مؤسسه آفرینش‌های هنری

مؤسسه آفرینش‌های هنری

بنا نهاده	۱۳۶۹ خ
دفتر مرکزی	مشهد
محدودهٔ فعالیت	ایران
محصولات	توليد محصولات فرهنگي، تهیه آرشیو، چاپ و انتشار كتاب، برگزاري جشنواره‌ها و همايش‌ها،تشريك مساعي با خانه‌ها و مراكز فرهنگي
وبگاه	http://www.aqart.ir

بنیان مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در سال ۱۳۶۹ خورشیدی گذاشته شد که بعد از چند سال با ارتقاء سازمانی به مؤسسه آفرینش‌های هنری تبدیل شد. این مؤسسه متشکل از نگارخانه رضوان، مکتب هنر رضوان، هنرپژوهی رضوان، رضوان تصویر، انجمن ادبی رضوی، رضوان گرافیک و مجتمع خمینی می‌باشد که با کمک این مجموعه‌ها به خلق آثار هنری می‌پردازد. مؤسسه آفرینش‌های هنری،‌ در طول فعالیت خود در عرصه هنر و فرهنگ اسلامی و ایرانی کوشیده است تا علاوه بر حفظ،‌ توسعه و ترویج هنر اسلامی بویژه هنرهای به کار رفته در حرم رضوی با پردازش و تولید هنرهای اسلامی - ایرانی در همه رشته‌ها و شاخه‌های مرتبط همت گمارد.

اهداف مرکز آفرینش‌های هنری

مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در سال ۱۳۶۹ش تأسیس شد و گسترش دایرۀ عملکرد و ارتقای سازمانی آن منجر به شکل‌گیری مؤسسه آفرینش‌های هنری در سال ۱۳۷۶ش شد. اهداف این مؤسسه شامل بهره‌گیری از انواع هنرها در تبیین و انعکاس معارف ائمه، شناسایی و اشاعه ابعاد هنر و معماری ایرانی - اسلامی اماکن متبرکه با حفظ و ارتقاء جلوه‌های هنری و آثار متعلق به آستان قدس، تأمین نیازهای کاربردی هنر چون فیلم‌های مستند و مجموعه‌های تصویر و عکس و امور گرافیکی و تصویرسازی و در مجموع ترویج هنر دینی و رضوی می‌باشد.. همچنین حرکت در مسیر تحقق بیانیه گام دوم انقلاب، توجه به مأموریت‌های آستان قدس رضوی در عرصه‌های فرهنگی هنری، توجه به تمدن نوین اسلامی، اهتمام به پیوست رضوی و توسعه آموزش و پژوهش و نوآوری‌های هنری از جمله مواردی است که مورد تأکید قرار گرفته است. این مؤسسه در مناسبت‌های گوناگون سال مانند نوروز، دهه کرامت و دهه آخر ماه صفر، ویژه برنامه‌های خاصی؛ از محفل شعرخوانی و اجراهای پاتوقی سرود تا پرده‌خوانی روایت عشق را با بهره‌گیری از ظرفیت هنرمندان سراسر کشور در مشهد برگزار می‌کند.

واحدهای مرکز آفرینش‌های هنری

واحدهای مرکز آفرینش‌های هنری عبارتند از:

1. نگارخانه رضوان
2. مکتب هنر رضوان
3. هنرپژوهی رضوان
4. رضوان تصویر
5. انجمن ادبی رضوی
6. رضوان گرافیک
7. مجتمع خمینی

نگارخانه رضوان

نگارخانه رضوان وابسته به مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی از بدو تأسیس در سال ۱۳۸۱ش تاکنون میزبانی نمایشگاه‌های فرهنگی هنری را در سطح استان، کشور و بین‌الملل داشته است. مسئول فعلی نگارخانه جواد براتی می‌باشد. مساحت کلی این نگارخانه ۴۵۰ متر مربع، شامل ۲۲۰ متر مربع فضای نمایشگاهی است. همچنین فضای باز به مساحت ۱۶۰ مترمربع و فضای اداری و اتاق‌ها شامل ۷۰ متر مربع از دیگر بخش‌های تشکیل‌دهنده این مجموعه می‌باشد. سیستم نور پردازی نگارخانه رضوان شامل دو دسته نورهای موضعی و عمومی است که به تناسب برنامه‌ها و نمایشگاه‌های اجرا شده در نگارخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین سیستم صوت، آمپلی فایر و بلندگوهای داخل سالن جهت پخش با کیفیت موسیقی نمایشگاهی از دیگر امکانات مجموعه می‌باشد. اطلاع رسانی نمایشگاه در نگارخانه رضوان از چند طریق انجام می‌گیرد که عبارتند از:

