محمد یزبک

محمد یزبک
زادهٔ	۱۹۵۰ میلادی بودای، بعلبک در شمال لبنان
پیشه	رهبر دینی حزب‌الله لبنان
سال‌های فعالیت	۱۹۸۰ میلادی - تاکنون
فرزندان	حسین

محمدحسن یزبک (زادهٔ ۱۹۵۰) یک روحانی لبنانی و یکی از بنیان‌گذاران حزب‌الله است. او همچنین رئیس شورای شرعی یا مذهبی این سازمان است.

او تحصیلات ابتدایی خود را در لبنان به پایان رساند و برای ادامه علوم دینی به نجف رفت. از اساتید برجسته او در حوزه علمیه نجف، می‌توان به محمدباقر صدر و سید محسن حکیم اشاره کرد. یزبک از بنیان‌گذاران حزب‌الله لبنان در سال ۱۹۸۲ بود. او به نمایندگی سید روح‌الله خمینی در بعلبک منصوب شد و نقش مهمی در تأسیس حوزه‌های علمیه و مدارس خیریه شیعی در لبنان داشت. همچنین، او رئیس هیئت شرعی حزب‌الله و از مشاوران نزدیک سید علی خامنه‌ای است.

زندگی

محمدحسن یزبک از خانواده ای مستقر در بودای، شهری در نزدیکی بعلبک در شمال لبنان است. او در سال ۱۹۵۰ در همان منطقه به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی خود را در منطقه برج حمود لبنان به پایان رساند و برای ادامه تحصیل به بعلبک عزیمت کرد. وی در نجف عراق به تحصیل علوم دینی پرداخت و از شاگردان محمدباقر صدر بود. او سفر خود به نجف را در سال ۱۹۶۵ میلادی آغاز کرد و در سال ۱۹۶۶ تحصیلاتش را در حوزه علمیه نجف آغاز نمود. او در دوران حضورش در نجف، نزد سید محسن حکیم و تحت حمایت او تحصیلات دینی خود را به پایان رسانید. از دیگر اساتید او در دوران تحصیلات دینی در نجف می‌توان به سید ابوالقاسم خویی، سید نصرالله مستنبط، سید ابراهیم زنجانی و علی فانی اصفهانی اشاره کرد.

فعالیت‌ها

یزبک در دوران حضورش در عراق، به دنبال فعالیت‌های تبلیغی محول شده از سوی اساتیدش، به منطقه اسکندریه از نواحی حله می‌رفت. یزبک پس از اتمام تحصیلات خود، در ۱۳ آوریل ۱۹۸۰ میلادی به لبنان بازگشت. بازگشت او به لبنان با فعالیت در یکی از مساجد زادگاهش در روستای بودای همراه بود. او بعدها به اصرار سید عباس موسوی، به تدریس در مدرسه علوم دینی الامام المنتظر(عج) شهر بعلبک مشغول شد. او بعدها «تجمع علمای مسلمین بعلبک» را شکل داد و برای این منظور با علمای شیعه لبنان، دیدارهای متعددی داشت.

عباس موسوی، صبحی طفیلی و محمد یزبک، هر سه از اهالی دره بقاع، حزب‌الله را در سال ۱۹۸۲ بنیان‌گذاری کردند.

یزبک در سال ۱۹۸۴ با حمایت‌های سید احمد فهری، نماینده سید روح‌الله خمینی در یکی از روستاهای لبنان مدرسه‌ای با نام المرتضی(ع) تاسیس کرد. او در همین دوران از سوی خمینی به عنوان نماینده در بعلبک معرفی شد. پس از درگذشت روح‌الله خمینی، رهبر جدید ایران، سید علی خامنه‌ای او را به امامت جمعه بعلبک منصوب کرد و همچنان نماینده ولی‌فقیه ایران در آن منطقه بود. او نقش مهمی در تأسیس حوزه‌های علمیه شیعی در لبنان ایفا کرد.

یزبک در سال ۱۹۸۷ از شورش طفیلی علیه نابرابری‌های قدرت در حزب‌الله به نفع افرادی که اهل جنوب لبنان بودند، حمایت کرد. سپس در دهه ۱۹۹۰، یزبک به عنوان یکی از رهبران ارشد حزب‌الله در دره بقاع شناخته شد.

یزبک در سال ۱۳۶۷ ه.ش از سید روح‌الله خمینی اجازه تصرف در وجوهات شرعی را کسب کرد. یزبک نماینده رهبر ایران، علی خامنه‌ای، در دره بقاع است. او مسئول توزیع کمک‌های مالی اختصاص‌یافته از دفتر خامنه‌ای به حزب‌الله است. یزبک همچنین رئیس هیئت شرعی حزب‌الله است که به شورای عالی قضایی نیز معروف است.

