فهرست کتب حدیثی

از اسلامیکال
نسخهٔ تاریخ ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۲۶ توسط Shahroudi (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

فهرست کتب حدیثی در اسلام، شامل کتاب‌هایی است که به جمع‌آوری حدیث‌های اسلامی پرداخته‌اند. این فهرست در دو دسته شیعه و سنی دسته بندی‌شده‌اند.

مجموعه‌های اهل سنت

کتب سته ، شش کتاب حدیثی مشهور در نزد اهل سنت است که صحح سته نیز نام گرفته‌اند. این کتب عبارتند از:

  1. صحیح بخاری
  2. صحیح مسلم
  3. سنن ابوداود
  4. سنن ترمذی
  5. سنن نسائی
  6. سنن ابن‌ماجه

غیر از این موارد، کتاب‌های متعددی در زمینه حدیث توسط علمای اهل سنت نوشته شده‌است. این فهرست، شامل کتاب‌هایی است که پیش از قرن هفتم نوشته شده‌اند و عموما کتاب‌های اولیه در حدیث‌نگاری اهل‌سنت به شمار آمده‌اند. بیشتر فهرست زیر در مقدمه کتاب جامع الکامل امام عظمی آمده است.

  1. مجمع سعد بن عباده (متوفی 16 هجری قمری)
  2. مجمع عبدالله بن مسعود (متوفی 32 ق)
  3. نسخه علی بن ابی‌طالب (متوفی ۴۰ هجری قمری)
  4. مکتوبات عمرو بن حزم (متوفی 51 هجری قمری)
  5. رساله سمره بن جندب (متوفی 54 هجری قمری)
  6. صحیفه الصادقه اثر عبدالله بن عمرو بن عاص (متوفی ۶۵ق)*
  7. صحیفه جابر بن عبدالله (متوفی ۷۴ هجری قمری)
  8. مجمع بشیر بن نهیق (متوفی 91 هجری قمری)
  9. صحیفه انس بن مالک (متوفی 93 ق)
  10. روایت العایشه اثر عروة بن زبیر (متوفی 94 ق)
  11. روایت العباس از سعید بن جبیر (متوفی 96 ق)
  12. صحیفه همام بن منبه (متوفی 130 ه.ق.)*
  13. مسند ابوحنیفه (متوفی 150 ق)*
  14. مصنف بن جریج (متوفی 150 ق.)*
  15. الجامع اثر معمر بن راشد (متوفی 154 ق)
  16. الجامی اثر عبدالرحمن العوزعی (متوفی 158 ق.)
  17. الجامی اثر سفیان سوری (متوفی 161 هجری قمری)
  18. الموطا اثر مالک بن انس (متوفی 179 ق)*
  19. کتاب الزهد اثر عبدالله بن مبارک (181 هجری قمری)
  20. کتاب الخراج اثر ابویوسف (متوفی ۱۸۲ق)
  21. کتاب الآثار اثر محمد شیبانی (متوفی 189 ه.ق.)
  22. الموطا اثر محمد شیبانی (متوفی 189 ق)*
  23. کتاب الزهد اثر وکیع بن جراح (متوفی 197ق)
  24. الجامع اثر ابن‌وهب مصری (متوفی 197ق)
  25. الخراج اثر یحیی بن آدم (متوفی ۲۰۳ هجری قمری)
  26. کتاب الامم (متوفی ۲۰۴ هجری قمری)*
  27. مسند شافعی (متوفی 204 ق.)*
  28. الرساله (متوفی 204 هجری قمری)*
  29. مسند طیالیسی (متوفی 204 هجری قمری)*
  30. المغازی اثر واقدی (متوفی 207 ق)
  31. مصنف عبدالرزاق (متوفی 211 ق)*
  32. مسند حمیدی (متوفی 219 ق)*
  33. فضائل القرآن اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 هجری قمری)
  34. الاموال اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 ق)
  35. الطهور اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 هجری قمری)
  36. حدیث الغریب اثر قاسم بن سلام (متوفی 224 هجری قمری)
  37. سنن سعید بن منصور (متوفی 227 ق)*
  38. مسند مصدد بن مسرحد (متوفی 228 هجری قمری))
  39. مسند عبدالرحمن بن عوف اثر احمد بن محمد برطی (متوفی 228 ق)
  40. مسند ابن‌جاد (230 هجری قمری)
  41. کتاب العلم اثر زهیر بن حرب (متوفی 234 ق)
  42. مصنف ابن ابی‌شیبه (متوفی 235 ق)*
  43. المسند اثر ابن ابی‌شیبه (متوفی 235 ق)
  44. مسند اسحاق بن راهویه (متوفی 238 ه.ق.)*
  45. مسند احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)*
  46. کتاب الزهد اثر احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)
  47. فضائل الصحابه اثر احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)
  48. الاشرابه اثر احمد بن حنبل (متوفی 241 ق)
  49. الزهد اثر ابن‌سری (متوفی 243 ق)