1. چاپ و توزیع پوستر و کارت دعوت
2. مطبوعات و خبرگزاری‌ها
3. ارسال پیامک و نامه الکترونیک

مکتب هنر رضوان

مکتب هنر رضوان به عنوان مرکز آموزش تخصصی هنرهای ایرانی – اسلامی از سال ۱۳۸۷ش فعالیت خود را آغاز نمود. مسئول این مکتب در حال حاضر جواد براتی می‌باشد. مکتب علاوه بر توجه به هنرهای سنتی بکار رفته در معماری و آرایه‌های حرم رضوی در برنامه آموزشی خود توجه به هنرهای از یاد رفته و در حال فراموشی را جا داده است. این مرکز از همکاری مدرسان و اساتید در برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی بهره‌مند است. تشکیل کارگاه‌های دائمی تولید آثار هنری و احیاء و مثنی‌سازی آثار گذشته از دیگر برنامه‌های مکتب هنر رضوان می‌باشد. پذیرش هنرجو در مکتب هنر به‌صورت دائمی به‌ویژه در ابتدای هر فصل صورت پذیرفته و هنرجویان در طول برگزاری دوره‌های آموزشی علاوه بر بهره‌گیری از محضر اساتید، با جدیدترین سبک‌ها و متدهای هنری آشنا می‌شوند. مکتب هنر رضوان در کنار برگزاری دوره‌های تخصصی هنری، به عنوان دبیرخانه دوسالانه تذهیب‌های قرآنی شناخته شده و اقدام به برگزاری کارگاه‌های آموزشی و جلسات نقد و بررسی در این راستا می‌نماید.

هنرپژوهی رضوان

در راستای باز شناسی و معرفی بیشتر هنرهای اسلامی و ایرانی، این گروه می‌کوشد تا با بهره‌گیری از اساتید کشوری و برپایی نشست‌های هنرپژوهی، چاپ مقالات و کتب هنری و طرح‌ها، گام‌هایی در جهت توسعه فرهنگ و هنر دینی و رضوی بردارد. بررسی آرایه‌ها و نقوش به کار رفته در معماری حرم رضوی و قرآن‌ها و کتب خطی، تحلیل و گردآوری آثار هنری و مقالات با تکیه بر مکاتب مختلف دوره های تاریخی و ... از اهم فعالیت‌های این گروه می‌باشد. انتشار نشریه‌ای پژوهشی با عنوان «آستان هنر» که به بررسی هنرهای ایرانی اسلامی خصوصاً هنر در آستان قدس پرداخته و مشتمل بر مقالاتی از پژوهشگران کشور می‌باشد با سردبیری ماندانا یمینی از دیگر فعالیت های این گروه به شمار می‌رود.

رضوان تصویر

بخش رضوان تصویر (رسانه) مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با بهره‌گیری از گروه‌های تخصصی در زمینه رسانه‌های دیداری و شنیداری و با استفاده از تجهیزات پیشرفته صوتی و تصویری، فعالیت‌های خود را در سه محور اصلی با مسئولیت شادی غفوریان متمرکز و ارائه می‌نماید:

1. تولیدات دیداری: یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های این مجموعه، تولید آثار تصویری مرتبط با فرهنگ رضوی از جمله مستندهای داستانی، گزارشی، فیلم‌های داستانی کوتاه و بلند، انیمیشن‌های کوتاه و سینمایی، تیزر و نماهنگ است. همچنین پوشش تصویری همایش‌ها و جشنواره‌های ملی و بین‌المللی، نمایشگاه‌ها، سمینارهای تخصصی و تولید پکیج کامل از برنامه‌ها با بهره‌گیری از امکانات تصویر برداری و صدابرداری روز از دیگر فعالیت‌های این واحد می‌باشد.
2. توليدات شنيداری: توليد مجموعه‌های صوتي و آوایی ‌شامل ادعيه، اذكار،‌ مناجات‌ها، سرود و آواهای دینی و ... توسط اساتيد كشوری و بین‌المللی‌، قاريان و خوانندگان مشهور مذهبی، اجرای برنامه‌های آوایی مذهبی در مناسبت‌های فرهنگی و دینی توسط گروه همسرایی رضوان نیز از فعالیت‌های عمده واحد آوای رضوان است.
3. عکس: علی ثابت‌نیادر نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عنوان کرد: مؤسسه آفرینش‌های آستان قدس رضوی تلاش می‌کند حلقه اتصال میان هنرهای سنتی و مدرن باشد. از این رو، به تولید فیلم‌های مستند، فایل‌های تصویری، آوایی، انیمیشن و دیگر رشته‌های هنری می‌پردازد.

