ابن‌سینا
ابن‌سینا که به ابوعلی سینا و شیخ‌الرئیس نیز شناخته می‌شود،
زندگی
ابن‌سینا علاوه بر علوم عقلیه و تجربیه، در فن شعر و سرایش نیز تبحر داشت. وی به هر دو زبان فارسی و عربی شعر می‌گفت و امروزه نمونه اشعار او به زبان عربی و فارسی گزارش شده است. او مدتی را در خوارزم، جرجان و بخارا گذرانده است.
مذهب
درباره دین و باور ابوعلی، اختلاف‌هایی وجود دارد. بسیاری از منابع وی را مسلمان و به مذهب شیعه دانسته‌اند. از برخی از اشعار او چنین برداشت می‌شود که وی در زمان حیاتش، متهم به انحراف عقیدتی بوده و از باورهای خود دفاع کرده‌است. قاضی نورالله شوشتری گزارش کرده است که بیشتر کسانی که او را متهم به انحراف و کفر کرده‌اند، از فقهای سنی بوده‌اند. از آثار او چنین برداشت می‌شود که او انتقال امامت به امام بعدی را از روی نص، بلکه از روی کمالات شخصی و انتخاب مردم می‌داند. او در کتاب شفای خود نوشته است: «آنچه که بیش از هر چیز در باب زعامت و امامت مسلمین ملاک اعتبار می‌باشد دو چیز است: عقل و سیاست. پس هر کسی که در سایر صفات (از قبیل علم و سخاوت و شجاعت) عقب، اما در این دو صفت جلو باشد به شرط این که از دیگر صفات بی‌بهره نباشد چنین کسی در امر پیشوائی مسلمین اولی و احق است از آن کس که در دیگر صفات ممتاز ولی در این دو خصلت ناقص باشد، پس (اگر امر خلافت و امامت بین دو شخص دائر بود که یکی سیاست مدارتر و خردمندتر اما در دیگر صفات متأخر، و دیگری که در سیاست و عقل متأخر، ولی در کمالات دیگر اکمل و اتمّ بود) بایستی آن که در علم و دانش پیشرو و متقدم است در کنار آن که سیاستمدارتر و خردمندتر است باشد و او را به علم خود یاری دهد و مدد رساند، و بر آن دیگری که سیاستمدارتر و خردمندتر است (و شایسته مقام امامت است) لازم است که آن دانشمندتر را بپذیرد و در مشکلات به وی مراجعه کند، چنانکه عمر با علی این چنین بودند.» بر این اساس او عمر را به جهت کمالاتش بر علی مقدم می‌دانست که از این بابت مورد انتقاد کسانی چون ابن ابی‌الحدید نیز قرار گرفته است.
آثار
آثار ابوعلی سینا به زبان‌های فارسی و عربی تالیف شده‌اند. تعداد تالیفات او را متعدد گزارش کرده‌اند. از جمله آثار او، می‌توان به مجموع، که آن را حکمت عروضیه نیز مشهور است اشاره کرد. این اثر برای ابوالحسن عروضی نوشته شده است. کتاب حاصل و محصول، البرّ و الاثم و کتاب لغات سدیدیّه، از آثار اوست که در بخارا نوشته شده است. از برای او رساله مبسوطی در الحان موسیقی به نام ابوسهل مسیحی گزارش کرده‌اند. از برای او رساله‌ای در علم درایه و مقاله‌ای در قوای طبیعیه، و قصیدهای عربی در منطق گزارش کرده‌اند. او کتابی در علم کیمیا، کتابی در تدارک در انواع خطاء طبیب در معالجات و رساله‌ای در بیان نبض به زبان فارسی دارد. کتاب‌های اوسط جرجانی در منطق، مبدأ و معاد، کتابی در ارصاد کلیه از کتاب‌های ابوعلی است که در جرجان نوشته شده‌اند.