ربایش و ترور

در ۹ دسامبر ۲۰۰۵ میلادی، یزبک در بعلبک از یک سوءقصد تروریستی جان سالم به در برد. در این اقدام تروریستی، یک بمب در خارج از خانه او منفجر شد. بر اساس گزارش‌های منابع منسوب به حزب‌الله لبنان، در ۲۸ مرداد ۱۳۸۵ ه.ش/۱۹ آگوست ۲۰۰۶ م، ارتش اسرائیل سعی نمود تا با اجرای عملیاتی هلی‌برد، یزبک را از لبنان برباید اما این عملیات ناکام ماند.

دیدگاه‌ها و جایگاه

یزبک، بالاترین مقام دینی و فقهی در بین نیروهای مقاومت لبنان را برخوردار بوده است و از سرسخت‌ترین افراد در حمایت از جنبش‌های مقاومت شیعی و دفاع از نظریه ولایت‌فقیه و انقلاب اسلامی است. دیدگاه‌های او سبب شده است تا او در میان حامیان حزب‌الله لبنان، به نمادی برای مردمداری و جهاد تبدیل گردد. جایگاه او تا به آنجا بود که پس از کشته شدن سید حسن نصرالله، دومین دبیرکل حزب‌الله لبنان، او به عنوان یکی از پیشنهادها و کاندیدای اصلی جانشینی او معرفی می‌شد. او عضوی شورای مرکزی حزب‌الله، رئیس هیئت شرعی و مذهبی حزب‌الله، وکیل فقهی سید علی خامنه‌ای در لبنان، مدیر مدرسه علمیه الامام‌المنتظر، رئیس جمعیت خیریه المرتضی و تولیت حرم حضرت خوله در بعلبک است.

اتهامات

به گفته منابع مخالف با حزب‌الله لبنان، این گروه از طریق تجارت مواد مخدر و روان‌گردان، بخشی از هزینه‌های خود را تأمین می‌کند. این اتهامات که از سوی برخی رسانه‌ها بر اساس برخی داده‌های ارتش اسرائیل مطرح شده است، مدعی شدند که محمد یزبک در فتوایی تولید و فروش مواد روانگردان کاپتاگون به شرط عدم مصرف توسط نیروهای حزب‌الله، جایز دانسته‌است. علاوه بر این موضوع،‌ مساله بازداشت فرزند او به اتهام فروش سلاح به شورشیان سوری و جاسوسی برای اسرائیل که منجر به ترور عماد مغنیه، توسط نیروهای حزب‌الله،‌ با اعتبار و وجهه او لطماتی را وارد کرده بود.

تحریم

در ماه مه ۲۰۱۷، یزبک به همراه ۹ نفر دیگر از اعضای ارشد حزب‌الله تحت تحریم‌های ایالات متحده و چند کشور عربی، از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین قرار گرفت.

پانویس

منابع

مکتوب

• خمینی، روح‌الله (۱۳۸۹). صحیفه امام. به کوشش موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى( س). تهران: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى( س).
• یزبک، محمد (۱۳۸۶). «پاسخ‌های حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمد یزبک به پرسش‌های شاهد یاران» (PDF). شاهد یاران (۱۸): ۷۹-۸۰.

آنلاین

• خبرگزاری رویداد۲۴ (۸ مهر ۱۴۰۳). «کادر رهبری حزب‌الله؛ چه کسی زنده است چه کسی ترور شده است؟». rouydad24.ir. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۳.
• خبرگزاری مشرق (۱۲ خرداد ۱۳۹۰). «ریش‌سفید حزب‌الله کیست؟». mashreghnews.ir. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۳.
• شبکه العالم (۸ مهر ۱۴۰۳). «جانشین سید شهید مقاومت "حسن نصرالله" چه کسی خواهد شد؟!». alalam.ir. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۳.
• شبکه العالم (۲۸ خرداد ۱۴۰۲). «حزب الله: جهان عرب گزینه ای به جز مقابله با دشمن صهیونیستی ندارد». alalam.ir. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۳.
• "Lebanon: One Good Reason for IDF's Interest in Baalbek". Lebanonwire. 26 August 2006. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 7 December 2014.
• "IRGC-Hezbollah Captagon Ring Compromised by War Over Profits". Middle East Transparent. 27 April 2012. Archived from the original on 21 September 2013. Retrieved 22 March 2013.
• "Embattled Hezbollah backs Iraq 'doves of peace'". Ekklesia. 12 December 2005. Archived from the original on 7 July 2017. Retrieved 22 March 2013.
• Zeina Karam; Bassem Mroue (15 November 2018). "Militant or poet? US sanctions Hezbollah leader's son". Associated Press. Beirut. Retrieved 3 March 2022.