فهرست کتب حدیثی
فهرست کتب حدیثی در اسلام، شامل کتابهایی است که به جمعآوری حدیثهای اسلامی پرداختهاند. این فهرست در دو دسته شیعه و سنی دسته بندیشدهاند.
مجموعههای اهل سنت
کتب سته ، شش کتاب حدیثی مشهور در نزد اهل سنت است که صحح سته نیز نام گرفتهاند. این کتب عبارتند از:
غیر از این موارد، کتابهای متعددی در زمینه حدیث توسط علمای اهل سنت نوشته شدهاست. این فهرست، شامل کتابهایی است که پیش از قرن هفتم نوشته شدهاند و عموما کتابهای اولیه در حدیثنگاری اهلسنت به شمار آمدهاند. بیشتر فهرست زیر در مقدمه کتاب جامع الکامل امام عظمی آمده است.
- مجمع سعد بن عباده (متوفی 16 هجری قمری)
- مجمع عبدالله بن مسعود (متوفی 32 ق)
- نسخه علی بن ابیطالب (متوفی ۴۰ هجری قمری)
- مکتوبات عمرو بن حزم (متوفی 51 هجری قمری)
- رساله سمره بن جندب (متوفی 54 هجری قمری)
- صحیفه الصادقه اثر عبدالله بن عمرو بن عاص (متوفی ۶۵ق)*
- صحیفه جابر بن عبدالله (متوفی ۷۴ هجری قمری)
- مجمع بشیر بن نهیق (متوفی 91 هجری قمری)
- صحیفه انس بن مالک (متوفی 93 ق)
- روایت العایشه اثر عروة بن زبیر (متوفی 94 ق)
- روایت العباس از سعید بن جبیر (متوفی 96 ق)
- صحیفه همام بن منبه (متوفی 130 ه.ق.)*
- مسند ابوحنیفه (متوفی 150 ق)*
- مصنف بن جریج (متوفی 150 ق.)*
- الجامع اثر معمر بن راشد (متوفی 154 ق)
- الجامی اثر عبدالرحمن العوزعی (متوفی 158 ق.)
- الجامی اثر سفیان سوری (متوفی 161 هجری قمری)
- الموطا اثر مالک بن انس (متوفی 179 ق)*
- کتاب الزهد اثر عبدالله بن مبارک (181 هجری قمری)
- کتاب الخراج اثر ابویوسف (متوفی ۱۸۲ق)
- کتاب الآثار اثر محمد شیبانی (متوفی 189 ه.ق.)
- الموطا اثر محمد شیبانی (متوفی 189 ق)*
- کتاب الزهد اثر وکیع بن جراح (متوفی 197ق)
- الجامع اثر ابنوهب مصری (متوفی 197ق)
- الخراج اثر یحیی بن آدم (متوفی ۲۰۳ هجری قمری)
- کتاب الامم (متوفی ۲۰۴ هجری قمری)*
- مسند شافعی (متوفی 204 ق.)*
- الرساله (متوفی 204 هجری قمری)*
- مسند طیالیسی (متوفی 204 هجری قمری)*
- المغازی اثر واقدی (متوفی 207 ق)
- مصنف عبدالرزاق (متوفی 211 ق)*
- مسند حمیدی (متوفی 219 ق)*
- فضائل القرآن اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 هجری قمری)
- الاموال اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 ق)
- الطهور اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 هجری قمری)
- حدیث الغریب اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 هجری قمری)
- سنن سعید بن منصور (متوفی 227 ق)*
- مسند مصدد بن مسرحد (متوفی 228 هجری قمری))
- مسند عبدالرحمن بن عوف اثر احمد بن محمد برطی (متوفی 228 ق)
- مسند ابنجاد (230 هجری قمری)
- کتاب العلم اثر زهیر بن حرب (متوفی 234 ق)
- مصنف ابن ابیشیبه (متوفی 235 ق)*
- المسند اثر ابن ابیشیبه (متوفی 235 ق)
- مسند اسحاق بن راهویه (متوفی 238 ه.ق.)*
- مسند احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)*
- کتاب الزهد اثر احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)
- فضائل الصحابه اثر احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)
- الاشرابه اثر احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)
- الزهد اثر ابنسری (متوفی 243 ق)
- مسند ابن ابیعمر عدنی (متوفی 243 ق)
- مسند احمد بن مونی (متوفی 244 ق)
- الاموال اثر ابنزنجویه (متوفی 248 ق)
- المنتخب من مسند عبد بن حمید (متوفی 249 ق)
- سنن دارمی (متوفی ۲۵۵ ق)*
- صحیح بخاری (متوفی 256 ق)*
- الادب المفرد (متوفی 256 ق.)*
- التاریخ الکبیر (متوفی 256 ق.)*
- جزء القراءة خلف الإمام اثر محمد بن اسماعیل بخاری (متوفی 256 ق)
- جزء رفع الیدین اثر محمد بخاری (متوفی 256 ق)
- خلق أفعال العباد اثر محمد بخاری (متوفی 256 هجری قمری)
- صحیح مسلم (متوفی 261 هجری قمری)*
- سنن ابنماجه (متوفی 273 ق)*
- مسند عبدالله بن عمر اثر محمد بن ابراهیم طرسوسی (متوفی 273 ق)
- سنن ابوداود (متوفی 275 ق.)*
- المراسیل اثر محمد بخاری (متوفی 256 ق)
- مسند بقی بن مخلد قرطبی (متوفی 276 ق)
- المعرفة و التاريخ اثر یعقوب بن سفیان فسوی (متوفی 277 ق).
