ابن‌هیثم

ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم مشهور به ابن‌هیثم، مهندس بصری اهل مصر بود. وی را به جهت دانشش، بطلمیوس دوم گویند. او از نویسندگان مشهور در زمینه هندسه بوده است. گزارش شده است که ابن‌هیثم در بصره و در سال ۳۵۴ هجری قمری به دنیا آمده است. او در علم هندسه شناخته شد بود و به حکمت علاقه داشت. حاکم بامرالله پس از آنکه از دانش او مطلع شد، وی را به مصر دعوت کرد و او نیز وعده کرد که مشکل سواحل نیل در طوفان و تلاطم‌ها را برطرف کند. از همین رو بیش از پیش مورد توجه حاکم قرار گرفت. پس از عزیمت او به مصر، وی دریافت که از مشکل نیل برنمی‌آید و اظهار پیشمانی از وعده خود به حاکم تقدیم کرد اما حاکم نپذیرفت و در نهایت او به شغل دیوانی در دربار مجبور شد. او مدتی به این شغل بود تا آکه خود را به دیوانگی زد. مدتی به این حال گذشت تا حاکم مصر درگذشت و او سلامت خود را اظهار کرد. گفته‌اند که او به شغل تصنیف می‌پرداخت و خطی نیکو داشت. کفته شده که او در حدود سال ۴۳۰ ه.ق در قاهره درگذشت. عدسی محدّب ذره‌بین، از اختراعات او بود.

آثار

بیش از دویست کتاب از تألیفات او نام برده‌اند از جمله: کتاب المناظر که به انگلیسی هم ترجمه شده است. دیگر آثار او: کیفیات الاظلال، کتاب فی المرایا المحرقه بالقطوع، کتاب فی المرایا المحرقه بالدوائر، کتاب فی مساحهٔ المجسم المکافی، فقراتی از رسالهٔ فی المکان، فی مسئلهٔ عددیّهٔ، فی شکل بنی موسی و فی اصول المساحه.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن هیثم». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.