عزالدین بن عبدالسلام
ابومحمد عزالدین عبدالعزیز بن عبدالسلام بن ابی‌القاسم بن حسن سلامی شافعی (عربی: أبو محمد عز الدین عبد العزیز بن عبد السلام بن أبی القاسم بن حسن السُّلَمی الشافعی ۵۷۷ ق - ۶۶۰ هجری قمری / ۱۲۶۲ م) که با لقب سلطان العلماء ابومحمد سلمی نیز شناخته می‌شود، یکی از مجتهدان مشهور و متکلمان اشعری مذهب بود که یکی از اساتید شافعی بود.[۱][۲][۳]
نام و نسب
بنابر اجماع علمای مسلمان، نام او عبدالعزیز بن عبدالسلام بن ابی القاسم بن حسن بن محمد بن مذهب بود.[۴][۵][۶]
سرگذشت
عزالدین بن عبدالسلام در سال ۵۷۷ هجری قمری (۱۱۸۱م) در دمشق به دنیا آمد و در آنجا بزرگ شد.[۷] او به فراگیری علوم شریعت و زبان عربی پرداخت و در مسجد اموی به تبلیغ اسلام پرداخت.[۳] او تحصیلات خود را در دمشق نزد دانشمندانی چون ابن عساکر و جمال‌الدین حرستانی در شریعت القدس، سیف‌الدین آمدی در اصول فقه و کلام و تصوف نزد سهروردی و ابوالحسن شاذلی آموخت.[۷]
او در دمشق، به عنوان خطیب مسجد اموی، آشکارا از آداب و رسوم غیرمجاز که سایر خطبه دهندگان آن را پیروی می‌کردند، سرپیچی می‌کرد. او از پوشیدن لباس سیاه و گفتن خطبه‌هایش به نثر قافیه سجع خودداری می‌کرد و از انجام آن امتناع می‌نمود. در نتیجه این مخالفت‌ها و اعلام انزجار از حاکم دمشق، به زندان افتاد و پس از آزادی به مصر مهاجرت کرد.[۸][۹]
او پس از ترک دمشق، در قاهره اقامت گزید و در آنجا به سمت قاضی اعظم و امام جمعه منصوب شد و چنان نفوذ عمومی به دست آورد که توانست به حکم قانون امر به معروف و نهی از منکر کند.[۸][۹] او کمی بعد از قضاوت استعفا کرد و به تدریس در مدارس مصر مشغول شد.[۷]
سپس به مصر هجرت کرد و در آنجا به قاضی منصوب شد و به تدریس و نصیحت پرداخت و در مسجد عمرو بن العاص به تبلیغ منصوب شد و مردم را به جنگ با مغولان و صلیبی‌ها تحریک کرد و خود در جهاد شرکت کرد. . وی در سال ۶۶۰ هجری قمری (۱۲۶۲م) در قاهره درگذشت.[۳]
در دیدگاه دیگران
ذهبی او را با زهد و تقوا و امر به معروف و نهی از منکر و صلابت دین به درجه اجتهاد وصف کرده است.[۱۰] ابن‌عماد حنبلی او را شیخ الاسلام، امام عالم، تنهای عصر خود، مرجع علما و صاحب نظر در فقه، کلام و زبان عربی توصیف کرده است.[۱۱]
آثار
او آثار متعدد و مشهوری در فقه شافعی، تفسیر قرآن، کلام اسلامی، آراء حقوقی و تصوف به رشته تحریر درآورده است.[۹] برخی از آثار پرطرفدار او به شرح زیر است:
تفسیر قرآن
- تفسیر القرآن العظیم
- مختصر النکات و العیون لیل امام ماوردی
- الاشاره الی الاعجاز
- فوائد فی مشکل القرآن
- آمالی
حدیث / سیره
- مختصر صحیح مسلم،
- بیدای السل فی تفضیل الرسول؛ به شکل ترجمه شده آن به عنوان آغاز جستجوی عزت عالی رسول موجود است
- ترغیب اهل اسلام فی سکنی الشام،
عقیده
- ملحات فی اعتقاد اهل الحق[۱۲] یا با عنوان دیگر آن؛ الردّ علی المبتدیعه و حشویه؛ از پسرش عبداللطیف نقل شده است.
- الفرق بین الایمان و الاسلام یا منا الایمان و الاسلام،
- الانوا فی علم التوحید،
- بیان احوال الناس یاوم القیامه،
اصول
- قواعد الکبری یا با عنوان کامل آن؛ قواعد الاحکام فی مسائل الانام. تفسیر مشهور آن نزد امام قرافی که از شاگردان ایشان بود موجود است.
- القوائد الصغره یا الفوائد فی مختصر القوائد؛ خلاصه ای از عنوان فوق است.
- الامام فی بیان عادلة الاحکام یا دلائل المتعلیقه بیل ملائکه و النبیین.
پانویس
- ↑ Bosworth, C.E. ; van Donzel, E. ; Heinrichs, W.P. ; Lecomte, G. (1997). Encyclopaedia of Islam. Vol. IX (San-Sze) (New ed.). Leiden, Netherlands: Brill. p. 812. ISBN 9004104224.
- ↑ العز بن عبد السلام، محمد الزحیلی، ص19-22 بایگانی‌شده در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ "WAQ57707". Archived from the original on December 16, 2019.
- ↑ العز بن عبد السلام، محمد الزحیلی، ص40-41 بایگانی‌شده در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- ↑ "طبقات الشافعیة الکبری، تاج الدین السبکی، هجر للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الثانیة، 1413هـ، ج8 ص209". Archived from the original on July 4, 2017.
- ↑ "الشیخ عز الدین بن عبد السلام، علی الصلابی، ص6". Archived from the original on September 25, 2017.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ Bosworth, C.E. ; van Donzel, E. ; Heinrichs, W.P. ; Lecomte, G. (1997). Encyclopaedia of Islam. Vol. IX (San-Sze) (New ed.). Leiden, Netherlands: Brill. p. 812. ISBN 9004104224.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ صفحه پودمان:Citation/CS1/styles.css محتوایی ندارد.Jackson, Sherman (1996).
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲
{{cite book}}: Empty citation (help) - ↑ "قصة الإسلام". islamstory.com. Archived from the original on December 19, 2016.
- ↑ "شذرات الذهب فی أخبار من ذهب ـ المجلد السابع". IslamKotob. Archived from the original on December 16, 2019.
- ↑ صفحه پودمان:Citation/CS1/styles.css محتوایی ندارد.Namira Nahouza (2018).