ابوالسرایا
سری بن منصور شیبانی مشهور به ابوالسرایا، از فرماندهان نظامی عصر عباسی بود. وی در رأس‌العین به دنیا آمد. ابوالسرایا در ابتدا به شغل کرایه حیوان‌های باربر مشغول بود و بعدا با همراهی چند تن دیگر، به راهزنی در اطراف شام پرداخت. ابوالسریا بعدتر در ارمنستان به خدمت یزید بن مزید شیبانی درآمد و در جنگ با خرمیان شرکت داشت. ابوالشوک از غلامان او بود که در همین جنگ به اسارت درآمد. ابوسرایا در جنگ امین و مأمون فرمانده سپاه یزید بود، اما هرثمه بن اعین وی را به سوی خود فراخواند و ابوالسرایا نیز پذیرفت و در نتیجه از فرماندهان سپاه هرثمه شد. پس از قتل امین، هرثمه در پرداخت مقرری به ابوالسرایا تعلل کرد و مقدمات شورش ابوالسرایا فراهم شد. وی از هرثمه اجازه خواست که به حج رود و با رسیدن به عین‌التمر، با دویست سواری که به همراهش بودند سر به شورش برداشت. هرثمه سپاهی را برای دفع ابوالسرایا به منطقه فرستاد اما ابوالسرایا سپاه هرثمه را شکست داد و بر دقوقا و انبار دست یافت. ابوالسرایا در طول دوران حکمرانی‌اش، امیر رقه را در جنگ با دشمنانش یاری داد. ابوالسرایا در عانات با محمد بن ابراهیم علوی معروف به ابن‌طباطبا که از سفر جزیره بازمی‌گشت دیدار کرد و به خلافت او راضی و با وی بیعت کرد. ابن‌طباطبا به کوفه وارد شد و ابوالسرایا گروهی از زیدیان را که بر گرد حرم امام حسین در کربلا جمع بودند، برای پیوستن به ابن‌طباطبا به بیرون از کوفه دعوت کرد. در سال ۱۹۹ ه.ق، ابوالسرایا در کوفه، برای مردم خطبه خواند و از آنها برای ابن طباطبا بیعت گرفت. وی سلیمان بن منصور، امیر کوفه را از شهر بیرون کرد و زهیر بن مسیب را که حسن بن سهل برای فرونشاندن شورش فرستاد، شکست داد. فردای این پیروزی، ابن‌طباطبا به طور ناگهانی درگذشت و ابوالسرایا، محمد بن محمد بن زید طالبی را به جای او برگزید. کمی بعد، ابوالسرایا بر واسط و بصره و مدائن دست یافت و عده‌ای از طالبیان را به گرفتن مکه، یمن، اهواز و فارس فرستاد. ابوالسرایا در این میان، در کوفه به نام خود سکه ضرب کرد. حسن بن سهل با مشاهده پیروزی‌های پی در پی ابوالسرایا و خبر یافتن از عزیمت قریب‌الوقوع وی به بغداد، از هرثمه درخواست کرد تا به بغداد آمده و رهبری جنگ با ابوالسرایا را به دست بگیرد. با بازگشت ابوالسرایا از خراسان به بغداد، جنگ‌های متعدد و پیاپی‌ای بین عباسیان و ابوالسرایا رخ داد که منجر به عقب‌نشینی ابوالسرایا از کوفه به شوش شد. ابوالسرایا کوشید به زادگاه خود بگریزد اما در جلولا به دست حماد کندغش گرفتار شد و او را پیش حسن بن سهل بردند. حسن بن سهل دستور داد تا سر ابوالسرایا را به مرو نزد مأمون بفرستند و پیکرش را دو نیمه کرد و در بغداد به دار آویخت. محمد بن محمد بن زید که از حسن بن سهل امان‌نامه داشت، نزد مأمون فرستاده شد و چندی بعد به دستور مأمون مسموم و کشته شد.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوالسرایا». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.