نقد محمد
نقد محمد در باور مسلمانان، به خاطر باور به عصمت و عاری از اشتباه بودن او، ممنوع است. اما غیر مسلمانان نقدهای بسیاری را به زندگانی و آموزه‌های بحث‌برانگیز محمد داشته‌اند.
زندگی‌نامه محمد
زندگی‌نامه‌هایی که توسط نویسندگان غربی نوشته شده‌اند عموماً چهره‌ای منفی از محمد ترسیم کرده‌اند که بحث‌برانگیز بوده‌اند.[۱] او معمولاً توسط غیر مسلمانان، به ویژه در اروپا و آمریکای شمالی، مورد قضاوت قرار گرفته‌است. به استثنای برخی موارد، مقامات کلیسای لاتین قرون وسطی، او را به عنوان یک جادوگر، پیامبر دروغین که تشنه قدرت و لذت طلب معرفی کرده‌اند. صلیبی‌ها محمد را به عنوان یک بت‌پرست به تصویر می‌کشیدند. دانته آلیگری — شاعر مشهور ایتالیایی — محمد را مستحق جهنمی که مخصوص بدعت‌گذاران است می‌داند. این دیدگاه قرون وسطایی تا به امروز نیز ادامه داشته‌است. از او در برخی آثار جدلی، به عنوان دجال نیز یاد شده‌است. در طول قرن هجدهم میلادی، نگاه با دید مطلوب‌تری به زندگانی و شخصیت محمد توسط محققانی غیر مسلمان شکل گرفت. توماس کارلایل به عنوان یک مقاله‌نویس ویکتوریایی، در اثرش با عنوان On Heroes, Hero-Worship, & the Heroic in History یکی از مثبت‌ترین تفاسیر غیرمسلمان به زندگی محمد را ترسیم کرده‌است. او در این اثر، محمد را یک مرد متفکر و متدین درستکار ترسیم می‌کند. ویلیام مویر نیز آنچه توسط مسلمانان به وحی به محمد مشهور است را ناشی از حملات صرع دانسته‌است[۲] این باورها در دوران جنگ‌های صلیبی، به کمک صلیبیون آمد چرا که آنان تصور می‌کردند بر علیه دجال که به عقیده آنها محمد بود، می‌جنگند.[۳] این تحلیل‌ها در دوره معاصر، بعضاً تحت فشارهای ایدئولوژیک یا پیچیده شده در زمینه‌هایی چون تروریسم اسلامی و ترس از اسلام همراه است.[۴] محمد حسین هیکل در زندگی‌نامه‌ای که از محمد نوشته، سعی کرده‌است تا به انتقادهای نویسندگان عموماً غربی به شخصیت محمد، پاسخ دهد. او به اتهاماتی چون صرعی بودن محمد یا شیاد بودنش، پاسخ می‌دهد و مقوله آیات شیطانی را با توجه به عصمت محمد، به‌طور کلی رد می‌کند.[۵]
تعدد زوجات
یکی از انتقاداتی که در جوامع و اقشار مختلف به پیامبر اسلام گرفته می‌شود، تعدد زوجات او بوده‌است که آن را ناشی از «شهوت‌پرستی» می‌دانند.[۶] همچنین محمد به صورت استثنائی برا دوره‌ای مشخص، از حکم کلی ممنوعیت ازدواج با بیش از چهار زن، معاف شده‌است.[۷] مسلمانانی چون هیکل، تمام ازدواج‌های او را در آن فضای تاریخی ارزیابی و توجیه می‌کنند.[۸] به گفتهٔ برخی منابع، در فرهنگ عربستان دوران محمد، ازدواج فقط یک تصمیم شخصی برای اهداف شخصی نبود، بلکه عموماً وابسته به نیازهای درون قبیله‌ای یا بین قبیله‌ای جهت تشکیل متحدین بود.[۹] به عقیده جان اسپوزیتو، ازدواج مجدد برای بیوه‌ها در فرهنگ عرب که بر روی باکره‌بودن دختر تأکید می‌کرد، مشکل بود.[۱۰] علی دشتی، منتقد اسلام، اما محمد را یک انسان عادی می‌داند که قرآن، ساخته اوست. به عقیده او ضعف او در برابر زنان، یک خصیصه شخصی است و نباید در ارزیابی رهبری او لحاظ شود. او همچنین جنگ محمد با یهودیان و مکیان را برای رسیدن به اهدافش ضروری می‌دانست. دشتی در نهایت، محمد را انسانی خارق‌العاده ترسیم می‌کند که نگران هم‌نوع‌هایش بوده‌است.