قاسم هاشمی‌نژاد
| قاسم هاشمی‌نژاد | |
|---|---|
| متولد | ۱۳۱۹ خورشیدی آمل |
| وفات | ۱۳ فروردین ۱۳۹۵ (۷۶ سالگی) |
| مدفن | بهشت زهرا، قطعه ۲۴۸، ردیف ۱، شماره ۲۴ |
| محل زندگی | خیابان بهار، تهران[۱] |
| ملیت |  ایران |
| تحصیلات | کارشناسی اقتصاد |
| حرفه | داستان‌نویس منتقد ادبی عرفان‌پژوه مصحح مترجم |
| مکتب | پیرو سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی |
| همسر(ها) | فرشته شولانی |
| فرزندان | شمیم |
| جایزه(ها) | جایزه داستان تهران |
قاسم هاشمی‌نژاد (زادهٔ ۱۳۱۹ در آمل – درگذشتهٔ ۱۳ فروردین ۱۳۹۵ در تهران) درویش، نویسنده، شاعر، مصحح، داستان‌نویس، منتقد ادبی، عرفان‌پژوه و مترجم ایرانی بود. او فعالیت ادبی خود را در دههٔ ۱۳۴۰ با نوشتن نقد در مجله فردوسی و نوشتن نقد ادبی در صفحهٔ عیارسنجی کتاب در روزنامهٔ آیندگان آغاز کرد و در سال ۱۳۵۸ رمان پلیسی را با نام فیل در تاریکی نوشت که مشهورترین اثر وی نیز به‌شمار می‌رود.[۲]
زندگی
قاسم هاشمی‌نژاد در سال ۱۳۱۹ زاده شد. مادربزرگ وی خیرالنساء هاشمی‌نژاد زنی بود روستایی از شهر آمل که قاسم هاشمی‌نژاد زندگی وی را در پوششی رازآمیز در داستان «خیرالنساء (۱۲۷۰–۱۳۶۷): یک سرگذشت» خود نوشته است.[۳]
فعالیت‌های حرفه‌ای
نقد ادبی
هاشمی‌نژاد از پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران دست به قلم داشت و رمان و داستان می‌نوشت و در نقد ادبی هم قریحهٔ خود را نشان داده بود. هاشمی‌نژاد از نخستین مطلب خود که با عنوان «دیداری با اردشیر محصص» در سوم شهریور ۱۳۴۷ در آیندگان منتشر شد، وسواس خود در به‌کارگیری زبان و سبک و سیاق خاص اش را به نمایش گذاشت. او برای مدتی کوتاه در دههٔ ۱۳۴۰[۴] و در سال ۱۳۵۱ در روزنامهٔ آیندگان[۵]
داستان
رمان فیل در تاریکی هاشمی‌نژاد، رمانی است که بسیاری از منتقدان آن را از بهترین آثار داستانی ایرانی در ژانر پلیسی دانسته‌اند.[۶] فیل در تاریکی با اینکه داستان مدرنی است اما با نثر و زبان منحصر بفرد و شاعرانه ای نوشته شده که حاصل سال‌ها دمخوری هاشمی نژاد با ادبیات فارسی و پرسه زنی در متون عرفانی و کهن است[۷] نعمت حقیقی از این رمان فیلمی ساخت با بازی فرامرز قریبیان که این فیلم هیچ‌گاه به پایان نرسید.[۸] نثر هاشمی‌نژاد نثری است حساب‌شده که آرایه‌های کهنه‌نما سنگینش نکرده است.[۹]
عرفان
عرفان و تصوف از دیگر حوزه‌هایی‌ست که هاشمی‌نژاد در کنار نقد و ترجمه و قصه‌نویسی به آن پرداخته است. از کتاب‌های او در این زمینه می‌توان از سیبی و دو آینه نام برد که کتابی‌ست «در مقامات و مناقب عارفان فرهمند». هاشمی‌نژاد در این کتاب به زندگی، آثار و عقاید عارفان بزرگ پرداخته است و در چهار بخشِ سرنگاشت، روایت‌ها، کمینه‌ها و گزیده‌گویی‌ها، هریک از این عارفان نام‌آشنا را به خوانندهٔ علاقه‌مند به حوزهٔ عرفان معرفی کرده است. حسین منصور حلاج، بایزید بسطامی، ابراهیم ادهم، رابعه عدویه، ابوسعید ابی‌الخیر و حمیدالدین بلخی از جمله عارفانی‌اند که در این کتاب به معرفی زندگی، افکار و آثارشان پرداخته شده است.[۱۰]
