آیه ۴ سوره مجادله
| مشخصات قرآنی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| نام سوره | مجادله | ||||
| تعداد آیات سوره | ۲۲ | ||||
| شماره آیه | ۴ | ||||
| شماره جزء | ۲۸ | ||||
| شماره حزب | ۱۰۹ | ||||
| اطلاعات دیگر | |||||
|
|
||||
آیه ۴ سوره مجادله چهارمین آیه از پنجاه و هشتمین سوره قرآن است و از آیات مدنی آن به‌شمار می‌آید. قرآن در آیه مورد بحث، برای کسانیکه بر آزاد کردن برده توانایی ندارند؛ دستور داده که پیش از آمیزش جنسی با همسر، دو ماه پیاپی روزه بگیرند. سپس در مرحله آخر در صورت عدم توانایی بر روزه گرفتن، اطعام شصت مسکین به عنوان کفاره «ظهار» تعیین شده است.
متن
متن آیه را فخر رازی، از مفسران سنی مذهب و محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه، چنین گزارش کرده‌اند:[۱][۲]
فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا ۖ فَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ۚ ذَٰلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ۚ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ ۗ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ترجمه
محمدگل گمشادزهی، مترجم سنی حنفی مذهب در ترجمه آیه آورده است:[۳]
«پس اگر کسی (برده‌ای) نیابد باید دو ماه پیاپی روزه بگیرد پیش از آنکه زن و شوهر با همدیگر نزدیکی و آمیزش کنند اگر هم نتوانست باید شصت نفر فقیر را خوراک بدهد این برای آن است که به گونة لازم به خداوند و پیغمبرش ایمان بیاورید و این (احکام) حدود مقرّر شدة خداوند هستند و کافران عذابی دردناک دارند»
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم شیعه امامی مذهب در ترجمه این آیه آورده است:[۴]
«و هر کس که [امکان آن را] نیافت، باید که پیش از آنکه با همدیگر تماس گیرند، دو ماه پی در پی روزه بگیرد، سپس [بازهم] اگر نتوانست [روزه بگیرد]، در آن صورت باید به اطعام شصت فقیر بپردازد، این [کفاره] برای آن است که به [امر] خداوند و پیامبر او ایمان آورید، و این احکام الهی است، و برای کافران عذابی دردناک [مقرر] است»
محتوا
مکارم شیرازی از مفسران شیعه گزارش می‌کند که از آنجایی که آزاد کردن برده برای همه مقدور نیست، در این آیه به جای آن، دستور به گرفتن روزه در دو ماه پیاپی داده شده است. همچنین برای کسانیکه قادر به انجام اینگونه کفاره نیستند، قرآن فرمان می‌دهد که به شصت نفر مسکین غذا بدهند. در آخر آیه نیز با لحن تهدیدآمیزی گفته می‌شود: «این احکام حدود و مرزهای الهی هستند و هر کس که با آن مخالفت کند و نسبت به آنها کفر بورزد، عذاب دردناکی در انتظارش خواهد بود.»[۵]
شأن نزول و ترتیب
به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن، سوره مجادله، پنجاه و هشتمین سوره قرآن است. این سوره را در ترتیب نزول، صد و پنجاهمین سوره نازل شده بر پیامبر اسلام دانسته‌اند که پس از سوره منافقون و پیش از سوره حجرات نازل شد. این سوره را مدنی دانسته‌اند. در سوره مجادله، یک آیه ناسخ یا منسوخ گزارش کرده‌اند.[۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ رازی، تفسیر کبیر، ۲۹: ۴۸۷.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۹: ۳۰۹.
- ↑ گمشادزهی، ترجمه معانی قرآن کریم، ۵۴۲.
- ↑ خرمشاهی، ترجمه خرمشاهی، ۵۴۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۳: ۴۱۳-۴۱۹.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، «سوره مجادله»، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۳۰۶۰.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۳). ترجمه قرآن کریم استاد خرمشاهی (به فارسی-عربی). قم: موسسه تبیان.
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۸۸). فرهنگ‌نامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
- رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب، تفسیر کبیر. سوم (به عربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- گمشادزهی، محمدگل (۱۳۹۴). ترجمه معانی قرآن کریم. به کوشش کتابخانه عقیده. مجموعه موحدین.
- طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۵). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب اسلامیه.
