حسین علم‌الهدی

سید محمدحسین علم‌الهدی
متولد	1337 ه.ش اهواز
وفات	16 دی 1359 ه.ش هویزه
علت فوت	اصابت گلوله تانک
پیداشدن جسد	اردیبهشت 1361 ه.ش
آرامگاه	گلزار شهدای هویزه
ملیت	ایرانی
تحصیلات	دانشجوی رشته تاریخ
محل تحصیل	دانشگاه فردوسی مشهد
حرفه	نظامی (عضو سپاه پاسدران انقلاب اسلامی)
شناخته‌شده برای	فرماندهی سپاه هویزه در عملیات نصر

سید حسین علم‌الهدی (زاده ۱۳۳۷ در اهواز – درگذشته ۱۶ دی ۱۳۵۹) از فعالان قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران و فرمانده سپاه هویزه در جنگ ایران و عراق بود. علم‌الهدی در سن ۲۲ سالگی در عملیات نصر کشته شد. درباره زندگانی او آثار متعددی ساخته یا نوشته شده است.

زندگی‌نامه

سید محمدحسین علم‌الهدی در سال ۱۳۳۷ یا ۱۳۳۸ در اهواز به دنیا آمد. پدر او سید مرتضی علم‌الهدی از روحانی‌های خوزستانی بود که شهرت بالایی داشت.‌‌ خانواده او متشکل از ۴ برادر و ۵ خواهر بود. خانواده او سابقه فعالیت‌های سیاسی و زندانی سیاسی را داشتند. علم‌الهدی از ۶ سالگی شروع به آموختن قرآن نمود و در ۱۱ سالگی به عنوان مربی به تدریس قرآن در مسجد مشغول بود. او را یکی از نقش‌آفرینان در تشکیل انجمن اسلامی دانش‌آموزی در اهواز دانسته‌اند.

فعالیت‌های سیاسی

علم‌الهدی از ۱۴ سالگی فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد. فعالیت او شامل ترور، انفجار در اماکن رسمی، شرکت در تظاهرات، تشکیل گروه‌های سیاسی و تخریب سیرک می‌شد.

او در سال ۱۳۵۱ در حالی که ۱۴ سال داشت، با همراهی دوستانش، سیرک مصری‌ها که در اهواز مستقر بود را به آتش کشید. به عقیده او، این سیرک برای بی‌بند و باری و فاسد کردن جوانان شکل گرفته بود. علم‌الهدی در ۱۵ سالگی در جریان مراسم عزاداری روز عاشورا سال ۱۳۵۳ همراه دوستانش اقدام به برگزاری راهپیمایی در سطح شهر می‌کنند. در خلال همین اعتراضات، او بازداشت شد. چهار ماه بعد، وی از حبس آزاد شد. او همچنین دو مرتبه دیگر به خاطر نقض حکومت نظامی بازداشت شد که در مرتبه اول، بعد از چند روز آزاد و در مرتبه دوم،‌ پس از چند ماه زندانی، در ابتدا به خاطر اقدام به ترور فرمانده ارتش خوزستان و فرماندار نظامی خوزستان، محکوم به اعدام شد اما بعدا به خاطر نداشتن سن قانونی، آزاد شد. او پس از آزادی از زندان، فعالیت‌های سیاسی خود را ادامه داد.

علم‌الهدی در سال ۱۳۵۶ در رشته تاریخ در دانشگاه فردوسی مشهد قبول شد و فعالیت‌های سیاسی خود را در دانشگاه پی گرفت. او در هماهنگی تظاهرات دانشجویی و اعتصاب‌ها در دانشگاه فعال بود اطلاعیه‌های خمینی را در تظاهرات خیابان پخش می‌کرد. او در همان سال در مسجد کرامت مشهد با جلسات سید علی خامنه‌ای و سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد آشنا شد و در این سال پس از متشنج شدن اوضاع دانشگاه، به اهواز بازگشت.

