علی انسانی

علی انسانی (۱۳۲۶ ه۔ش در کاشان)، از شاعران و مداحان شیعی ایرانی است۔ او در سال ۱۳۳۳ ه۔ش به تهران عزیمت کرد و در بازار تهران به شغل برنج‌فروشی مشغول شد۔ وی ورزش زورخانه‌ای را ادامه داد و امروزه یکی از مشهورترین شاعران و مداحان ایرانی به‌حساب می‌آید۔

سرگذشت

علی انسانی در سال ۱۳۲۶ شمسی در کاشان به دنیا آمد۔ او در سال ۱۳۳۳ همراه خانواده خود به تهران عزیمت کرد۔ تحصیلات ابتدایی و متوسطه او در شهر تهران گذرانده شد۔ او توانست در جوانی، به محافل ادبی و انجمن‌های آئینی ورود موفق داشته باشد۔ وی در این دوران به شغل فرش‌فروشی و بعد از آن به شغل برنج‌فروشی در بازار تهران مشغول شد۔ او همچنین ورزش زورخانه‌ای را به صورت حرفه‌ای پی‌گرفت و موفق شد در سال ۱۳۴۴ در رشته چرخ زورخانه‌ای، مقام نخست کشوری را کسب کند۔ او بعدها به خاطر ممانعت از اجرای مراسم زورخانه‌ای در برابر محمدرضا شاه، توسط شعبان جعفری — مسئول ورزش‌های زورخانه‌ای وقت — از هرگونه فعالیت ورزشی منع شد۔ او همچنین به خاطر فعالیت‌های سیاسی‌اش در حمایت از روح‌الله خمینی، پس از مدتی زندگی مخفیانه، در سال ۱۳۵۲ توسط ساواک دستگیر شد۔

علی انسانی یکی از مداحان اصلی در حسینیه صنف لباس‌فروش‌های تهران است۔ او را چهره ممتاز و برتر جامعه مداحان و یکی از شاعران به نام زمان خود معرفی کرده‌اند۔

اشعار

گزارش شده است که اولین اشعارش را در ۱۶ سالگی سرود و تا ۲۵ سالگی‌اش، کسی از ذوق شاعری او اطلاعی نداشت۔ به گفته خود او، اولین شعری که سروده‌است، بیت زیر است:

من از کودکی عاشقت بوده‌ام

قبولم نما گرچه آلوده‌ام

سبک شعری او متمایل به اصفهانی (هندی) با آمیختگی به سبک عراقی عنوان شده است۔ موضوع اشعار او بیشتر مدح و مرثیه پیامبر اسلام و اهل بیت اوست۔ او از انواع قالب‌های شعری همچون قصیده، مثنوی، غزل، رباعی و قطعه برای سرودن شعر بهره برده‌است۔ مهدی شجاعی بر این باور است که انسانی توانسته‌است، بین استفاده از صنایع ادبی و گیرایی برای مخاطب، پیوند برقرار کند۔ به عقیده همو، اشعار انسانی، هم مخاطب را در پرده عواطف جذب می‌کند و هم از صور خیال و ابعاد هنری خالی نیست۔ اشعار او در کتاب‌های گل و گلاب، دل سنگ آب شد و یک دم به چاپ رسیده است۔ یک نمونه از اشعار او چنین است:

بیش از ستاره زخم و، فلک در نظاره بود		دامان آسمان زغمش پر ستاره بود
لازم نبود آتش سوزان به خیمه‌ها		دشتی ز سوز سینه زینب شراره بود
می‌خواست تا ببوسد و برگیردش ز خاک		قرآن او ورق ورق پاره‌پاره بود
یک خیمه نیم سوخته، شد جای صد اسیر		چیزی که ره نداشت در آن خیمه، چاره بود

اساتید

از میان اساتید او در زمینه شعر، می‌توان به امیری فیروزکوهی، ابوتراب جلی، خلیل سامانی، پارسا تویسرکانی، محمدعلی فتی، خوشدل تهرانی، قدسی مشهدی، مهرداد اوستا، ریاضی یزدی و مشفق کاشانی اشاره کرد۔

آثار

از علی انسانی، آثار متعددی منتشر شده است۔ کتاب‌های چراغ صاعقه که در سال ۱۳۶۵ منتشر شده‌است، از جمله آثار اوست۔ کتاب دیگرش یک عمر نام دارد که در آن به جمع‌آوری غزل‌های یک‌دست صائب تبریزی پرداخته شده است۔ این اثر اولین بار در سال ۱۳۷۹ به چاپ رسیده است۔ انسانی در کتاب چهارخیابان باغ فردوس به تصحیح و مقابله منظومه حماسی الهامی کرمانشاهی — از شاعران دوران قاجار — در موضوع اشعار عاشورایی پرداخته است۔ کتاب‌های گل و گلاب، دل سنگ آب شد و مجموعه شعری یک‌دم (شامل اشعار آهنگین انسانی)، دیوان اشعار او به حساب می‌آید۔ کتابی با نام ماهی دریا کباب شد، یکی دیگر از آثار انسانی است که به چاپ نرسیده است۔

پانویس

منابع

• انسانی، علی (۱۳۸۲). دل سنگ آب شد. تهران: جمهوری. شابک ۹۶۴۶۹۷۳۲۹۹.
• مجاهدی، محمدعلی (۱۳۸۶). کاروان شعر عشق. قم: زمزم هدایت.
• پایگاه اطلاع‌رسانی عتیق (۱۹ خرداد ۱۳۹۴). «شناخت‌نامه حاج علی انسانی». aghigh.ir.
• خبرگزاری فارس (۳ شهریور ۱۳۹۳). «ماجرای کتک کاری حاج علی انسانی با شعبان بی‌مخ/ مداحی که جلوی شاه چرخ نزد». farsnews.ir.