[۱۱] پال والکر، مورخ غربی، معتقد است که «قرائت لفظی» از متن قرآن و احادیث آزادانه به محمد گناه و خطا نسبت می‌دهد و همچنین معتقد است که مسلمانان اولیه نیز ظاهراً چنین برداشتی داشته‌اند. والکر معتقد است که دیدگاه خطاناپذیر بودن محمد، ابتدا توسط شیعیان به محمد نسبت داده شده‌است.[۱۲]
نکات مثبت در رفتار و زندگانی محمد
به گزارش ریزوی فایزر، محمد در طول زندگی خود، احتمالاً هیچگاه در وصف خود اغراق نکرده‌است. او تنها به ادعای پیامبری و خاتم الانبیائی خود اذعان داشته‌است و قرآن صریحاً او را «امی» به معنای «بی‌سواد» خوانده‌است. با وجود اینکه احتمال می‌رفت تا اصحابش به وی، مقام خدایی بدهند، اما این اتفاق نیافتاده‌است. انکار مرگ او به صراحت از جانب قرآن و اصحابش رد شده‌است. فاطمه مرنیسی، جامعه‌شناس مراکشی، معتقد است که محمد با تمام تلاش‌هایش نتوانست برابری زن و مرد را در جامعه اسلامی به ارمغان آورد که البته آن را ناشی از فضای جنگ‌زده صدر اسلام می‌داند. او همچنین روایات ضد زن در کتاب صحیح بخاری را سخنان بخاری می‌داند و محمد را از آن سخنان مبری می‌داند؛ چرا که محمد در شرایطی با زنان مشورت کرده‌است.[۱۳]
در نزد مسلمانان
مسلمانان دنیا، همواره در گفتار و نوشتار با القاب و احترام از محمد یاد می‌کنند و مخالف نمایاندن هرگونه تصویر مشخصی از چهرهٔ محمد هستند تا مبادا آن تصویر، موجب توهین و بی‌احترامی گردد. موج جدیدی از اعتراضات عمومی مسلمانان و واکنش‌های رسمی دولت‌های اسلامی، با چاپ کاریکاتورهایی از محمد در غرب آغاز گردید. خاورشناس، آرتور جفری، طی مقاله‌ای به این نکته اشاره می‌کند که متداول‌ترین رنجشی که مسیحیان در دل مسلمانان نشانده‌اند، از آن ناشی می‌شود که آنان از درک حرمت بسیار والایی که مسلمانان برای پیامبر خود قائلند، مطلقاً ناتوانند. همچنین، آنه‌ماری شیمل، در مقدمه کتاب خود دلیل حذف تصاویر نسخه انگلیسی نسبت به نسخه آلمانی کتاب خود را چنین شرح می‌دهد: «با آنکه آن تصاویر مربوط به آثار دوره میانه اسلام است، اما نمایاندن شمایل پیامبر، خاطر مسلمانان روزگار ما را رنجه می‌نماید، مگر آنکه به توصیف لفظی باشد.»[۱۴] در سال ۲۰۰۵ م، چاپ کاریکاتورهای محمد در روزنامه یولاندز-پستن، که در واقع سه عدد از این کاریکاتورها در دانمارک چاپ شده بودند، واکنش‌های تندی را در میان مسلمانان به دنبال داشت. تظاهرکنندگان در هندوستان و پاکستان پرچم دانمارک را به آتش کشیدند، چندین کلیسای مسیحیان را آتش زدند، در خیابان‌ها با قمه تعدادی از مسیحیان را مورد حمله قرار دادند و یک مسیحی را داخل تیوپ لاستیکی پر از نفت قرار دادند و به آتش کشیدند. همچنین سفارت‌خانه‌های دانمارک مورد حمله قرار گرفتند، کالاهای دانمارکی تحریم شدند و در پی به آتش کشیدن کنسولگری ایتالیا در بنغازی لیبی، ۹ نفر کشته شدند. در پی این اقدامات، از دولت دانمارک خواسته شد که بابت چاپ کاریکاتورها در روزنامه یولاندز پوستن عذرخواهی کند، اما دولت دانمارک با اشاره به اصل آزادی بیان در دانمارک، حاضر به عذرخواهی نشد. آمریکا، نروژ، آلمان، فرانسه و برخی دیگر از کشورهای اروپایی، به نشان همبستگی با یولاندز-پُستن، کاریکاتورها را چاپ کردند.