مصطفی آشتیانی

میرزا مصطفی آشتیانی
میرزا مصطفی آشتیانی (نفر دوم نشسته از راست)
متولد	۱۲۴۵ خورشیدی
وفات	۲ اردیبهشت ۱۲۸۸ خورشیدی برابر با ۱ ربیع الثانی ۱۳۲۷ قمری (ترور) حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری
محل زندگی	تهران
ملیت	ایرانی
آثار	افتخارنامه حیدری
عنوان	افتخارالعلماء صهبا
جنبش	جنبش مشروطه ایران
دین	اسلام
مذهب	شیعه دوازده‌امامی
منصب	مجتهدان
خویشاوندان	میرزا حسن آشتیانی

میرزا مصطفی آشتیانی متخلص به صهبا و ملقب به افتخارالعلماء پسر دوم میرزا حسن آشتیانی بود. وی از مشاوران و دوستان نزدیک محمد طباطبایی و عبدالله بهبهانی به شمار می رفت و با آنها ارتباط نزدیکی داشت. او به همراه طباطبایی و بهبهانی در حرم شاه عبدالعظیم در تهران بست نشستند و سرآخر به خاطر عملیات‌های خصمانه علیه شاه قاجار، به دستور محمدعلی شاه در حرم عبدالعظیم ترور و کشته شد۔

نام و لقب

میرزا مصطفی آشتیانی متخلص به صهبا و ملقب به افتخارالعلماء بود، او را پسر دوم میرزا حسن آشتیانی عنوان کرده‌اند.

سرگذشت

در آذر ۱۲۸۵ خورشیدی زمانی که عبدالمجید عین‌الدوله حاکم تهران می کوشید با به فلک بستند ۲ تن از تجار سرشناس شکر، قیمت شکر را پایین آورد، حادثه‌ای روی داد و مردم شورش کردند. به این دلیل مغازه ها و کارگاه ها بسته شد، جمعیت در مسجد بازار گرد آمدند و ۲ هزار تن از تجار و طلاب به رهبری محمد طباطبایی و عبدالله بهبهانی در حرم شاه عبدالعظیم بست نشستند. آشتیانی هم دوران بست‌نشینی فعالیت زیادی از خود نشان داد. وی از مشاوران و دوستان نزدیک محمد طباطبایی و عبدالله بهبهانی به شمار می رفت و با آنها ارتباط نزدیکی داشت. وی در ماجرای احداث ساختمان بانک در گورستان و مخالفت با ژوزف نوز بلژیکی تلاش زیادی از خود نشان داد.

بعد از به توپ بستن مجلس میرزا مصطفی آشتیانی به همراه عده‌ای دیگر از علما از جمله سیدآقا یزدی و مصطفی قنات‌آبادی و عده‌ای از وعاظ و طلاب به دلیل بیدادگری‌های روزافزون عمال استبداد و فشاری که بر مردم وارد می شد، به حرم شاه عبدالعظیم رفته و در آنجا تحصن کردند. در میان متحصنین وی تلاش زیادی از خود نشان داد و در تدبیر و کاردانی قدرت به سزایی داشت و محور عملیات خصمانه شدیدی بر ضد محمدعلی شاه شده بود. به همین دلیل محمدعلی شاه از وجود او نگران شده و دستور قتل وی را صادر کرد.

فعالیت های آشتیانی در در جريان تحصن علما در حرم شاه عبدالعظيم باعث شد تا مفاخر الملک رییس تجارت که دستیار حکمران تهران نیز بود، محمدخان صنیع حضرت و زین‌العابدین خان مجلل‌السلطان با چند فرد دیگر را به حرم شاه عبدالعظیم فرستاد و میزرا مصطفی را با چهار گلوله به قتل رساند.

پانویس

منابع

• امداد، مهدی (۱۳۷۸). شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲، ۱۳ و۱۴ هجری قمری. تهران: انتشارات زوار.
• ستادی، رضا (۱۳۸۳). گروهی از دانشمندان شیعه. قم.
• کسروی، احمد (۱۳۸۰). تاریخ مشروطه ایران. تهران: صدای معاصر.
• کرمانی، ناظم الاسلام (۱۳۴۹). تاریخ بیداری ایرانیان. به کوشش علی‌اکبر سعیدی سیرجانی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
• ملکزاده، مهدی (۱۳۸۳). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: انتشارات سخن.