- الشمائل المحمدیه اثر محمد بخاری (متوفی 256 ق)
- العلل اثر محمد بخاری (متوفی 256 هجری قمری)
- سنن ترمذی (متوفی 279 ق.)*
- الشمائل المحمدیه اثر محمد ترمذی (متوفی 279 ق)*
- مکارم الاخلاق اثر ابن ابیالدنیا (متوفی 281 ق)
- مسند الحارث (متوفی 282 ق)
- غریبالحدیث اثر ابراهیم بن اسحاق حربی (متوفی 285 ق)
- کتاب السنه اثر ابن ابیعاصم (متوفی 287 ق)
- الاحاد و المثنی لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 هجری قمری)
- الجهاد لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 ق)
- الدیات لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 ق)
- الزهد لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 ق)
- مسند البزار (متوفی 292 ق.)*
- سنت لیل محمد بن نصر مروزی (متوفی 294 ق)
- تعزیم قدر الصلاة لل محمد بن نصر المروزی (متوفی 294 هجری قمری)
- قیام اللیل لیل محمد بن نصر مروزی (متوفی 294 هجری قمری)
- فضائل قرآن لیل ابن الذریس (متوفی 294 ق)
- سنن النسائی (متوفی 303 ق.)*
- سنن الکبری لیل نسائی (متوفی 303 هجری قمری)*
- خصائص امیرالمومنین (متوفی 303 ق)*
- امل اليومل ليلي ليل امام نسائي (متوفي 303 ق)
- مسند ابویعلی موصلی (متوفی 307 ه.ق.)*
- کتاب المنتقی لیل بن الجارود (متوفی 307 ق)
- مسند الرویانی (متوفی 307 ق.)
- تهذیب الآثار طبری (متوفی 310 ق.)*
- الکنی و اسماء لیل امام دولابی (متوفی 310 هجری قمری)
- صحیح بن خزیمه (متوفی 311 ق)*
- التوحید لیل امام نسایی (متوفی 303 هجری قمری)
- العلل لیل ابوبکر الخلال (متوفی 311 هجری قمری)
- مسند السراج (متوفی 313 ق)*
- مسند ابوعوانه (متوفی 316 ق)*
- المصاحف لیل ابن ابی داود (متوفی 316 هجری قمری)
- الاوسط لیل امام ابن المندیر (متوفی 321 ق)
- شره مشکل الاعصار لیل امام الطحاوی (متوفی 321 ق).
- شراح منی العصار لیل امام الطحاوی (متوفی 321 هجری قمری).
- الزعفه لیل امام العقیلی (متوفی 322 ق)
- العلل لیل امام بن ابی حاتم (متوفی 327 ق)
- المراسیل لیل امام بن ابی حاتم (متوفی 327 هجری قمری)
- مکارم الاخلاق لیل الخراطی (متوفی 327 هجری قمری)
- مساوی الاخلاق لیل الخراطی (متوفی 327ق)
- مسند هیثم بن کلیب الشاشی (متوفی 335 ق.)