این نهاد از سال ۱۳۹۱ وارد عرصه فیلمسازی با موضوع زیارت یا فرهنگ رضوی شده و در این زمینه فیلم بلند انیمیشنی "در مسیر باران" که تجربه اول کار سینمایی آستان قدس رضوی بود در سال ۱۳۹۴ ساخته و در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر جایزه ویژه کارگردانی انیمیشنی را کسب کرده است. تلاش آستان قدس رضوی این است که در فضای زیارتی، خدمات سینمایی را به صورت ثابت برای زائران داشته باشد و زمینه همکاری بیشتر با فیلمسازان را برای ساخت فیلم‌هایی با موضوع زیارت فراهم کند.

انجمن ادبی رضوی

بنیان این انجمن در سال ۱۳۶۹ش گذاشته شد. در حال حاضر مسئولیت این مرکز با قاسم شاهد می‌باشد. این انجمن از ديرباز محفل شاعران خراسانی به پيشگاه علی بن موسی الرضا بوده و با برگزاری جلسات هفتگی شعرخوانی در جوار حرم رضوی، ميزبان شعر شاعران می گردد. انجمن مذکور علاوه بر آنكه وجود شعرايی را در سبقه خود محفوظ داشته، ‌تلاش دارد تا استعدادهای بالقوه و جوان را در اين راستا شناسايی، شكوفا و بارور نمايد. از ديگر فعاليت‌های انجمن ادبی رضوان می‌توان به برگزاری شب‌های شعر، شب‌های داستان خوانی،‌ جلسات نقد و بررسی كتاب و نيز پژوهش،‌ گردآوری و تاليف كتاب در حوزه شعر، ادبيات داستانی، نمايش‌نامه و فيلم‌نامه اشاره داشت.

رضوان گرافیک

اين واحد با مسئولیت نسرین جلیلیان با جذب كارشناسان در رشته‌های گرافيك، طرّاحي، تصويرسازی و چاپ، علاوه بر طرّاحي، صفحه آرايي، آماده‌سازی و مراحل پيش از چاپ، نظارت بر چاپ و توليد كتاب‌های مؤسسه را بر عهده دارد. همچنين با ارتباط و بهره‌گيری از اساتيد گرافيست در سطح كشور نسبت به ارايه خدمات گرافيكی، طرّاحی و توليد پوسترهای مناسبتی در مجموعه آستان قدس رضوی و ساير نهادها و مؤسسات فعاليت دارد.

