توسل

توسل در لغت به معنای «انجام دادن کاری برای تقرب به یک چیز یا شخص» است، توسل واسطه قرار دادن کارهای خیر و اشخاص صالح مقرب درگاه الهی برای برآورده شدن درخواست و اجابت دعااست. و در اصطلاح به‌ معنای این است که انسان در هنگام دعا و استغاثه، به درگاه الهی چیزی عرضه کند که واسطة پذیرش توبه و اجابت دعای او و برآورده شدنِ درخواستش باشد، مانند صفات و اسمای الهی یا نام پیامبر و دعای آن حضرت یا نام اولیای عظیم‌الشأن و فرشتگان.

از آنجا که توسل سبب رسیدن به اهداف، چه در زندگی مادّی انسان و چه در حیات معنوی، از دیدگاه فطری و عقلایی امری مطلوب و گاهی حتی ضروری به‌شمار می‌رود، در اصل مشروعیت و جواز توسل، به گونة اجمالی، کمتر تردید شده است.

توسل از دیدگاه آیات

آیة ۳۵ سورة مائده تحصیلِ وسیله برای قرب الهی را همراه با جهاد در راه خدا موجب رستگاری مؤمنان دانسته است. از مفاد آیة ۲۳ سورة شوری و آیة ۵۷ سورة فرقان نیز می‌توان چنین برداشت نمود که مودت خاندان رسالت یکی از راه‌هایی است که انسان را به رضایت خداوند رهنمون می‌شود. برای اثبات جواز توسل و حتی مطلوبیت آن از دیدگاه شرعی احادیث متعددی که در منابع شیعه و اهل سنّت نقل شده، قابل استناد است. به‌گفتة امیر مؤمنان، برترین وسیله‌ای که متوسلان با آن به خداوند تقرب می‌جویند، ایمان به خدای یگانه و پیامبر او و جهاد در راه خدا و انجام دادن فرائض (نهج‌البلاغة، خطبة ۱۰۹) است.

ایه 97 سوره یوسف قَالُوا يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ، گفتند ای پدر برای گناهان ما آمرزش خواه که ما خطاکار بودیم، در این آیه خداوند داستان برادران یوسف را یادآوری می کند، که آن ها پس از پشیمانی از رفتارشان به پیش حضرت یعقوب (ع) آمدند، و از او که پیامبر خدا بود درخواست کردند که از خداوند برای آن ها طلب بخشش کند، حضـرت یعقـوب هـم نگفـت کـه چـرا خودتـان مسـتقیما سـراغ خداونـد نمیرویـد،بلکه بـه آنهـا وعـده داد کـه از خداونـد بـرای آنهـا طلـب بخشـش خواهـد کـرد.