- المعجم ما صحابه لیل بن قانعی (متوفی 351 ق)
- صحیح بن هبان (متوفی 354 ق.)*
- الفوادی (الغیلانیات) لیل ابی بکر محمد بن عبدالله بن ابراهیم شافعی (354ق)
- المعجم الکبیر (متوفی 360 ق.)*
- المعجم الاوسط (متوفی 360 ق)*
- المعجم الصغیر (متوفی 360 ق)*
- المعجم الشمعین لیل الطبرانی (متوفی 360 ق)
- الدعا لیل الطبرانی (متوفی 360 ق)
- الشریعه لیل الطبرانی (متوفی 360 ق)
- امل یوم اللیله لایل ابن السنی (متوفی 364 ق)
- الکامل فی زعفه الرجال لیل امام بن عدی (متوفی 365 ق)
- الازمه لیل ابوشیخ الاصبهانی (متوفی 369 ق)
- اخلاق عن نبیه لیل ابوشیخ الاصبهانی (متوفی 369ق)
- سنن دارالقطنی (متوفی 385 ق.)*
- النزول لیل امام درقوتنی (متوفی 385 هجری قمری)
- العلل لیل امام درقطنی (متوفی 385 هجری قمری)
- الزمات لل امام الدرقطنی (متوفی 385 هجری قمری)
- الططبای لیل امام درقطنی (متوفی 385 ه.ق.)
- الطرغیب فی فضائل الاعمال لیل امام الدرقطنی (385ق)
- الابانه لیل امام بن بطاح (متوفی 387 ق)
- غریب الحدیث لیل امام خطابی (متوفی 388 ق)
- الایمان لیل امام ابن مندا (متوفی 395 ه.ق.)
- معرفت ما صحابه لیل امام ابن منداء (متوفی 395 ق)
- المستدرک على الصحیحین (تلخیس المستدرک) (متوفى 405 ق)*
- الفوائد لیل امام محمد بن تمام رازی (متوفی 414ق)
- شرع اصول الدین لیل امام لعل الکائی (متوفی 418 هجری قمری)
- حلیة الاولیاء لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)*
- معرفت ما صحابه لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)
- اخبار الاصبهان لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)
- دلائل عن نبوه لیل لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)
- امالی لیل بن بوشران (متوفی 430 ق)
- الابانه و اصول الدیانه لیل امام سجزی (متوفی 444 هجری قمری)
- فضائل الشام لیل ابی الحسن علی بن محمد الربیع (متوفی 444 ق)
- مسند الشهاب لیل امام قذایی (متوفی 454 هجری قمری)
- المهله (متوفی 456 ق.)*
- حجة الویدا لیل امام بن حزم (متوفی 456 ق)
- سنن الکبری لیل بیهقی (متوفی 458 ق)*
- السنن الصغره لیل البیهقی (متوفی 458 ق)*
- السنن الوسطة للامام البیهقی (متوفی 458 ق)*
- دلائل نبوه لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- شعاب الایمان لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)*
- البعثة وان نوشور لل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- الدعوات الکبیر لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- القدر لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- الخلافیات لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- ازابوالقبر لیل امام بیهقی (متوفی 458ق)
- المدخال السنن الکبری لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- الاتقاد لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- الاداب لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- حیاتالانبیا لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
- التمهید لیل امام بن عبدالبر (متوفی 463 ق
- جامع بیان العلم و فضلی لل امام ابن عبدالبر (متوفی 463 ه.ق.)
- الرحله فی طلب الحدیث لیل الخطیب البغدادی (متوفی 463 ق)
- الاقتضاء علم لیل الخطیب البغدادی (متوفی 463 ه.ق.)
- اسبابول نضل لیل امام ابوالحسن علی الوحیدی (متوفی 468 ه.ق.)