  50. مسند ابن ابی‌عمر عدنی (متوفی 243 ق)
  51. مسند احمد بن مونی (متوفی 244 ق)
  52. الاموال اثر ابن‌زنجویه (متوفی 248 ق)
  53. المنتخب من مسند عبد بن حمید (متوفی 249 ق)
  54. سنن دارمی (متوفی ۲۵۵ ق)*
  55. صحیح بخاری (متوفی 256 ق)*
  56. الادب المفرد (متوفی 256 ق.)*
  57. التاریخ الکبیر (متوفی 256 ق.)*
  58. جزء القراءة خلف الإمام اثر محمد بن اسماعیل بخاری (متوفی 256 ق)
  59. جزء رفع الیدین اثر محمد بخاری (متوفی 256 ق)
  60. خلق أفعال العباد اثر محمد بخاری (متوفی 256 هجری قمری)
  61. صحیح مسلم (متوفی 261 هجری قمری)*
  62. سنن ابن‌ماجه (متوفی 273 ق)*
  63. مسند عبدالله بن عمر اثر محمد بن ابراهیم طرسوسی (متوفی 273 ق)
  64. سنن ابوداود (متوفی 275 ق.)*
  65. المراسیل اثر محمد بخاری (متوفی 256 ق)
  66. مسند بقی بن مخلد قرطبی (متوفی 276 ق)
  67. المعرفة و التاريخ اثر یعقوب بن سفیان فسوی (متوفی 277 ق).
  68. الشمائل المحمدیه اثر محمد بخاری (متوفی 256 ق)
  69. العلل اثر محمد بخاری (متوفی 256 هجری قمری)
  70. سنن ترمذی (متوفی 279 ق.)*
  71. الشمائل المحمدیه اثر محمد ترمذی (متوفی 279 ق)*
  72. مکارم الاخلاق اثر ابن ابی‌الدنیا (متوفی 281 ق)
  73. مسند الحارث (متوفی 282 ق)
  74. غریب‌الحدیث اثر ابراهیم بن اسحاق حربی (متوفی 285 ق)
  75. کتاب السنه اثر ابن ابی‌عاصم (متوفی 287 ق)
  76. الاحاد و المثنی لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 هجری قمری)
  77. الجهاد لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 ق)
  78. الدیات لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 ق)
  79. الزهد لیل ابن ابی عاصم (متوفی 287 ق)
  80. مسند البزار (متوفی 292 ق.)*
  81. سنت لیل محمد بن نصر مروزی (متوفی 294 ق)
  82. تعزیم قدر الصلاة لل محمد بن نصر المروزی (متوفی 294 هجری قمری)
  83. قیام اللیل لیل محمد بن نصر مروزی (متوفی 294 هجری قمری)
  84. فضائل قرآن لیل ابن الذریس (متوفی 294 ق)
  85. سنن النسائی (متوفی 303 ق.)*
  86. سنن الکبری لیل نسائی (متوفی 303 هجری قمری)*
  87. خصائص امیرالمومنین (متوفی 303 ق)*
  88. امل اليومل ليلي ليل امام نسائي (متوفي 303 ق)
  89. مسند ابویعلی موصلی (متوفی 307 ه.ق.)*
  90. کتاب المنتقی لیل بن الجارود (متوفی 307 ق)
  91. مسند الرویانی (متوفی 307 ق.)
  92. تهذیب الآثار طبری (متوفی 310 ق.)*
  93. الکنی و اسماء لیل امام دولابی (متوفی 310 هجری قمری)
  94. صحیح بن خزیمه (متوفی 311 ق)*
  95. التوحید لیل امام نسایی (متوفی 303 هجری قمری)
  96. العلل لیل ابوبکر الخلال (متوفی 311 هجری قمری)
  97. مسند السراج (متوفی 313 ق)*
  98. مسند ابوعوانه (متوفی 316 ق)*
  99. المصاحف لیل ابن ابی داود (متوفی 316 هجری قمری)
  100. الاوسط لیل امام ابن المندیر (متوفی 321 ق)
  101. شره مشکل الاعصار لیل امام الطحاوی (متوفی 321 ق).
  102. شراح منی العصار لیل امام الطحاوی (متوفی 321 هجری قمری).
  103. الزعفه لیل امام العقیلی (متوفی 322 ق)
  104. العلل لیل امام بن ابی حاتم (متوفی 327 ق)
  105. المراسیل لیل امام بن ابی حاتم (متوفی 327 هجری قمری)
  106. مکارم الاخلاق لیل الخراطی (متوفی 327 هجری قمری)
  107. مساوی الاخلاق لیل الخراطی (متوفی 327ق)
  108. مسند هیثم بن کلیب الشاشی (متوفی 335 ق.)
  109. المعجم ما صحابه لیل بن قانعی (متوفی 351 ق)
  110. صحیح بن هبان (متوفی 354 ق.)*
  111. الفوادی (الغیلانیات) لیل ابی بکر محمد بن عبدالله بن ابراهیم شافعی (354ق)
  112. المعجم الکبیر (متوفی 360 ق.)*
  113. المعجم الاوسط (متوفی 360 ق)*
  114. المعجم الصغیر (متوفی 360 ق)*
  115. المعجم الشمعین لیل الطبرانی (متوفی 360 ق)
  116. الدعا لیل الطبرانی (متوفی 360 ق)
