ابوالعالیه
رُفَیع بن یزید بن مهران الریاحی البصری، مشهور به ابوالعالیه، از موالی بنی‌ریاح و از مشاهیر طبقه اول تابعین بود. تاریخ درگذشت او را سال ۹۰ یا ۹۳ ه.ق به ثبت رسیده است. وی ده سال پس از درگذشت محمد به خواندن قرآن پرداخت و پس از حفظ قرآن آن را بر ابی بن کعب عرضه کرد. گفته شده است که گروهی، قرآن را از او فرا گرفتند که از آن میان به اعمش و ابوعمر و ابن‌علاء اشاره شده است. ابوالعالیه پس از آن که در بصره از جمعی از صحابه محمد حدیث شنید، جهت استماع حدیث از دیگر صحابه، به مدینه رفت و از کسانی مانند ابن‌مسعود و ابن‌عباس و دیگران حدیث شنید. وی در دوران خلافت عمر بن خطاب در برخی فتوحات مسلمانان از جمله فتح شوشتر و اصفهان شرکت داشت. گفته شده است که ابوالعالیه در جنگ صفین، به خاطر آنکه از هر دو طرف جنگ، صدای تکبیر و تهلیل می‌شنید، از جنگ کناره گرفت. او در دوران خلافت معاویه با سپاه سعید بن عثمان بن عفان به ماوراءالنهر رفت و نخستین کس بود که در آنجا اذان گفت. منابع شیعی مدعی هستند که وی نسبت به اهل‌بیت محمد تمایل داشت و صدقات اموال خویش را توسط آنان به مصارف لازم می‌رساند. او در همین خصوص وصیت کرد تا ثلث مالش را به آل‌علی بپردازند. ابوالعالیه به‌عنوان یک مفسر قرآن شناخته می‌شد و سخنان بسیاری در تفسیر قرآن از او نقل شده است. از او تفسیری به‌جای مانده که طبری در تفسیر خود از آن استفاده کرده و ثعلبی در الکشف و البیان از این روایت با عنوان تفسیر ابی‌العالیه و الربیع به عنوان منبع استفاده کرده است. حاجی خلیفه نیز نام این کتاب را تفسیر ابی‌العالیه خوانده است.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوالعالیه». دایره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.