قاضی نعمان مغربی
نعمان بن ابی‌عبدالله محمد بن منصور بن احمد بن حیون که یا نعمان بن محمد بن منصور بن احمد بن حیون که به اختصار ابن‌حیون مغربی هم نام گرفته است و در منابع بیشتر با نام قاضی نعمان مغربی شناخته می‌شود، از عالمان مسلمان اسماعیلی مذهب است.
زندگی
قاضی نعمان مغربی، یکی از ائمه فضل، علماء قرائت قرآن و معانی، فقیه، لغوی، شاعر و تاریخ‌پژوه عصر خود بود. پدر او را ابوعبدالله محمد بن منصور گزارش کرده‌اند که عمری طولانی داشت و در سال ۳۵۱ ه.ق در سن صد و چهار سالگی در قیروان درگذشت. قاضی نعمان در ابتدا، مالکی مذهب بود و سپس طریقت اسماعیلیه گرفت و ملازم معز لدین‌الله، چهارمین خلیفه فاطمی شد. او همراه با معز به مصر سفر کرد و در رجب ۳۶۳ ه.ق یا در جمعه آخر جمادی‌الآخر همان سال، در مصر درگذشت. معز بر او نماز خواند و در همان‌جا دفن شد. وی در میان اسماعیلیه سمت داعی داشت. ابوالحسن علی بن نعمان، از فرزندان اوست که معز، خلیفه فاطمی، او را با ابوطاهر محمد زحلی، مشترکاً قاضی مصر کرد. محمدباقر مجلسی، از محدثان شیعه دوازده‌امامی، در کتاب خویش بحارالانوار، گزارش می‌کند که ابوحنیفه، شیعه دوازده‌امامی است و از روی تقیه خود را اسماعیلی معرفی می‌کرد.
آثار
او در وصف اهل‌بیت، هزاران صفحه تألیف داشته است. از او ردی بر ابوحنیفه، مالک، شافعی و ابن‌سریج گزارش کرده‌اند. او کتابی در اختلاف فقها و کتاب اصول المذاهب و کتاب ابتداء الدعوة للعبیدیین را نیز نوشته است. کتاب‌های الأختیار فی الفقه، الأقتصار فی الفقه و قصیده فقهیه ملقب به المنتخبه از دیگر آثار اوست. کتاب دعائم الاسلام مشهورترین اثر اوست.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابن‌فرات». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.