- ذم الکلم و اهلهو لیل ابواسماعیل الحراوی (متوفی 481 ق)
- شریعت سنت لیل امام بغاوی (متوفی 516 ق)
- الاباطل و مناکر لیل امام جوزجانی (متوفی ۵۴۳ق)
- مسند فردوس (متوفی 558 ق.)*
- صلوات و تهجد لیل امام اصحابلی (متوفی 582 ق)
- الاعتبار فی نصیخ و منسوخ منال اخبار لیل امام الحازمی (متوفی ۵۸۴ق)
- الاحادیث المختاره لیل دیاء الدین مقدسی (متوفی ۶۴۳ق)
- الدرّة الثمینة فی فضائل المدینه لیل ابن النجار (متوفی 643 ق)
کتب حدیثی ثانویه در مذهب اهل سنت، به منابعی گفته میشود که پس از قرن ششم و هفتم، و با استناد به کتب اولیه نگارش و تدوین و یا جمعآوری شده اند. مهمترین این آثار عبارتند از:
- جامع الکامل امام عظمی (همه احادیث صحیح در یک کتاب)
- الطرغیب وترهیب
- مشکات المصابیح
- مصابیح السنه
- ریاض الصالحین ( مرات الصالحین )
- بلوغ المرام ( دستیابی به هدف )
- مجمع الزوائد
- کنز الامل
- زجات المصابیح
- الموضعات الکبری ( مجموعه ای بزرگ از احادیث ساختگی )
- احادیث جامع امام احمد رضاخان
- منهاج الصاوی من الحدیث النبوی دکتر محمد طاهر القدری.
- هدایت الامه علا منهاج القرآن سنت دکتر محمد طاهر القدری بود.
- معاریج السنن لین نجات من از زلال والفتن دکتر محمد طاهر القدری
- جامع الصغیر امام سیوطی
- سلسله احادیث صحیح شیخ البانی
- الجامع الصحیح میما لیسه فی الصحیحین مقبل بن هادی الوادیعی.
- فضائل الاعمال مولانا محمد زکریا قندالوی.
- احادیث منتخب
مجموعه های شیعه
کتابهای حدیثی شیعه، متعدد هستند اما چهار کتاب اصلی برای این فرقه گزارش شده است که به کتب اربعه شناخته میشوند.
- کتاب الکافی اثر شیخ کلینی (در سه قسمت مختلف اصول الکافی، فروع الکافی و روضات الکافی)
- من لایحضره الفقیه اثر شیخ صدوق
- تهذیب الاحکام اثر شیخ طوسی
- الاستبصار اثر شیخ طوسی
علاوه بر کتب اربعه، مجموعه احادیث شیعه که به عنوان منابع اولیه نوشته شدهاند عبارتند از:
- کتاب سلیم بن قیس اثر سلیم بن قیس
- کتاب المؤمن حسین بن سعید اهوازی
- المحاسن از احمد بن. محمد البرقی
- قرب الاسناد عبدالله بن. جعفر الهیماری
- الامالی شیخ طوسی
- الامالی شیخ صدوق
- التوحید شیخ صدوق
- عیون اخبار الرضا اثر شیخ صدوق
- تحف العقول از ابن شعبه حرانی
- الامالی شیخ مفید
- الامالی الشریف المرتضی
- نهج البلاغه الشریف الرضی
- خصائص الائمه اثر الشریف الرضی
- دایم الاسلام اثر القاضی النعمان
- الاحتجاج ابومنصور احمد تبریزی
- کمیل الزیارات ابن قولویه
- الثاقب فی المناقب ابن حمزه طوسی
- بصائر الدراجات شیخ السفر قمی
در این بین برخی آثار به امامان شیعه نسبت داده شده است که مهمترین آنها عبارتند از:
فارغ از کتب اولیه، کتاب ثانویه که با استناد به کتب اولیه جمعآوری شدهاند عبارتند از: (کتاب حدیث ثانویه کتابهایی هستند که توسط خود نویسنده گردآوری، گردآوری و تألیف نشده اند، بلکه از کتب حدیثی موجود یعنی کتابهای حدیث اولیه انتخاب شده اند)
- الوافی محسن فیض کاشانی
- وسائل الشیعة شیخ الحر العاملی
- بحارالانوار علامه مجلسی
- حق الیقین اثر علامه مجلسی
- عین الحیات علامه مجلسی
- غرار الحکم و درار الکلیم اثر عبدالوحید التمیمی
- مستدرک الوسائل اثر میرزا حسین نوری طبرسی
- سفینة البحار شیخ عباس قمی
- مستدرک سفینة البحار اثر شیخ علی نمازی
- احادیث جامع الشیعه حسین بروجردی
- نهج الفصاحه از ابوالقاسم پاینده
- Mizan Al Hikma اثر محمد ری شهری
- Kitab Al-Hayat نوشته محمدرضا حکیمی