  117. الشریعه لیل الطبرانی (متوفی 360 ق)
  118. امل یوم اللیله لایل ابن السنی (متوفی 364 ق)
  119. الکامل فی زعفه الرجال لیل امام بن عدی (متوفی 365 ق)
  120. الازمه لیل ابوشیخ الاصبهانی (متوفی 369 ق)
  121. اخلاق عن نبیه لیل ابوشیخ الاصبهانی (متوفی 369ق)
  122. سنن دارالقطنی (متوفی 385 ق.)*
  123. النزول لیل امام درقوتنی (متوفی 385 هجری قمری)
  124. العلل لیل امام درقطنی (متوفی 385 هجری قمری)
  125. الزمات لل امام الدرقطنی (متوفی 385 هجری قمری)
  126. الططبای لیل امام درقطنی (متوفی 385 ه.ق.)
  127. الطرغیب فی فضائل الاعمال لیل امام الدرقطنی (385ق)
  128. الابانه لیل امام بن بطاح (متوفی 387 ق)
  129. غریب الحدیث لیل امام خطابی (متوفی 388 ق)
  130. الایمان لیل امام ابن مندا (متوفی 395 ه.ق.)
  131. معرفت ما صحابه لیل امام ابن منداء (متوفی 395 ق)
  132. المستدرک على الصحیحین (تلخیس المستدرک) (متوفى 405 ق)*
  133. الفوائد لیل امام محمد بن تمام رازی (متوفی 414ق)
  134. شرع اصول الدین لیل امام لعل الکائی (متوفی 418 هجری قمری)
  135. حلیة الاولیاء لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)*
  136. معرفت ما صحابه لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)
  137. اخبار الاصبهان لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)
  138. دلائل عن نبوه لیل لیل ابونعیم اصفهانی (متوفی 430 ق)
  139. امالی لیل بن بوشران (متوفی 430 ق)
  140. الابانه و اصول الدیانه لیل امام سجزی (متوفی 444 هجری قمری)
  141. فضائل الشام لیل ابی الحسن علی بن محمد الربیع (متوفی 444 ق)
  142. مسند الشهاب لیل امام قذایی (متوفی 454 هجری قمری)
  143. المهله (متوفی 456 ق.)*
  144. حجة الویدا لیل امام بن حزم (متوفی 456 ق)
  145. سنن الکبری لیل بیهقی (متوفی 458 ق)*
  146. السنن الصغره لیل البیهقی (متوفی 458 ق)*
  147. السنن الوسطة للامام البیهقی (متوفی 458 ق)*
  148. دلائل نبوه لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  149. شعاب الایمان لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)*
  150. البعثة وان نوشور لل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  151. الدعوات الکبیر لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  152. القدر لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  153. الخلافیات لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  154. ازابوالقبر لیل امام بیهقی (متوفی 458ق)
  155. المدخال السنن الکبری لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  156. الاتقاد لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  157. الاداب لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  158. حیات‌الانبیا لیل امام بیهقی (متوفی 458 ق)
  159. التمهید لیل امام بن عبدالبر (متوفی 463 ق
  160. جامع بیان العلم و فضلی لل امام ابن عبدالبر (متوفی 463 ه.ق.)
  161. الرحله فی طلب الحدیث لیل الخطیب البغدادی (متوفی 463 ق)
  162. الاقتضاء علم لیل الخطیب البغدادی (متوفی 463 ه.ق.)
  163. اسبابول نضل لیل امام ابوالحسن علی الوحیدی (متوفی 468 ه.ق.)
  164. ذم الکلم و اهلهو لیل ابواسماعیل الحراوی (متوفی 481 ق)
  165. شریعت سنت لیل امام بغاوی (متوفی 516 ق)
  166. الاباطل و مناکر لیل امام جوزجانی (متوفی ۵۴۳ق)
  167. مسند فردوس (متوفی 558 ق.)*
  168. صلوات و تهجد لیل امام اصحابلی (متوفی 582 ق)
  169. الاعتبار فی نصیخ و منسوخ منال اخبار لیل امام الحازمی (متوفی ۵۸۴ق)
  170. الاحادیث المختاره لیل دیاء الدین مقدسی (متوفی ۶۴۳ق)
  171. الدرّة الثمینة فی فضائل المدینه لیل ابن النجار (متوفی 643 ق)