تصویری از محمدحسین علم‌الهدی در دوران حبس

عضویت در سازمان موحدین

در سال ۱۳۵۵، علم‌الهدی، عضو گروه موحدین شد. او یکی از اعضای اصلی این سازمان بود. بیشتر اعضای این سازمان را خوزستانی‌ها تشکیل داده بودند اما بعدا در شهرهای تهران،‌ کرمان و قم نیز اعضای جدید به گروه اضافه شد. از مهم‌ترین اقدامات این گروه می‌توان به ترور «پل گریم» (مستشار آمریکایی و نماینده کنسرسیوم و مدیر ارشد عملیات بهره‌برداری و تولید نفت مناطق جنوب) و طرح ترور «سپهبد محمود جعفریان»، (فرماندار نظامی خوزستان) در سال ۱۳۵۷ نام برد. در سال ۱۳۵۷ و با صدور فرمان روح‌الله خمینی مبنی بر تعطیلی مجلس شورای ملی، برای همراهی با انقلاب اسلامی، برخی نمایندگان از جمله غلامحسین دانشی، با این موضوع مخالفت کردند. علم‌الهدی در قالب سازمان موحدین با همراهی چند تن دیگر، اقدام به ترور غلامحسین دانشی در یکی از خیابان‌های تهران کردند. وی در سال ۱۳۵۷ به تلافی آتش زدن مسجد کرمان که به دست ماموران شهربانی به آتش کشیده شده بود، به کرمان سفر کرد و شهربانی کرمان را به آتش کشید.‌ این اقدام با همکاری گروه موحدون انجام شد. پس از این اقدام،‌ وی شناسایی و دستگیر شد. او در جریان آزادی زندانیان سیاسی و پس از سقوط حکومت پهلوی، از زندان آزاد شد.

علم‌الهدی به عنوان محافظ روح‌الله خمینی در کمیته استقبال از او فعال بود.

پس از انقلاب ۱۳۵۷

با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، علم‌الهدی به دانسجویان پیروی خط امام پیوست و در حمله به سفارت آمریکا در تهران، نقش فعال داشت.‌‌‌ حسین علم‌الهدی با احمد مدنی، که استاندار خوزستان بود و در اولین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران با بنی‌صدر رقابت می‌کرد، مخالف بود. او پس از تسلط دانشجویان خط امام بر سفارت آمریکا، سعی کرد تا اسنادی از مدنی و ارتباطش با آمریکایی‌ها را کشف کند و در نتیجه اقداماتش، مدنی در انتخابات ریاست‌جمهوری موفق به کسب رای کافی نشد. مدنی مجبور شد تا از استانداری خوزستان نیز استعفا دهد.

کشته شدن

در ۱۵ دی ۱۳۵۹ بنی‌صدر‌ عملیات نصر را برای آزادسازی جفیر که منتهی به آزادسازی خرمشهر می‌شد، طراحی کرد. این عملیات در منطقه هویزه انجام می‌شد. این عملیات با استعداد سه تیپ زرهی از «لشکر 6» و «لشکر 92» زرهی اهواز و دو گردان پیاده از نیروهای سپاه پاسداران، همچنین شماری از نیروهای ستاد جنگ های نامنظم به اجرا در آمد. در این عملیات، سپاه هویزه به فرماندهی حسین علم‌الهدی، به همراه گروهی از سپاهیان و دانشجویان خط امام، که مجموعا ۱۵۰ نفر می‌شدند، در محاصره ارتش عراق قرار گرفتند. از این بین ۱۴۰ نفر کشته و گروهی نیز اسیر می‌شوند. گفته‌شده‌ که‌ عراقی‌ها با تانک از روی اجساد کشتگان هویزه گذشتند، به گونه‌ای که هیچ اثری از آن‌ها نماند.

علم‌الهدی در ۱۶ دی ۱۳۵۹، کشته شد. پس از آن، اجساد کشته‌شدگان در منطقه باقی ماند و ۱۶ ماه بعد، پس از عملیات بیت‌المقدس‌ ۲، اجساد کشف شد. جسد او از روی قرآنی که به همراه داشت،‌ شناسایی گردید.‌ جسد اوپس از تفحص، در گلزار شهدای هویزه دفن شد. به گفته محمدعلی آسودی، معاون وفت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس و از مبدعان طرح راهیان نور، اولین کاروان‌های راهیان نور برای زیارت قبر علم‌الهدی شکل گرفت.

آثار دربارهٔ وی

کتاب

از علم‌الهدی در کتاب‌های متعددی از آثار منتشر شده در موضوع جنگ ایران و عراق، یاد شده است. از جمله‌ آنها مجموعه ۲۰ جلدی کتاب هویزه است که شامل کتاب‌هایی با عنوان «اون روزها»، «سید حسین» «دانش آموز دبیرستان بزرگمهر»، «دانشجوی دانشگاه فردوسی»، «هویزه بود و خطربود»، «شهر هزار آینه»، «دل نوشته»، «گروه اخلاص»، «نوجوان سیاسی»، «مادر فداکار»، «قصه‌های نا تمام جنگ»، «حماسه دشت هویزه»، «روزعلی لشکر یک نفره»، « عشایر هویزه»، «قرعه شهادت» و ... است. کتاب بازمانده حماسه هویزه، اثر باقر مارانی نیز درباره زندگی او نوشته شده است.

