سال ۹۸۳ قمری، از حسین بن عبدالصمد عاملی (پدر شیخ بهایی) اجازه روایت کسب کرد.[۲]
آثار
از جمله آثار وی می‌توان اشاره کرد به:[۳]
- زهرالریّاض و زلال الحیاض (در تاریخ خلفا و امامان شیعه)
- الاسئلة الشدقمیّة یا مسائل الشدقمیّة (مشتمل بر سؤالات ابن شدقم از استاد خود حسین بن عبدالصمد و پاسخ وی بر آنها)
- الجواهر النظامیّة من حدیث خیر البریّة یا الجواهر النظامشاهیّة
- جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب
- دیوان ابن‌شدقم
- از وی یک نسخه خطی با خطی نیکو از نهج‌البلاغه که به سال ۹۹۴ قمری استنساخ شده است، موجود است که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می‌شود.
پانویس
ارجاعات
منابع
- دیانت، ابوالحسن (۱۳۶۷). «ابن شدقم». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. به کوشش موسوی بجنوری، محمدکاظم. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹-۶۶-۷۰۲۵-۹۶۴-۹۸۷.