مرتضی قلی‌خان طباطبایی نایینی
مرتضی قلی‌خان طباطبایی نایینی، نمایندگی مجلس شورای ملی در ایران و تولیت آستان قدس رضوی را در کارنامه خود دارد. مهم‌ترین واقعه در دوران تولیت او، به توپ بستن حرم امام رضا توسط قوای روس بود.
زندگی‌نامه
مرتضی قلی‌خان طباطبایی نایینی، در دو دوره اول و دوم مجلس شورای ملی به مجلس راه یافت و در پایان دورهٔ دوم به مشهد آمد و چهاربار به عنوان متولی‌باشی آستان قدس منصوب شد. دوره اول متولی‌باشی وی مصادف با به توپ بستن حرم امام رضا بود که کوشید غائله را پایان دهد اما سران شورش با او همکاری نکردند. دوره اول تولیت او، در بین ۱۳۲۹ه.ق تا ۱۳۳۳ه.ق بود. دوره دوم بین سال‌های ۱۳۳۶ تا۱۳۳۷ه.ق اتفاق افتاد.[۱]
دورهٔ سوم تولیت وی همزمان با قیام محمدتقی پسیان بود. همچنین در سال ۱۳۴۰ه.ق به دستور وی، مأموران آستانه چندین صندوق اسناد بسیار مهم آستان را از منزل میرزاابوالقاسم ضابط به کتابخانه منتقل کردند. این دوره در بین سال‌های ۱۳۴۰ه.ق تا ۱۳۴۱ه.ق بود.[۲]
احمدشاه قاجار وی را برای چهارمین بار در سال ۱۳۴۲ه.ق به عنوان متولی آستان منصوب کرد. این مقام تا ۱۳۴۴ه.ق برای او بود و وی آخرین متولی آستان قدس رضوی در دوره قاجار بود. با روی کارآمدن حکومت پهلوی، مرتضی قلی‌خان به مستشاری دیوان عالی تمیز برگزیده شد. از اقدامات وی در آستان می‌توان به توسعهٔ ایوان طلای نادری و سنگ‌فرش آن با سنگ مرمر اشاره کرد. همچنین ضریح برنجی کوچکی در محل دفن شیخ حر عاملی در صحن انقلاب نصب کرد. وقفیاتی همچون چندین جلد کتاب نفیس و اراضی رجب‌آباد از خود بجای گذاشت.[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- سوهانیان حقیقی، محمد؛ نقدی، رضا (۱۳۹۷). آستان قدس رضوی: متولیان و نایب‌التولیه‌ها. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۶-۰۲۴۴-۴.