گفت‌وگو
گفتگوهای هاشمی‌نژاد با نویسندگانی چون ابراهیم گلستان و هوشنگ گلشیری که سال‌ها پیش انجام شده، هنوز از بهترین گفتگوهایی‌ست که از این نویسندگان منتشر شده است.[۱۱]
آثار
تألیف
- داستانی
- فیل در تاریکی، تهران: انتشارات کتاب زمان، ۱۳۵۸[۱۲]
- تک‌چهره در دو قاب، [بی‌جا]: [بی‌نا]، ۱۳۵۹[۱۳]
- راه و بی‌راه: فیلم‌نامه، (کارگردان: سیامک شایقی)، ۱۳۷۱
- خیرالنساء (۱۲۷۰-۱۳۶۷): یک سرگذشت، تهران: انتشارات کتاب ایران، ۱۳۷۲[۱۴]
- عشق‌نامهٔ ملیک مطران: یک فیلم‌نامه، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۷[۱۵]
- کودکان
- توی زیبایی راه می‌روم: ۲۶ شعر از بر و بچه‌های چی مایو، (ترجمه)، تهران: نشر مرکز (کتاب مریم)، ۱۳۷۰[۱۶]
- قصهٔ اسد و جمعه، تهران: نشر مرکز (کتاب مریم)، ۱۳۷۰[۱۷]
- شعر
- گواهی عاشقی اگر بپذیرند، تهران: انتشارات کتاب ایران، ۱۳۷۳[۱۸]
- پری‌خوانی، تهران: چاپخانهٔ رشدیه، ۱۳۵۸[۱۹]
- تصحیح و نقد
- سفرنامهٔ ناصرخسرو قبادیانی مروزی، ناصرخسرو قبادیانی، تهران: انتشارات زوار، ۱۳۶۹
- در ورق صوفیان: سه مقاله در حوزهٔ عرفان، تهران: انتشارات ساحت، ۱۳۸۴[۲۰]
- قصه‌های عرفانی: تعریف، تبیین، طبقه‌بندی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، ۱۳۸۸[۲۱]
- حکایت‌های عرفانی: ۲۰۱ گزیدهٔ روایی از دفتر معرفت‌پیشگان، تهران: انتشارات حقیقت، ۱۳۸۹[۲۲]
- سیبی و دو آینه: در مقامات و مناقب عارفان فرهمند، تهران: نشر مرکز، ۱۳۹۱[۲۳]
- عشق گوش، عشق گوشوار، مجموعه مقاله؛ تهران: انتشارات هرمس؛ ۱۳۹۴
ترجمه
- منبر یک رسانهٔ عمومی در اسلام، اصغر فتحی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، ۱۳۵۸[۲۴]
- کارنامهٔ اردشیر بابکان: از متن پهلوی، تهران: نشر مرکز، ۱۳۶۹[۲۵]
- مولودی: نمایش منظوم، تی. اس. الیوت، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۷[۲۶]
- بشنو، آدمک!، ویلهلم رایش، تهران: انتشارات کتاب ایران، ۱۳۸۰[۲۷] (چاپ دوم: تهران: انتشارات نیلوفر، ۱۳۸۹[۲۸])
- خواب گران، ریموند چندلر، تهران: انتشارات کتاب ایران، ۱۳۸۲[۲۹]
- من منم: کتابی دربارهٔ خودکاوی، راتان لعل، تهران: ناشر مؤلف، ۱۳۸۲[۳۰]
- آوادوگیتا: سرود رستگاری: کهن‌ترین متن وحدت وجود، داتاتریا، تهران: نشر ثالث، ۱۳۸۳[۳۱]
- کتاب ایوب: منظومهٔ آلام ایوب و محنت‌های او در عهد عتیق و مقایسهٔ تطبیقی با پنج متن کهن فارسی، تهران: نشر هرمس، ۱۳۸۶[۳۲]
- سواری روی دریاچهٔ کنستانس، پتر هندکه
پانویس
ارجاعات
- ↑ احمدی، «پرسه»، مجلهٔ هفت، ص ۴۲.
