ابن‌مقله

ابوعلی محمد بن علی بن حسین بن مقله مشهور به ابن‌مقله، از درباریان خلافت عباسی و از خطاطان زمان خود بود. وی در سال ۲۷۲ ه.ق در بغداد به دنیا آمد. او عامل خراج بخشی از فارس بود و سپس به خدمت ابوالحسن بن فرات پیوست. بعدها بین ابن‌فرات وی اختلاف پدید آمد و این اختلاف تا به آنجا کشیده شد که پس از انتصاب ابن‌فرات به وزارت، صدهزار دینار از اموال ابن‌مقله به دستور ابن‌فرات مصادره شد. در سال ۳۱۶ ه.ق مقتدر خلیفه وقت، ابن‌مقله را به منصب وزارت گمارد. وی تا سال ۳۱۸ ه.ق در این مقام بود تا آنکه معزول و محبوس شد. او کمی بعد در دوران خلافت راضی عباسی، از زندان آزاد و مجدد به وزارت گمارده شد اما طولی نکشید که با سعایت درباریان، مغضوب خلیفه شد. خلیفه دستور داد دست راست او را قطع کرده و او را زندانی کنند. راضی اما همان روز از دستور خود پشیمان شد و دستور داد تا دست او مداوا و از زندان رهایی یابد. ابن‌مقله در شکایت از این اقدام گفته بود که: «دستی را که خدمت سه خلیفه کرد و دو بار تمام قرآن بنوشت چون دست دزدان ببریدند». او در زندان، همچنان با خلیفه در مکاتبه بود و قطع دستش را مانعی برای ادامه منصب وزارت نمی‌دانست. ابن‌مقله را مخترع خط ثلث و توقیع و نسخ و ریحان و رقاع و محقق دانسته‌اند. سرانجام او در سال ۳۲۸ ه.ق در زندان درگذشت.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن مقله». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.