ابوالفتوح رازی
ابوالفتوح حسین بن علی بن محمد بن احمد معروف به شیخ ابوالفتوح رازی و ملقب به جمال‌الدین رازی از مفسران شیعی بود. او نیشابوری الأصل بود و در علم کلام تبحر داشت.
نام و نسب
نام او را ابوالفتوح حسین بن علی بن محمد بن احمد معروف به شیخ ابوالفتوح رازی و ملقب به جمال‌الدین رازی گزارش شده است. جدّ اعلای او، احمد بن حسین بن احمد خزاعی نزیل ری بود که از نیشابور به آنجا مهاجرت کرد. پدربزرگ او محمد بن احمد بن حسین و عموی پدرش، ابومحمد عبدالرحمن بن احمد بن حسین و فرزند او محمد بن حسین و خواهرزاده‌اش احمد بن محمد همه از عالمان و محدثان روزگار خویش بوده‌اند.[۱]
موقعیت علمی
ابوالفتوح از پدرش، علی، و او از پدر خویش روایت می‌کند و همچنین روایت می‌کند از عموی خود و او از پدر خویش که هم جدّ صاحب عنوان است، نقل روایت کرده است. از ابوالفتوح، عبدالله بن حمزه طوسی، رشید بن شهرآشوب و منتجب‌الدین بن بابویه قمی روایت کرده‌اند.[۲]
سرگذشت
ابن شهرآشوب در کتاب معالم العلماء و منتجب‌الدین در فهرست خویش، دربارهٔ او مطالبی را آورده است. ابن شهرآشوب دربارهٔ او گفته است که ابوالفتوح، استاد وی بوده است. منتجب‌الدین در فهرستش، او را مردی عالم، واعظ و مفسر گزارش کرده است. با توجه به تفسیر فارسی او، وی را معاصر با صاحب کشاف گزارش کرده‌اند؛ هر چند که ادعا شده او تفسیر کشاف را ندیده است. گفته شده است که او در اصفهان درگذشته و در همان‌جا دفن شده است. ملاباقر طهرانی در کتاب جنهٔ النع، محل دفن او را ری و در نزدیکی امامزاده حمزه گزارش می‌کند. تاریخ دقیق تولد و درگذشت وی در دست نیست. از قرائن بر می‌آید که وی حدود ۴۷۰ ه.ق متولد و در بین سال‌های ۵۵۲ و ۵۵۹ ه.ق درگذشته است.[۳]
آثار
عبدالجلیل رازی، ابوالفتوح را صاحب ۲۰ جلد کتاب گزارش می‌کند که احتمال رفته بیشتر آنها عربی باشند. از آثار منسوب به او، رَوح الجَنان و رُوح الجِنان فی تفسیر القرآن است که به زبان فارسی است. کتاب شرح شهاب الاخبار دیگر اثر منسوب به او است. روح الألباب و کتاب دیگری به نام روح الالباب فی شرح الشهاب از آثار اوست.[۴]
پانویس
ارجاعات
منابع
- اختری، عباسعلی (۱۳۹۰). «ابوالفتوح رازی». دایرةالمعارف جامع اسلامی. تهران: آرایه.