[۱۵] به تصویر کشیدن محمد در داستانی با عنوان آیات شیطانی در رمانی از سلمان رشدی نیز اعتراض‌هایی را به همراه داشته‌است.[۱۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ Newby, “Muhammad b. 'Abdullaˆh”, Concise Encyclopedia of Islam.
- ↑ Campo, “Muhammad”, Encyclopedia of Islam.
- ↑ Beverley, “MUHAMMAD”, The Quran: an Encyclopedia.
- ↑ Beverley, “MUHAMMAD”, The Quran: an Encyclopedia.
- ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
- ↑ Esposito, Islam: The Straight Path, 17–18.
- ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
- ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
- ↑ Rahman, Islam, 28.
- ↑ Esposito, Islam: The Straight Path, 17–18.
- ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
- ↑ Walker, “Impeccability”, Encyclopaedia of the Qurʾān.
- ↑ Faizer, “MUHAMMAD”, Encyclopedia of Islam & the Muslim World.
- ↑ Schimmel, And Muhammad Is His Messenger, 4.
- ↑ Dawkins, “A Deeply Religious”, The God delusion, 24–25.
- ↑ Campo, “Muhammad”, Encyclopedia of Islam.
منابع
- Esposito, .John L (1998). Islam: The Straight Path (به انگلیسی). Oxford University Press.
- Esposito, .John L (2002). What everyone needs to know about Islam (به انگلیسی). Oxford University Press US.
- Campo, Juan E (2009). "Muhammad". In Melton, J. Gordon (ed.). Encyclopedia of Islam (به انگلیسی). New York: imprint of Infobase Publishing.
{{cite encyclopedia}}:|entry-url-access=requires|entry-url=(help) - Newby, Gordon Darnell (2002). "Muhammad b. 'Abdullaˆh". A Concise Encyclopedia of Islam (به انگلیسی). Oxford: Oneworld Publications.
{{cite encyclopedia}}:|entry-url-access=requires|entry-url=(help) - Beverley, James A (2006). "MUHAMMAD". The Quran: an Encyclopedia (به انگلیسی). Vol. 1 (1rd ed.). new york: Routledge. p. 1310-1311.
- Faizer, Rizwi (2003). "MUHAMMAD". In Martin, Richard C. (ed.). Encyclopedia of Islam & the Muslim World (به انگلیسی). New York: Thomson Gale.
{{cite encyclopedia}}:|entry-url-access=requires|entry-url=(help) - Al-Mubarakpuri, Safi-ur-Rahman (2002). The sealed nectar: biography of the Noble Prophet (به انگلیسی). Darussalam.
- Walker, Paul E. (2002). "Impeccability". In Archer, George; Boisliveau, Anne-Sylvie; Dost, Suleyman; Naguib, Shuruq (eds.). Encyclopaedia of the Qur'ān (به انگلیسی) (1rd ed.). Brill.
- Schimmel, Annemarie (1984). And Muhammad Is His Messenger (به انگلیسی).
- Dawkins, Richard (2006). "A Deeply Religious Non-believer". The God delusion (به انگلیسی). Houghton Mifflin Harcourt.