احمد انصاری قمی

احمد انصاری قمی (ز ۱۳۰۵ یا ۱۳۰۲ ه.ش)، از روحانیان شیعه دوازده‌امامی ایرانی در عراق بود. او در حوزه علمیه نجف درس خوانده بود و فعالیت‌های عام‌المنفعه در نجف و کربلا انجام می‌داد. بازسازی مسجد خضراء، تاسیس کتابخانه آن مسجد، تاسیس حسینیه قمی‌ها در کربلا، بازسازی مدارس در نجف و کربلا و همینطور بازسازی صحن مقبره کمیل بن زیاد، از اقدامات عمرانی او بوده است.

بیشتر زندگانی انصاری در نجف گذرانده شد. او یکی از شخصیت‌های شناخته شده در حوزه علمیه نجف و در میان مراجع تقلید شیعه بود. او سرانجام در اردیبهشت‌ماه 1359 ه.ش توسط رژیم بعث عراق دستگیر و در بی‌خبری کامل، به صورت مخفیانه اعدام شد. جسد او هیچگاه به خانواده‌اش تحویل داده نشد.

زندگی

احمد انصاری قمی، یکی از عالمان حوزه علمیه نجف بود که روابط نزدیکی با مراجع تقلید شیعه داشت. نسب او به گفته فرزندش، به اشعریان قم می‌رسد. او در بین سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۰۵ در قم و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. نام پدرش را محمدحسین گزارش کرده‌اند. وی در ۶ سالگی پدر خود را از دست داد. وی در ۱۸ سالگی به نجف عزیمت کرد. او در نجف به درس خارج عبدالهادى شيرازى، ابوالقاسم خويي، محسن حکیم و محمد روحانى می‌رفت و موفق به کسب درجه اجتهاد شد. او با نوه دختری میرزای نائینی ازدواج کرد.

او در بین سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۶، موسسات و مراکز خیریه شیعی همچون حسینیه تهرانی‌ها و حسینیه قمی‌ها در کربلا را سرپرستی می‌کرد. وی به سال ۱۳۸۹ ه.ق، مقبره کمیل بن زیاد را بازسازی کرد و قبری را برای خود در آنجا تهیه نمود و وصیت کرد در آنجا دفن شود. سرپرستی در بازسازی مسجد خضراء در نجف، تاسیس کتابخانه مسجد خضراء، تعمیر و تعویض ستون‌های چوبی حرم امام حسین در کربلا و بازسازی چند مدرسه در نجف، از اقدامات او بود. تاثیر حضور او در عراق به نحوی بود که پس از تصمیمش برای هجرت به ایران در سال ۱۳۵۸ ه.ش، پیامی از ابوالقاسم خویی مبنی بر حرام بودن هجرت برای او صادر شد که وی را از هجرت منصرف کرد.

موج اول بازداشت‌ها در عراق، در بهمن ۱۳۵۷ ه.ش انجام شد و موج دوم در اردیبهشت ۱۳۵۹ ه.ش صورت گرفت. در موج دوم دستگیری‌ها، جمعی از روحانیون و فقهای شیعه از جمله احمد انصاری دستگیر و به بغداد منتقل شدند.

درگذشت

پس از دستگیری انصاری، اطلاعی از وی وجود نداشت و تا مدتها تصور می‌شد که این زندانیان سیاسی در زندان‌های صدام محبوس هستند، اما پس از سقوط حزب بعث در عراق، اسناد اعدام‌های گروهی این زندانیان فاش شد. بر اساس این اسناد، مشخص شد که انصاری به همراه ۱۸۱ عالم دینی دیگر، اعدام و در مکانی نامعلوم دفن شده‌اند.

در پی فاش شدن اعدام‌ها، نهادهای دینی و سیاسی، آن را محکوم کردند، عزای عمومی اعلام و حوزه‌های علمیه تعطیل شدند. برای یادبود وی و دیگر کشتگان به دست دولت بعث عراق، مراسم‌های یادبودی در کشورهای مختلف همچون ایران، لبنان، کویت، بحرین، کانادا، آمریکا و تانزانیا برگزار می‌شود.

پانویس

منابع

• خبرگزاری ایرنا (۱۳۸۲). «حداقل ۱۸۲ عالم دینی توسط حکومت بعث عراق به شهادت رسیدند». irna.ir.
• خبرگزاری ایرنا (۱۳۸۲). «فرزند شهید آیت الله انصاری: همه زندانیان سیاسی در عراق به شهادت رسیده اند». irna.ir.
• خبرآنلاین (۱۳۹۹). «سی‌امین سالگشت؛ خیزش مردمی در انتفاضه شعبانیه ملت عراق علیه بعثیان». khabaronline.ir.
• خبرآنلاین (۱۳۹۹). «اشعریان قم». khabaronline.ir.
• خبرآنلاین (۱۳۹۸). «کمیل ، صاحب سِرً امیرالمؤمنین(ع)». khabaronline.ir.
• خبرآنلاین (۱۳۹۵). «آن دو مجتهد خدمتگزار». khabaronline.ir.
• انصاری قمی، محمدرضا (۱۳۷۳). «موقوفات ایرانیان در عراق (۲ - نجف اشرف)». وقف میراث جاوید. تهران (۶): ۷۶-۸۴ – به واسطهٔ نورمگز.
• انصاری قمی، محمدرضا (۱۳۷۳). «موقوفات ایرانیان در عراق (۱ - نجف اشرف)». وقف میراث جاوید. تهران (۵): ۷۴-۸۲ – به واسطهٔ نورمگز.