ابن‌صلاح

ابن صلاح
عنوان(ها)	شیخ (فقیه و محدث شافعی)
اطلاعات شخصی
زاده	۱۱۸۱م/۵۷۷ ه‍. ق
درگذشته	۱۲۴۵ /۶۴۳
دین	اسلام
قومیت	کرد
مذهب	شافعی
عقیده	اشعری
زمینه‌های علمی	تفسیر و حدیث-فقه شافعی
آثار معروف	مقدمه‌ای بر علم حدیث
رهبر مسلمان
تأثیرگذاران ابن دحیه کلبی

ابو عمرو عثمان بن عبد الرحمان صلاح الدین الکردی شمس الدین شهرزوری (۱۱۸۱ م / ۵۷۷ ق - ۱۲۴۵/۶۴۳)، که معمولاً به عنوان ابن صلاح شناخته می‌شود، کرد شافعی متخصص حدیث و نویسنده کتاب مقدمه برعلوم حدیث بود. وی اصالتاً اهل منطقه شهرزور در استان سلیمانیه در کردستان عراق بود، در موصل بزرگ شد و سپس در دمشق اقامت گزید و در آنجا درگذشت.

اوایل زندگی

تولد

ابن صلاح در سال ۱۱۸۱ م / ۵۷۷ هجری قمری در روستای شرخان در نزدیکی شهرزور متولد شد.

تحصیلات

وی ابتدا نزد پدرش در شهرزور، که ـ در حال حاضر قسمت جنوب شرقی مناطق کردستان عراق قرار دارد ـ فقه را فرا گرفت. وی سپس برای مدت زمانی نامعلوم در موصل زندگی و در نزد تعدادی از علمای دینی محلی آنجا تحصیل کرد. وی در تعدادی از شهرها از جمله: بغداد، همدان، نیشابور، مرو، حلب، دمشق و حران تحصیل نمود.

شغل علمی

تخصص‌های او

ابن صلاح بیشتر به خاطر تلاش در زمینه حدیث شناخته شده بود، اما در رشته‌های مختلف هم کاملاً مسلط بود. او دارای گرایش‌های سلفی بوده و با تأویل مخالفت می‌کرده‌ است. ابن خلکان وی را به عنوان یکی از علمای نمونه تفسیر قرآن، حدیث و فقه و برخی از رشته‌های دینی و فتوا دادن توصیف کرده‌است. الذهبی وی را "قوی در زبان عربی " و " شیخ علمای شافعی " معرفی نموده و ابن حاجب او را متخصص برجسته‌ای در (اصول) و (فروع) می‌داند.

موقعیت‌ها

ابن صلاح در طول زندگی خود مقامات مختلفی داشت. او ابتدا در مدرسه صلاحیه در بیت المقدس تدریس کرد، و سپس، در پی تخریب دیوارهای شهر آن، به دمشق نقل مکان نموده و در مدرسه رواحیه مشغول به تدریس شد. وی به دنبال تأسیس دارالحدیث اشرفیه، شیخ آن گردید و اولین شخصی بود که در سال ۵۳۰ هجری قمری در آنجا تعلیم و حکم می‌داد. در همین‌جا بود که وی کار خود را در زمینه مقدمه در علم حدیث به شاگردان خود آغاز کرد. وی سپس به عنوان معلم در مدرسه شامیه صغری منصوب شد.

شاگردان

ابن صلاح شاگردانی دارد که برخی از آنها در جایگاه خود برجستگی پیدا کردند. از آنها:

• ابن خلکان
• شهاب الدین ابو شامه
• کمال اسحق
• کمال سالار
• شمس الدین عبدالرحمن نوح مقدسی
• ابن رازین

مقام کلامی

ابن صلاح موضع خود را در مورد فلسفه روشن کرده و آن را چنین توصیف نمود: "اساس حماقت و انحطاط، موضوعی از سردرگمی و گمراهی که ناشی از انحراف و کفر است. هر کس درگیر فلسفه شده‌ است، بینش خود را به جنبه‌های زیادی از شریعت تایید شده کور کرده‌‌‌ است. " به دلیل اصرار وی، هیچ‌کس مجاز به خواندن مباحث بلاغت یا فلسفه در دمشق نبود، موضوعی که رهبران از آن پشتیبانی می‌کردند. او با غزالی که یادگیری منطق و فلسفه را لازمه علوم می‌دانست، مخالف بوده‌ است.

مرگ

ابن صلاح روز دوشنبه نوزدهم سپتامبر ۱۲۴۵ م / ۲۵ ربیع الثانی ۶۴۳ هجری قمری، در سن ۶۶ سالگی درگذشت. نماز تشییع جنازه وی در مسجد جماعت دمشق اقامه شد. جمعیت بسیاری در این مراسم شرکت کردند. وی را در قبرستان صوفیه، که اکنون محل بیمارستان و مسجد است، به خاک سپردند.

آثار

ابن صلاح دارای چندین اثر است که، برجسته‌ترین آنها عبارتنداز:

• مقدمه‌ای در علم حدیث
• اشکالات علی الوسیط، یا شرح مشکل الوسیط
• الامالی
• صیانه (شرح صحیح مسلم)
• فتاوی ابن صلاح
• ادب مفتی و المستفتی
• طبقات الشافعیه

جستارهای وابسته

• مقدمه‌ای بر علم حدیث

منابع

• ابن خلکان، احمد بن محمد (۱۹۰۰). وفیات الاعیان. بیروت: دار صادر.
• ذهبی، شمس الدین (۱۴۰۵). سیر اعلام النبلاء. بیروت: موسسه الرساله.
• عابدی، محسن (۱۳۸۸). «ابن صلاح،تقی الدین». دائرة المعارف بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.