آموزش در ایران پس از اسلام

آموزش در ایران اسلامی، آموزش‌های سنتی اسلامی بود؛ که این آموزش‌ها، با احکام اسلامی مطابقت داشت؛ که بعد از حمله اعراب تا آغاز قرن ۲۰ میلادی در ایران رایج بود.

مکتب‌خانه

آموزش در ایران سابقه‌ای طولانی دارد که به هزاران سال قبل بر می‌گردد. پیش از تأسیس سیستم مدرن آموزشی در ایران، اوایل قرن ۲۰ میلادی، کودکان آموزش ابتدایی و متوسطه خود را تحت سرپستی یک ملا یا معلم (به تنهایی یا به همراه یک یا دو دستیار) در مکتب (یا مکتب‌خانه) فرامی‌گرفتند. زنان اکثر اوقات با آموزگار (خانم، زن‌آقا، ملاباجی) در مکتب کار می‌کردند. می‌توان گفت که سن شروع تحصیل در مکتب برای پسران حدود شش تا ده سالگی و برای دختران شش تا هشت سالگی بوده است. برخی از پسران می‌توانستند در صورت تمایل به مدارس بالاتر یا حوزه علمیه بروند و از این رو، مکتب مقدمه ورود به مدارس و حوزه‌های علمیه بوده است. در حدود سنین ۵ تا ۱۰ سال، دختران و پسران، در کنار هم درس می‌آموختند و متعاقباً دخترهایی که والدینشان مشتاق تحصیل بیشتر بودند، به مدرسه جداگانه دخترانه فرستاده می‌شدند؛ اگرچه در حقیقت بیشتر تحصیلات دخترها در همین نقطه به پایان می‌رسید.

در قرن ۱۹–۲۰ میلادی، در ایران دو نوع مکتب وجود داشت:

مکتب خانگی یا خصوصی

این مکتب در خانه ثروتمندان تشکیل می‌شد و در آنها فرزندان صاحب‌خانه و وابستگانشان شرکت می‌کردند. کلاس‌ها در یک یا چندین اتاق خانه یا در ساختمان جداگانه برگزار می‌شد. معلم توسط صاحب‌خانه استخدام می‌شد و گاهی در آنجا مقیم و مستقر می‌شد. کودکان از خانواده‌های دیگر با اجازه صاحب خانه و پرداخت دستمزد به مکتب‌دار (معلم) گاهی در کلاس‌ها شرکت می‌کردند.

مکتب عوام

این مکتب برای کودکان عادی بود. کلاس‌ها در مساجد، تکیه‌ها یا منازل معلمان برگزار می‌شد. شاگردان دستمزد را به صورت نقدی یا به صورت کالا به معلم پرداخت می‌کردند.

منابع

• Dūstḵᵛāh, Jalīl; Yaḡmāʾī, Eqbāl (2006). "THE TRADITIONAL ELEMENTARY SCHOOL". Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). Vol. VIII. p. 180-182. Retrieved 4/25/2014. {{cite encyclopedia}}: Check date values in: |تاریخ بازبینی= (help)