کتب حدیثی ثانویه در مذهب اهل سنت، به منابعی گفته می‌شود که پس از قرن ششم و هفتم، و با استناد به کتب اولیه نگارش و تدوین و یا جمع‌آوری شده اند. مهمترین این آثار عبارتند از:

  1. جامع الکامل امام عظمی (همه احادیث صحیح در یک کتاب)
  2. الطرغیب وترهیب
  3. مشکات المصابیح
  4. مصابیح السنه
  5. ریاض الصالحین ( مرات الصالحین )
  6. بلوغ المرام ( دستیابی به هدف )
  7. مجمع الزوائد
  8. کنز الامل
  9. زجات المصابیح
  10. الموضعات الکبری ( مجموعه ای بزرگ از احادیث ساختگی )
  11. احادیث جامع امام احمد رضاخان
  12. منهاج الصاوی من الحدیث النبوی دکتر محمد طاهر القدری.
  13. هدایت الامه علا منهاج القرآن سنت دکتر محمد طاهر القدری بود.
  14. معاریج السنن لین نجات من از زلال والفتن دکتر محمد طاهر القدری
  15. جامع الصغیر امام سیوطی
  16. سلسله احادیث صحیح شیخ البانی
  17. الجامع الصحیح میما لیسه فی الصحیحین مقبل بن هادی الوادیعی.
  18. فضائل الاعمال مولانا محمد زکریا قندالوی.
  19. احادیث منتخب

