صفحهٔ اصلی/معرفی کتاب
معرفی کتاب
۱
تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه که به اختصار به تَهذیبُ الأحکام مشهور است، از مهم‌ترین و مفصل‌ترین منابع فقهی شیعه امامیه و یکی از چهار کتاب اصلی روایی شیعه، مشهور به کتب اربعه است. این اثر نوشته ابوجعفر محمد طوسی، مشهور به شیخ طوسی است که اولین و جامعترین اثر اوست. وی این کتاب را با هدف حل معضل تعارض میان حدیث‌های شیعه نوشته است و در آن سعی کرده است تا با مبنا قرار دادن کتاب المقنعه شیخ مفید، کتابی جامع در زمینه حدیث و فقه بنویسد. شیخ طوسی این کتاب را در ۱۰ جلد تدوین کرده است. این اثر، ۴۰۹ باب که ۲۸ مورد از آنها تکراری است را شامل می‌شود. تعداد حدیث‌های این کتاب ۱۳٫۹۸۸ حدیث شمارش شده است. از این اثر چندین نسخه خطی و نفیس در کتابخانه‌های جوامع اسلامی باقی مانده و متن آن با تصحیح‌های گوناگون، بارها به چاپ رسیده است.
۲
الحیاة السیاسیة للامام الرضا اثری است تاریخی از جعفر مرتضی عاملی که به صورت تخصصی به زندگانی علی بن موسی الرضا و ماجرای پذیرش ولایتعهدی از جانب او پرداخته است. این اثر، اولین کتاب مرتضی عاملی در زمینه تاریخ است و بارها چاپ شده‌است۔ این کتاب یک مرتبه به صورت خلاصه و یک مرتبه به صورت کامل، به فارسی ترجمه شده‌است. به گزارش دایرةالمعارف آستان قدس رضوی، کتاب نثری ساده و روان دارد و مؤلف، رویکردی کلامی نداشته است سعی دارد تا بازخوانی دقیقی از منابع تاریخی ارائه دهد. در این اثر، شش سند مهم تاریخی، شامل نامه فضل بن سهل به علی بن موسی الرضا، سند ولایتعهدی، نامه مأمون به عباسیان، نامه عبدالله بن موسی به مأمون، نامه سفیان ثوری به هارون و قصیده ابوفراس حمدانی گزارش شده است.
۳
شرایع الدین که با نام‌های تمام الشریعه المصطفویه، دین الامامیه، رسالة الرضا الی المأمون، اتمام الشریعه و شرایع الاسلام نیز شناخته می‌شود، اثری است منسوب به علی بن موسی الرضا که به درخواست مأمون در خصوص نگارش کتابی دربردارنده احکام و عقاید اسلامی، نوشته شده است. این اثر به صورت خطی در کتابخانه‌های بسیاری وجود دارد و به صورت چاپی در ضمن کتاب عیون اخبار الرضا، چاپ و ترجمه شده است. این اثر را شامل ۴۰۰ حدیث از علی بن موسی الرضا گزارش کرده‌اند. احادیث این کتاب در موضوعات توحید، بیان احکام اسلامی اعم از حلال، حرام، واجب و مستحبات است. شیخ صدوق، این اثر را به‌طور کامل در کتاب عیون اخبار الرضا، باب سی و پنجم، نقل کرده است. از این اثر، نسخه‌های بسیاری به صورت خطی گزارش شده است.
۴
عیون اخبار الرضا یکی جامعترین کتب شیعی در تاریخ علی بن موسی الرضا، امام هشتم شیعیان امامیه، و سخنان او به تألیف شیخ صدوق است. عیون اخبار الرضا از آثار معتبر شیعه به حساب می‌آید که در قرن چهارم نوشته شده است. این اثر در ۶۹ باب به موضوعات متنوعی از زندگانی علی بن موسی الرضا از جمله تولد، سال‌های اولیه زندگی، تبار، مواجهه با مأمون، سفر به مرو و ولایتعهدی او و سرانجام مرگ و وضعیت آرامگاه او و اشعار در وصفش را شامل می‌شود. صدوق برای تألیف این اثر، سفرهای بسیاری به مناطق مختلف کرده است و مخاطبانش را گاهی به کتاب‌های دیگرش چون علل الشرایع، خصال، کمال الدین و تمام النعمه و شرح الاخبار و… ارجاع می‌دهد. شیخ صدوق در این اثر روایت‌هایی را نیز نقل می‌کند که خود، اعتبار آنها را تأیید نمی‌کند.