- ↑ میرعابدینی، «گزارشی از ادبیات داستانی در…»، مجلهٔ کلک، ص ۷۵.
- ↑ میرعابدینی، «گزارشی از ادبیات داستانی در…»، مجلهٔ کلک، ص ۷۵.
- ↑ میرعابدینی، «گزارشی از ادبیات داستانی در…»، مجلهٔ کلک، ص ۷۵.
- ↑ تقی‌زاده، «روش‌شناسی نقد ادبیات داستانی»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ص ۳۱.
- ↑ «تازه‌های «نشر مرکز»»، روزنامهٔ شرق، ص ۱۴.
- ↑ احمدی، «پرسه»، مجلهٔ هفت، ص ۴۲.
- ↑ احمدی، «پرسه»، مجلهٔ هفت، ص ۴۲.
- ↑ میرعابدینی، «گزارشی از ادبیات داستانی در…»، مجلهٔ کلک، ص ۷۵.
- ↑ «تازه‌های «نشر مرکز»»، روزنامهٔ شرق، ص ۱۴.
- ↑ «تازه‌های «نشر مرکز»»، روزنامهٔ شرق، ص ۱۴.
- ↑ هاشمی‌نژاد، فیل در تاریکی.
- ↑ هاشمی‌نژاد، تک‌چهره در دو قاب.
- ↑ هاشمی‌نژاد، خیرالنساء.
- ↑ هاشمی‌نژاد، عشق‌نامهٔ ملیک مطران.
- ↑ توی زیبایی راه می‌روم.
- ↑ هاشمی‌نژاد، قصهٔ اسد و جمعه.
- ↑ هاشمی‌نژاد، گواهی عاشقی اگر بپذیرند.
- ↑ هاشمی‌نژاد، پری‌خوانی.
- ↑ هاشمی‌نژاد، در ورق صوفیان.
- ↑ هاشمی‌نژاد، قصه‌های عرفانی.
- ↑ هاشمی‌نژاد، حکایت‌های عرفانی.
- ↑ هاشمی‌نژاد، سیبی و دو آینه.
- ↑ فتحی، منبر یک رسانهٔ عمومی در اسلام.
- ↑ کارنامهٔ اردشیر بابکان.
- ↑ الیوت، مولودی: نمایش منظوم.
- ↑ رایش، بشنو، آدمک.
- ↑ رایش، بشنو، آدمک.
- ↑ چندلر، خواب گران.
- ↑ لعل، من منم.
- ↑ داتاتریا، آوادوگیتا: سرود رستگاری.
- ↑ هاشمی‌نژاد، کتاب ایوب.
منابع
- تقی‌زاده، صفدر (۱۳۸۱). «روش‌شناسی نقد ادبیات داستانی». کتاب ماه ادبیات و فلسفه (۵۴ و ۵۵).
- میرعابدینی، حسن (۱۳۷۳). «گزارشی از ادبیات داستانی در سال ۱۳۷۲ (بخش دوم)». ماهنامهٔ کلک (۴۹ و ۵۰).
- «تازه‌های «نشر مرکز»». روزنامهٔ شرق (۱۵۵۰). ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ خرداد ۱۳۹۱.
- احمدی، احمدرضا (۱۳۸۲). «پرسه». ماهنامهٔ هفت (۲).
