فقه الحدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(افزودن محتوا) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[ | [[آقابزرگ طهرانی]] '''فقه الحدیث''' را علمی تعریف می‌کند که با مطالعه متن [[حدیث]]، لغت‌ها و حالات آن از نظر نص یا ظاهر، عام یا خاص، مطلق یا مقید، مجمل یا مبین، معارض یا غیر معارض بودن بررسی می‌شود. قدما فقه الحدیث را با معنای عام آن یعنی [[درایة الحدیث]] یکی می‌گرفتند، ولی عالمان متأخر مطابق تعریف آقابزرگ این دو علم را از یکدیگر تفکیک کرده‌اند.{{پنک|غروی نائینی|1381|ص=98}} | ||
از آنجا که راویان مختلف در گذر زمان برای نقل احادیث به افراد مختلف آن‌ها را تقطیع کرده و گاهاً احادیث طی چنین فرایندهایی دچار تحریف | از آنجا که راویان مختلف در گذر زمان برای نقل احادیث به افراد مختلف آن‌ها را تقطیع کرده و گاهاً احادیث طی چنین فرایندهایی دچار تحریف شده‌اند، لذا بخشی از فقه الحدیث که به حل چنین تعارضات و تحریف اشکالاتی می‌پردازد را '''مختلف الحدیث''' نامند.{{پنک|غروی نائینی|1381|ص=98}} | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
فقه الحدیث دانشی است که به بررسی متن حدیث می‌پردازد. در این دانش برای نزدیکی فهم مخاطب به معنا و منظور اصلی گوینده سخن، از شیوه‌های منطقی فهم و نقد حدیث و همچنین قواعد گوناگون (ادبی، اصولی و کلامی و دیگر قوانین عقلی و عقلایی) استفاده می‌شود.<ref>{{پک|مسعودی|۱۳۹۰|ک=دانش حدیث|ج=|ص=۱۵۶}}</ref> | فقه الحدیث دانشی است که به بررسی متن حدیث می‌پردازد. در این دانش برای نزدیکی فهم مخاطب به معنا و منظور اصلی گوینده سخن، از شیوه‌های منطقی فهم و نقد حدیث و همچنین قواعد گوناگون (ادبی، اصولی و کلامی و دیگر قوانین عقلی و عقلایی) استفاده می‌شود.<ref>{{پک|مسعودی|۱۳۹۰|ک=دانش حدیث|ج=|ص=۱۵۶}}</ref> فقه الحدیث در حقیقت به معنای تفسیر حدیث است. می‌توان اینگونه نیز آن را تعریف کرد: «تفسیر و تبیینی که براساس مبانی و ضوابط فهم متون و روایات به دست می‌آید.»<ref>{{پک|1=نصیری|2=۱۳۹۲|ک=آشنایی با علوم حدیث|ج=|ص=۲۳۸}}</ref> | ||
فقه الحدیث در حقیقت به معنای تفسیر حدیث است. می‌توان اینگونه نیز آن را تعریف کرد: «تفسیر و تبیینی که براساس مبانی و ضوابط فهم متون و روایات به دست می‌آید.»<ref>{{پک|1=نصیری|2=۱۳۹۲|ک=آشنایی با علوم حدیث|ج=|ص=۲۳۸}}</ref> | |||
== زیر شاخه‌ها== | == زیر شاخه‌ها== | ||
در یک دسته‌بندی می‌توان گفت که این علم از ۵ زیر شاخه تشکیل شده‌است: | در یک دسته‌بندی می‌توان گفت که این علم از ۵ زیر شاخه تشکیل شده‌است:<ref>{{پک|1=نصیری|2=۱۳۹۲|ک=آشنایی با علوم حدیث|ج=|ص=۱۶۵-۱۶۶}}</ref> | ||
علل الحدیث: یافتن راهکارهایی برای رفع نواقص و افتادگی‌هایی که در متن یا سند روایت مشاهده می‌شود. | * [[غریب الحدیث]]: به بیان معانی مفردات کلمات می‌پردازد. | ||
* [[اسباب ورود حدیث]]: مهارت دانستن فضای صدور روایت و علت آن. | |||
* [[اختلاف الحدیث]]: رفع تعارض بین روایات. | |||
