ابوعمرو شیبانی

ابوعمرو شیبانی
متولد	۷۱۸م/۱۰۰ق کوفه
وفات	۸۲۱م/ ۲۰۶ق کوفه
حرفه	زبان‌شناس، شاعر
آثار	کتاب الخیل، کتاب اللغات

ابوعمرو شیبانی با نام کامل اسحاق بن مرار شیبانی که در برخی منابع ابوعمره اسحاق بن مرار کرمانی گزارش شده، از مردم رماده از ناحیه کوفه بود. او از موالیان بود که در بغداد، مقام داشت و چون زمانی مجاور شیبان بود، او را شیبانی خوانند. او از مهم‌ترین نویسندگان زمان خود بود که اشعار عرب را جمع‌آوری می‌کرد.

سرگذشت

ابوعمرو شیبانی با نام کامل اسحاق بن مرار شیبانی کرمانی از مردم رماده از ناحیه کوفه بود. او از موالیان بود که در بغداد، مقام داشت و چون زمانی مجاور شیبان بود، او را شیبانی خوانند. ابو عمرو یکی از دانشمندان در فنون لغت و نحو بود. او را کثیر السماع و ثقه در حدیث گزارش کرده‌اند. به گفته برخی منابع، وی متهم به شراب‌خواری بود. گفته شده که جماعت بسیاری از او حدیث فرا گرفته‌اند، از جمله شاگردان او می‌توان به احمد بن حنبل، ابوعبیده قاسم بن سلام و یعقوب بن سکیت صاحب اصلاح المنطق اشاره کرد. یعقوب بن سکیت دربارهٔ ابوعمرو گفته است که او صد و هیجده سال عمر کرد و تا روزهای پایانی منجر به مرگش، به دست خویش می‌نوشت. ابن‌کامل گوید اسحاق بن مرار در سال ۲۱۳ ه‍.ق در همان روز که ابوالعتاهیه و ابراهیم ندیم موصلی در بغداد درگذشتند، در بغداد درگذشت. برخی دیگر گفته‌اند درگذشت او به سال ۲۰۶ ه‍.ق بود و عمرش صد و ده سال بوده است.

آثار

از جمله فعالیت‌های او، جمع‌آوری اشعار عرب و حفظ آنان بود. او بیشتر به نوادر و حفظ اراجیز عرب تمایل داشت. پسرش گزارش کرده است که او اشعار هر قبیله را در جلدی جدا تدوین می‌کرد و تعداد جلدهای دیوانی اشعارش، بیش از ۸۵ جلد شد که همگی در مسجد کوفه نگهداری می‌شد. کتاب‌های متعددی را به ابوعمرو شیبانی نسبت داده‌اند. از جمله آثار او می‌توان به آثار زیر اشاره کرد: کتاب الخیل، کتاب اللغات معروف به جیم که به کتاب الحروف نیز شناخته می‌شود؛ کتاب النوادر الکبیر، غریب الحدیث، کتاب النحلة، کتاب الابل و خلق الانسان. برخی منابع کتاب الجیم را منسوب به ابوعمرو شمر بن حمدویه هروی دانسته‌اند.

پانویس

منابع

• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوعمرو شیبانی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.
• اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «اسحاق بن مرار». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.