مجموعه های شیعه

کتاب‌های حدیثی شیعه، متعدد هستند اما چهار کتاب اصلی برای این فرقه گزارش شده است که به کتب اربعه شناخته می‌شوند.

  1. کتاب الکافی اثر شیخ کلینی (در سه قسمت مختلف اصول الکافی، فروع الکافی و روضات الکافی)
  2. من لایحضره الفقیه اثر شیخ صدوق
  3. تهذیب الاحکام اثر شیخ طوسی
  4. الاستبصار اثر شیخ طوسی

علاوه بر کتب اربعه، مجموعه احادیث شیعه که به عنوان منابع اولیه نوشته شده‌اند عبارتند از:

  1. کتاب سلیم بن قیس اثر سلیم بن قیس
  2. کتاب المؤمن حسین بن سعید اهوازی
  3. المحاسن از احمد بن. محمد البرقی
  4. قرب الاسناد عبدالله بن. جعفر الهیماری
  5. الامالی شیخ طوسی
  6. الامالی شیخ صدوق
  7. التوحید شیخ صدوق
  8. عیون اخبار الرضا اثر شیخ صدوق
  9. تحف العقول از ابن شعبه حرانی
  10. الامالی شیخ مفید
  11. الامالی الشریف المرتضی
  12. نهج البلاغه الشریف الرضی
  13. خصائص الائمه اثر الشریف الرضی
  14. دایم الاسلام اثر القاضی النعمان
  15. الاحتجاج ابومنصور احمد تبریزی
  16. کمیل الزیارات ابن قولویه
  17. الثاقب فی المناقب ابن حمزه طوسی
  18. بصائر الدراجات شیخ السفر قمی

در این بین برخی آثار به امامان شیعه نسبت داده شده است که مهمترین آنها عبارتند از:

  1. تفسیر قرآن امام علی
  2. کتاب فاطمه اثر بی بی فاطمه
  3. الصحیفه سجادیه علی بن حسین زین العابدین
  4. رساله الحقوق علی بن حسین زین العابدین
  5. صحیفه الرضا اثر علی الرضا
  6. الرساله الذهبیه از علی الرضا

فارغ از کتب اولیه، کتاب ثانویه که با استناد به کتب اولیه جمع‌آوری شده‌اند عبارتند از: (کتاب حدیث ثانویه کتابهایی هستند که توسط خود نویسنده گردآوری، گردآوری و تألیف نشده اند، بلکه از کتب حدیثی موجود یعنی کتابهای حدیث اولیه انتخاب شده اند)

  1. الوافی محسن فیض کاشانی
  2. وسائل الشیعة شیخ الحر العاملی
  3. بحارالانوار علامه مجلسی
  4. حق الیقین اثر علامه مجلسی
  5. عین الحیات علامه مجلسی
  6. غرار الحکم و درار الکلیم اثر عبدالوحید التمیمی
  7. مستدرک الوسائل اثر میرزا حسین نوری طبرسی
  8. سفینة البحار شیخ عباس قمی
  9. مستدرک سفینة البحار اثر شیخ علی نمازی
  10. احادیث جامع الشیعه حسین بروجردی
  11. نهج الفصاحه از ابوالقاسم پاینده
  12. Mizan Al Hikma [Wikidata] اثر محمد ری شهری
  13. Kitab Al-Hayat [Wikidata] نوشته محمدرضا حکیمی

مجموعه های اباضی