فیلم

• مستند دفاع مقدس: قسمت ۶ (۱۳۸۷) چگونگی کشته شدن علم الهدی و یارانش را روایت می‌کند.
• مستند آخرین روزهای زمستان: قسمت ۵ نحوه کشته شدن علم الهدی به تصویر می‌کشد.
• مستند ننه قربان: زندگی مادر علم‌الهدی و کمک‌های او به جبهه نبرد.
• مستند فرزند خاک: روایتگر زندگی‌نامه علم‌الهدی.

• فیلم سینمایی زیباتر از زندگی: انسیه شاه‌حسینی در سال ۱۳۸۹، فیلمی را با نام زیباتر از زندگی با بازی حامد کمیلی، با موضوع زندگانی حسین علم الهدی را ساخت. این فیلم به عنوان نماینده سینمای دفاع مقدس در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر حضور یافت.

منابع

• خبرگزاری تابناک. «سید حسین علم الهدی». tabnak.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری تابناک (۲۱ بهمن ۱۳۹۱). «سودای سیمرغ(15):زیباتر از زندگی». tabnak.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری سینماپرس (۲۱ بهمن ۱۳۹۱). «برای نگارش فیلمنامه به خاطرات شهید علم الهدی رجوع کردم». cinemapress.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری دانشجو (۱۶ دی ۱۳۹۴). «گفتگوی خواندنی «خبرگزاری دانشجو» با برادر شهید علم الهدی/ پیام‌های شهید برای این روزهای دانشجویان». snn.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• پایگاه اطلاع‌رسانی نوید شاهد (۱۶ دی ۱۳۹۶). «مستند «فرزند خاک» / شهید سید حسین علم الهدی از تولد تا شهادت». navideshahed.com. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• وبسایت رسمی سید محمدحسین علم‌الهدی. «مستند ننه قربون؛ پشتیبانی جنگ توسط مادر شهید علم الهدی و زنان اهوازی». shahid-alamolhoda.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• وبسایت رسمی سید محمدحسین علم‌الهدی. «بازسازی عملیات هویزه و لحظه شهادت شهید علم الهدی در مستند آخرین روزهای زمستان». shahid-alamolhoda.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری مهر (۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۹). «تن‌ها پیروز میدان مقابله با تانک‌ها؛ روایت بازمانده حماسه هویزه». mehrnews.com. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• پایگاه اطلاع‌رسانی ستاد مرکزی راهیان نور کشور (۱۲ فروردین ۱۳۹۶). «توزیع مجموعه ۲۰ جلدی "کتاب‌ هویزه" بین زائران راهیان نور یادمان هویزه». rahianenoor.com. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• غفوری، سحر (۲۰ اسفند ۱۴۰۲). «راهی برای ماندگاری ارزش‌های دفاع مقدس». newspaper.hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری همشهری (۱۶ دی ۱۳۹۳). «زندگینامه: سیدمحمدحسین علم الهدی (۱۳۳۷ - ۱۳۵۹)». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری جوان آنلاین (۱۵ دی ۱۳۹۹). «زندگی سیدحسین در پرتو قرآن و نهج‌البلاغه معنا گرفت». javanonline.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری ایمنا (۱۶ دی ۱۳۹۳). «شهید سید محمدحسین علم الهدی که بود؟». imna.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری ایسنا (۱۵ دی ۱۳۹۴). «مروری بر عملیات «نصر» و شهادت «حسین علم‌الهدی»». isna.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری مشرق (۱۶ دی ۱۳۹۳). ««علم‌الهدی» الگوی مقاومت لبنان بود». mashreghnews.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری مشرق (۲۴ آبان ۱۳۹۹). «نقش شهید «سید حسین علم‌الهدی» در تصویب اصل ولایت فقیه». mashreghnews.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• دانشگاه شهید چمراه اهواز. «شهید علم الهدی». scu.ac.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• کاوشی، حسین (۳۰ آذر ۱۳۹۰). «بازخوانی ترور پل گریم مستشار امریكایی توسط گروه موحدین». irdc.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری دفاع مقدس (۱۸ خرداد ۱۳۹۴). «وقتی نیروهای ساواک خشکشان زد!». defapress.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری دفاع مقدس (۱۶ دی ۱۴۰۲). «بزرگ‌ترین خدمت شهید «علم‌الهدی» به وطن/ روایتی از اولین مبارزات فرهنگی شهید علیه پهلوی». defapress.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری کیهان (۱۰ آبان ۱۴۰۱). «مادر شهید علم‌الهدی چرا به شاه تلگراف زد؟». kayhan.ir. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری تسنیم (۱۷ دی ۱۳۹۲). «نقش کلیدی شهید علم‌الهدی در طرح مساله ولایت فقیه در خبرگان قانون اساسی». tasnimnews.com. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۴۰۳.