سوره انسان
| انسان | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| دسته‌بندی | مدنی | ||||
| اطلاعات آماری | |||||
| شمارهٔ نزول | ٧٨ | ||||
| جزء | ۲۹ | ||||
| شمار آیه‌ها | ۳۱ | ||||
| شمار واژه‌ها | ۲۴۳ | ||||
| شمار حرف‌ها | ۱۰۵۰ یا ۱۰۸۹ | ||||
| متن سوره | |||||
 | |||||
|
|
||||
سوره انسان هفتاد و ششمین سوره قرآن که دارای ۳۱ آیه، ۲۴۰ یا ۲۴۳ کلمه و ۱۰۵۰ یا ۱۰۸۹ حرف است. این سوره مدنی از نظر ترتیب نزول سوره‌ها، نود و هشتمین سوره قرآن محسوب می‌شود که بنابه نقل مشهور، نزول آن پیش از سوره طلاق و پس از سوره الرحمن بوده است. هرچند در ترتیب مصحف کنونی در میان سوره‌های قیامت و مرسلات قرار دارد.[۱]
نام‌ها
فرهنگنامه علوم قرآن چهار نام را برای این سوره گزارش می‌کند که سه نام «انسان»، «دهر» و «هل اتی» از آیه ابتدایی سوره برگرفته شده‌اند. نام دیگر سوره، «ابرار» جمع برّ به معنای نیکان است. دلیل این نامگذاری نیز به این جهت است که در ۱۸ آیه این سوره (آیات ۵ تا ۲۲) به معرفی ابرار، نشانه‌های آنان و سرانجامشان پرداخته شده است.[۲]
شأن و محل نزول
بنابه گزارش منابع اسلامی این سوره، در مورد اهل‌بیت پیامبر اسلام (علی، فاطمه، حسن و حسین) نازل شده است که نزول آن پس از ماجرای نذر اهل‌بیت و اطعام آنان بوده است. از میان دانشمندان اهل سنت، ثعلبی، زمخشری، اوحدی و اخطب خوارزمی و تمام علمای امامیه بر این عقیده‌اند که همه این سوره (به ویژه آیات ۷ تا ۹ سوره) در شأن و فضیلت اهل‌بیت محمد نازل شده است. از نظر مشهور و براساس روایات امامان شیعه، این سوره مدنی است و هیچ‌کدام از آیاتش مکی نیستند. برخی نیز به خاطر سیاق آیات سوره، نزول همه یا حداقل ۱۲ آیه ابتدایی آن را در مدینه دانسته‌اند و نه آیه پس از آن را مکی گفته‌اند. عقیده برخی از علمای اهل سنت نیز این است که تمام سوره در مکه نازل شده است.[۱]
محتوا
مبحث اصلی این سوره انسان و هدایت اوست که در آغاز سوره و در نخستین آیه آن، به خلقت او و قرارگرفتنش بر سر دو راهی «شکر» و «کفران» اشاره می‌شود. در ادامه به معرفی و بیان اوصاف انسان‌های نیکوکار می‌پردازد و در طی ۱۸ آیه انواع نعمت‌هایی که ابرار در قیامت از آن برخوردار خواهند شد؛ بیان می‌شود. هدایت تکوینی و تشریعی انسان از جانب خداوند، اراده و آزادی انسان در تعیین سرنوشتش، بیان نکات اخلاقی مانند صبر و کناره‌گیری از گناه‌کاران از دیگر مطالب محتوایی سوره انسان است.[۱]
پانویس
ارجاعات
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۲۷۷۸.
- ↑ دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱: ۷۸۲.
منابع
- دفتر تبلیغات اسلامی (۱۳۹۰). «سوره انسان». فرهنگنامه علوم قرآن. تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.