مصطفی آشتیانی
| میرزا مصطفی آشتیانی | |
|---|---|
 میرزا مصطفی آشتیانی (نفر دوم نشسته از راست) | |
| متولد | ۱۲۴۵ خورشیدی |
| وفات | ۲ اردیبهشت ۱۲۸۸ خورشیدی برابر با ۱ ربیع الثانی ۱۳۲۷ قمری (ترور) حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری |
| محل زندگی | تهران |
| ملیت | ایرانی |
| آثار | افتخارنامه حیدری |
| عنوان | افتخارالعلماء صهبا |
| جنبش | جنبش مشروطه ایران |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه دوازده‌امامی |
| منصب | مجتهدان |
| خویشاوندان | میرزا حسن آشتیانی |
میرزا مصطفی آشتیانی متخلص به صهبا و ملقب به افتخارالعلماء پسر دوم میرزا حسن آشتیانی بود. وی از مشاوران و دوستان نزدیک محمد طباطبایی و عبدالله بهبهانی به‌شمار می‌رفت و با آنها ارتباط نزدیکی داشت. او به همراه طباطبایی و بهبهانی در حرم شاه عبدالعظیم در تهران بست نشستند و سرآخر به خاطر عملیات‌های خصمانه علیه شاه قاجار، به دستور محمدعلی شاه در حرم عبدالعظیم ترور و کشته شد.
نام و لقب
میرزا مصطفی آشتیانی متخلص به صهبا و ملقب به افتخارالعلماء بود، او را پسر دوم میرزا حسن آشتیانی عنوان کرده‌اند.[۱]
سرگذشت
در آذر ۱۲۸۵ خورشیدی زمانی که عبدالمجید عین‌الدوله حاکم تهران می‌کوشید با به فلک بستند ۲ تن از تجار سرشناس شکر، قیمت شکر را پایین آورد، حادثه‌ای روی داد و مردم شورش کردند. به این دلیل مغازه‌ها و کارگاه‌ها بسته شد، جمعیت در مسجد بازار گرد آمدند و ۲ هزار تن از تجار و طلاب به رهبری محمد طباطبایی و عبدالله بهبهانی در حرم شاه عبدالعظیم بست نشستند. آشتیانی هم دوران بست‌نشینی فعالیت زیادی از خود نشان داد.[۲] وی از مشاوران و دوستان نزدیک محمد طباطبایی و عبدالله بهبهانی به‌شمار می‌رفت و با آنها ارتباط نزدیکی داشت. وی در ماجرای احداث ساختمان بانک در گورستان و مخالفت با ژوزف نوز بلژیکی تلاش زیادی از خود نشان داد.[۳]
بعد از به توپ بستن مجلس میرزا مصطفی آشتیانی به همراه عده‌ای دیگر از علما از جمله سیدآقا یزدی و مصطفی قنات‌آبادی و عده‌ای از وعاظ و طلاب به دلیل بیدادگری‌های روزافزون عمال استبداد و فشاری که بر مردم وارد می‌شد، به حرم شاه عبدالعظیم رفته و در آنجا تحصن کردند. در میان متحصنین وی تلاش زیادی از خود نشان داد و در تدبیر و کاردانی قدرت به سزایی داشت و محور عملیات خصمانه شدیدی بر ضد محمدعلی شاه شده بود. به همین دلیل محمدعلی شاه از وجود او نگران شده و دستور قتل وی را صادر کرد.[۴]
فعالیت‌های آشتیانی در در جریان تحصن علما در حرم شاه عبدالعظیم باعث شد تا مفاخر الملک رئیس تجارت که دستیار حکمران تهران نیز بود، محمدخان صنیع حضرت و زین‌العابدین خان مجلل‌السلطان با چند فرد دیگر را به حرم شاه عبدالعظیم فرستاد و میزرا مصطفی را با چهار گلوله به قتل رساند.[۵]
پانویس
ارجاعات
- ↑ امداد، شرح حال رجال ایران، ۴: ۱۰۱.
- ↑ ستادی، گروهی از دانشمندان شیعه، ۲۸۲.
- ↑ کسروی، تاریخ مشروطه ایران، ۴: ۸۴۰.
- ↑ ملکزاده، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ۵: ۹۹۲.
- ↑ کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، ۵: ۲۳۵.
منابع
- امداد، مهدی (۱۳۷۸). شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲، ۱۳ و۱۴ هجری قمری. تهران: انتشارات زوار.
- ستادی، رضا (۱۳۸۳). گروهی از دانشمندان شیعه. قم.
- کسروی، احمد (۱۳۸۰). تاریخ مشروطه ایران. تهران: صدای معاصر.
- کرمانی، ناظم الاسلام (۱۳۴۹). تاریخ بیداری ایرانیان. به کوشش علی‌اکبر سعیدی سیرجانی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- ملکزاده، مهدی (۱۳۸۳). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: انتشارات سخن.