ابن‌فارض
ابوحفص ابوالقاسم عمر بن ابی‌الحسن علی بن مرشد بن علی (۵۷۶ - ۶۳۲ ه.ق) مشهور به ابن‌فارض از شاعران قرن ششم و هفتم ه.ق دانسته‌اند. او اصالتا اهل حماة (از شهرهای سوریه) بود. وی در مصر به دنیا آمد و در آنجا می‌زیست. از او در حیات ادبی‌اش با عنوان «اشعر المتصوفین» یاد شده و به «سلطان العاشقینش» ملقب بوده است. از اشعار او فلسفه وحدت وجود استشمام می‌شود. پدر ابن‌فارض از حماة به مصر هجرت کرد و در آنجا سکنی گزید. او در علم فرائض (احکام ارث و مواریث) خبره بود و در محاکم قضائی از ارث زنان و حق آنها بر مردان دفاع می‌کرد و از این رو وی را فارض می‌گفتند.[۱]
زندگانی
عمر، فرزند ابن‌فارض در مصر متولد شد و در بیت علم نشو و نما یافت و از ابتدای سنّ خود به فراگیری فقه شافعی پرداخت و حدیث را از ابن‌عساکر آموخت و سپس به مسلک تصوف گرائید. از آنجا به مکه رفت و پیوسته اوقات خود را به نماز در مسجدالحرام یا به خلوت گزینی سپری می‌کرد.[۲]
مذهب
به گزارش مناوی، دانشمندان در مذهب و آئین وی اختلاف دارند، چنان‌که درباره محیی‌الدین عربی و عفیف تلمسانی و قونوی و ابن‌هود اختلاف وجود دارد. برخی بر این باورند که او به جهت باورهایش ملحد یا کافر بوده است. در دیوان ابن‌فارض خصوصاً در قصیده تائیهٔ او اشعاری وجود دارد که باعث شده است جمعی از علمای مسلمان و اصحاب تراجم آنها را حمل بر تشیع وی کنند، چنان‌که محدث نیشابوری و قاضی نورالله شوشتری او را شیعه دانسته‌اند. شیخ بهائی در چندین جا از کشکول خود اشعار زیادی از وی نقل کرده و در مجلد سوم آن کتاب قصیده تائیه صغری را به تمامه ذکر کرده است و با ترحم و دعای خیر یادش می‌کند. صاحب روضات الجنات در حق وی گوید: «تکتاز در میدان ولایت اهلبیت رسول و اعتصام به ریسمان محکم الهی».[۳]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن فارض». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.