* [[علل الحدیث]]: یافتن راهکارهایی برای رفع نواقص و افتادگی‌هایی که در متن یا سند روایت مشاهده می‌شود. | |||
* [[نقد الحدیث]]: بررسی احادیث با قواعد علمی و تشخیص روایات صحیح و قوی از روایات جعلی و ضعیف. | |||
==پانویس== | |||
==ارجاعات== | === ارجاعات === | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
==منابع== | === منابع === | ||
{{آغاز منابع}} | {{آغاز منابع}} | ||
* {{یادکرد ژورنال | ژورنال = مطالعات اسلامی | عنوان = فقه الحدیث در آثار حدیث شناسان شیعه | نام = نهله | نام خانوادگی = غروی نائینی | تاریخ = 1381 | شماره = 58}} | * {{یادکرد ژورنال | ژورنال = مطالعات اسلامی | عنوان = فقه الحدیث در آثار حدیث شناسان شیعه | نام = نهله | نام خانوادگی = غروی نائینی | تاریخ = 1381 | شماره = 58}} | ||
نسخهٔ ۳ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۴:۳۱
آقابزرگ طهرانی فقه الحدیث را علمی تعریف می‌کند که با مطالعه متن حدیث، لغت‌ها و حالات آن از نظر نص یا ظاهر، عام یا خاص، مطلق یا مقید، مجمل یا مبین، معارض یا غیر معارض بودن بررسی می‌شود. قدما فقه الحدیث را با معنای عام آن یعنی درایة الحدیث یکی می‌گرفتند، ولی عالمان متأخر مطابق تعریف آقابزرگ این دو علم را از یکدیگر تفکیک کرده‌اند.[۱]
از آنجا که راویان مختلف در گذر زمان برای نقل احادیث به افراد مختلف آن‌ها را تقطیع کرده و گاهاً احادیث طی چنین فرایندهایی دچار تحریف شده‌اند، لذا بخشی از فقه الحدیث که به حل چنین تعارضات و تحریف اشکالاتی می‌پردازد را مختلف الحدیث نامند.[۱]
تعریف
فقه الحدیث دانشی است که به بررسی متن حدیث می‌پردازد. در این دانش برای نزدیکی فهم مخاطب به معنا و منظور اصلی گوینده سخن، از شیوه‌های منطقی فهم و نقد حدیث و همچنین قواعد گوناگون (ادبی، اصولی و کلامی و دیگر قوانین عقلی و عقلایی) استفاده می‌شود.[۲] فقه الحدیث در حقیقت به معنای تفسیر حدیث است. می‌توان اینگونه نیز آن را تعریف کرد: «تفسیر و تبیینی که براساس مبانی و ضوابط فهم متون و روایات به دست می‌آید.»[۳]
زیر شاخه‌ها
در یک دسته‌بندی می‌توان گفت که این علم از ۵ زیر شاخه تشکیل شده‌است:[۴]
- غریب الحدیث: به بیان معانی مفردات کلمات می‌پردازد.
- اسباب ورود حدیث: مهارت دانستن فضای صدور روایت و علت آن.
- اختلاف الحدیث: رفع تعارض بین روایات.
- علل الحدیث: یافتن راهکارهایی برای رفع نواقص و افتادگی‌هایی که در متن یا سند روایت مشاهده می‌شود.
- نقد الحدیث: بررسی احادیث با قواعد علمی و تشخیص روایات صحیح و قوی از روایات جعلی و ضعیف.
پانویس
ارجاعات
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ غروی نائینی ۱۳۸۱، ص. ۹۸.
- ↑ مسعودی، دانش حدیث، ۱۵۶.
- ↑ نصیری، آشنایی با علوم حدیث، ۲۳۸.
- ↑ نصیری، آشنایی با علوم حدیث، ۱۶۵-۱۶۶.
منابع
- غروی نائینی، نهله (۱۳۸۱). «فقه الحدیث در آثار حدیث شناسان شیعه». مطالعات اسلامی (۵۸).
- نصیری، علی (۱۳۹۲). آشنایی با علوم حدیث. انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
- مسعودی، عبدالهادی (۱۳۹۰). دانش حدیث. نشر جمال.