- داتاتریا (۱۳۸۳). آوادوگیتا: سرود رستگاری: کهن‌ترین متن وحدت وجود. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: نشر ثالث.
- رایش، ویلهلم (۱۳۸۰). بشنو، آدمک!. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: انتشارات کتاب ایران. شابک ۹۶۴-۹۳۵۸۰-۹-۵ مقدار
|شابک=را بررسی کنید: checksum (کمک). - رایش، ویلهلم (۱۳۸۹). بشنو، آدمک!. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: انتشارات نیلوفر. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۸-۴۹۲-۶.
- توی زیبایی راه می‌روم: ۲۶ شعر از بر و بچه‌های چی مایو. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. (نقاشی:) ژولیده سادات خمسی. تهران: نشر مرکز (کتاب مریم). ۱۳۷۰.
- فتحی، اصغر (۱۳۵۸). منبر یک رسانهٔ عمومی در اسلام. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: پژوهشکدهٔ علوم ارتباطی و توسعهٔ ایران.
- کارنامهٔ اردشیر بابکان: از متن پهلوی. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: نشر مرکز. ۱۳۶۹. شابک ۹۶۴-۳۰۵-۸۹۳-X.
- الیوت، تامس استرن (۱۳۷۷). مولودی: نمایش منظوم. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: نشر مرکز. شابک ۹۶۴-۳۰۵-۳۴۹-۰.
- چندلر، ریموند (۱۳۸۲). خواب گران. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: انتشارات کتاب ایران.
- لعل، راتان (۱۳۸۲). من منم: کتابی دربارهٔ خودکاوی. ترجمهٔ قاسم هاشمی‌نژاد. تهران: [ناشر مؤلف]. شابک ۹۶۴-۰۶-۳۹۱۳-۳.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۵۸). فیل در تاریکی. تهران: انتشارات کتاب زمان.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۵۹). تک‌چهره در دو قاب. [بی‌جا]: [بی‌نا].
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۷۲). خیرالنساء (۱۲۷۰–۱۳۶۷): یک سرگذشت. تهران: انتشارات کتاب ایران.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۷۷). عشق‌نامهٔ ملیک مطران: یک فیلم‌نامه. تهران: نشر مرکز. شابک ۹۶۴-۳۰۵-۳۴۸-۲.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۷۰). قصهٔ اسد و جمعه. (نقاشی:) زهره صفدری، مینا ضرابی. تهران: نشر مرکز (کتاب مریم). شابک ۹۶۴-۳۰۵-۳۴۸-۲.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۷۳). گواهی عاشقی اگر بپذیرند. تهران: انتشارات کتاب ایران.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۵۸). پری‌خوانی. تهران: چاپخانهٔ رشدیه.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۸۴). در ورق صوفیان: سه مقاله در حوزهٔ عرفان. تهران: انتشارات ساحت. شابک ۹۶۴-۹۴۷۰۴-۶-۸.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۸۸). قصه‌های عرفانی: تعریف، تبیین، طبقه‌بندی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۷۱۸-۸۴-۴.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (۱۳۸۹). حکایت‌های عرفانی: ۲۰۱ گزیدهٔ روایی از دفتر معرفت‌پیشگان. تهران: انتشارات حقیقت. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۲۳۱-۱۷-۷ مقدار
|شابک=را بررسی کنید: checksum (کمک). - هاشمی‌نژاد، قاسم (گزارش فارسی) (۱۳۸۶). کتاب ایوب: منظومهٔ آلام ایوب و محنت‌های او در عهد عتیق و مقایسهٔ تطبیقی با پنج متن کهن فارسی. تهران: نشر هرمس. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۶۳-۳۳۳-۲.
- هاشمی‌نژاد، قاسم (گزین، تدوین، شرح واژه‌های دشوار) (۱۳۹۱). سیبی و دو آینه: در مقامات و مناقب عارفان فرهمند. تهران: نشر مرکز. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۱۳-۱۶۱-۷.