مجتمع امام خمینی

اين مجموعه در سال ۱۳۷۹ش با هدف خدمت رسانی به مناطق محروم،‌ در منطقه خواجه‌ربيع مشهد به بهره‌برداری رسيد. در حال حاضر مسئولیت مجتمع با مهدی سیم ریز بوده و فعاليت‌های عمده این مجتمع به دو بخش آموزشی و فرهنگی – هنری تقسيم می‌شود که در بخش آموزش، با برگزاری بيش از ۲۰ عنوان كلاس در رشته‌های مختلف اعم از خوشنويسي،‌ نقاشی، نگارگری،‌ معرق، نويسندگی،‌ تئاتر و ... هر ساله بيش از ۲۰۰۰ هنرجو را پذيرا می‌باشد. در بخش فرهنگي و هنری نيز برگزاری برنامه‌هايي چون همايش‌ها و جلسات هنری، نشست‌های ادبي و شب‌های شعر، همايش‌های مذهبي،‌ كارگاه‌های هنری و برپايي نمايشگاه‌های مختلف را در دستور كار خود دارد. مسئول مجتمع در مصاحبه‌ای با خبرگزاری جمهوری اسلامی بیان کرد: برخی آثار بازنشر شده توسط مؤسسه، مناجات نامه علی به خط میرعلی هروی، دعای صباح به خط ام‌السلمه دختر فتحعلی شاه قاجار، مناجات نامه جامی، مناجات نامه عبدالله انصاری، كتیبه‌های مسجد گوهرشاد می‌باشد. همچنین دو قرآن از پسران شاهرخ تیموری توسط این مؤسسه بازنشر شده است. سیم‌ریز اظهار كرد: اولین قرآنی كه توسط این مؤسسه بازنشر شده، قرآن ابراهیم سلطان پسر دوم شاهرخ تیموری بود كه كتاب اصلی با تمام ویژگی‌های ابتدایی خود در اختیار آستان قدس قرار دارد. ابراهیم سلطان تعدادی از سوره‌های قرآن را گزینش و آنها را كتابت كرده بود لذا نسخه اصلی این قرآن منتخبی از سوره‌ها شامل ۱۲ سوره در ۳۲ صفحه می‌باشد. این مصحف شانزده ورق از سوره‌‌های منتخب قرآن‌ است که به خط ثلث «ابراهیم سلطان» کتابت و وقف روضه منوره رضویه شده است و با شماره ۴۱۴ در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. تاریخ کتابت این قرآن سال ۸۲۷ق و ابعاد آن ۸۱.۷ در ۶۱ سانتی‌متر است. دو صفحه اول سوره فاتحةالکتاب و آغاز سوره یس، دارای کتیبه‌ای مذهب و مرصع است، ذیل و پیشانی به خط کوفی تزئینی، متن ثلث خفی به قلم زر تحریر‌دار، که در هر صفحه ۷ سطر نوشته شده و سطور اول و آخر ثلث کتابت جلی به سیاهی و تحریر زر، ۵ سطر بقیه ثلث کتابت خفی به زر تحریر‌داراست. از دیگر ویژگی‌های این قرآن این است که غیر از دو صفحه اول، مابقی دارای ۱۰ سر‌سوره مذهب و مرصع و اسامی سور به قلم زر کتابت شده است. قرآن بایسنقر هم که توسط پسر اول شاهرخ تیموری کتابت شده است در حال حاضر برخی از صفحات آن در موزه آستان قدس رضوی موجود می‌باشد.

منابع

• همشهری آنلاین. «آشنایی با مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
• خبرگزاری مهر. «مدیر عامل جدید مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس منصوب شد». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۹ دی ۱۴۰۰.
• ایلنا: خبرگزاری کار ایران. «مدیر عامل جدید مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس منصوب شد». ایلنا: خبرگزاری کار ایران. دریافت‌شده در ۲۹ دی ۱۴۰۰.
• خبرگزاری برنا. «مدیر عامل جدید مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس منصوب شد». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۹ دی ۱۴۰۰.
• خبرفوری. «تقدیر رهبر معظم انقلاب از اجرای گروه‌ سرود آوای رضوان در مشهد». خبر فوری. دریافت‌شده در ۲۹ دی ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «صفحه اصلی». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «نگارخانه رضوان». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «مکتب هنر رضوان». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «هنرپژوهی رضوان». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «رضوان تصویر». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
• خبرگزاری کتاب ایران. «مؤسسه آفرینش‌های آستان قدس رضوی، حلقه اتصال بین مدرن و سنت است». خبرگزاری کتاب ایران. دریافت‌شده در ۱۷ آذر ۱۴۰۰.
• خبرگزاری جمهوری اسلامی. «سایه پایتخت بر سینمای مشهد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۲۹ دی ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «انجمن ادبی رضوی». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «رضوان گرافیک». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
• سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. «مجتمع امام خمینی». سایت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
• خبرگزاری جمهوری اسلامی. «بازنشر ۱۰ اثر برجسته تاریخ اسلام توسط مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۱۷ آذر ۱۴۰۰.
• کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. «انتشار ۳ قرآن خطی نفیس در دستور کار کتابخانه آستان قدس رضوی». کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. دریافت‌شده در ۲۷ دی ۱۴۰۰.

پیوند به بیرون

• آستان نیوز
• پورتال جامع آستان قدس رضوی
• سازمان علمی فرهنگی آستان قدس