محمدصادق‌خان

محمدصادق خان
محمدصادق خان در اردوی شاهی[۱] محمدصادق خان در اردوی شاهی
اطلاعات پس‌زمینه
نام تولد	محمدصادق خان
نام(های) دیگر	رئیس و سرورالملک
زاده	نامعلوم
درگذشته	۱۳۲۲ قمری
ژانر	موسیقی سنتی ایرانی
ساز(ها)	سنتور و کمانچه
سال‌های فعالیت	از زمان ناصر الدین شاه تا مظفر الدین شاه
سازهای اصلی
سنتور. کمانچه. پیانو. سه تار

محمدصادق‌خان سنتورچی ملقب به سرور الملک، نوازندهٔ سرشناس سنتور و کمانچهٔ دوران ناصرالدین شاه بود که تا زمان مظفرالدین شاه هم حیات داشت و سمت ریاست نوازندگان دربار و نقاره خانه را بر عهده داشته است. به همین سبب به او لقب رئیس و سرورالملک را داده‌اند.

زندگی

محمدصادق‌خان، فرزند آقا مطلب بود که وی نیز از نوازندگان ابتدای دوره ناصری و رئیس عمله طرب بود. ابتدا او کمانچه را از پدرش فراگرفت و بعد برای آموختن ساز سنتور نزد سنتور خان رفت. میزان پیشرفت وی در ساز سنتور چنان بود که به عنوان نوازنده مخصوص ناصرالدین شاه در میان عمله خلوت قرار گرفت و به گفته دوستعلی معیری در هنگام خواب برای شاه نوازندگی می‌کرد. محمدصادق خان در دهه آخر دوره ناصری رئیس عمله طرب شد به همین دلیل بعضی او را به محمدصادق خان رئیس نیز می‌شناختند. در اواخر عمر و در دوره مظفری لقب سرور الملک به او دادند. وی علاوه بر کمانچه، سنتور، پیانو، و سه‌تار نیز می‌نواخت و در تمام این سازها شاگردانی نیز داشت. مشیر همایون شهردار، نوازندهٔ پیانو، از جمله شاگردان وی بود. وی در توصیف محمدصادق‌خان گفته بود که هیچ‌کس در نواختن سنتور به او نمی‌رسید. داریوش صفوت از محمدصادق‌خان به عنوان اولین موسیقی‌دان ایرانی یاد می‌کند که دست به پیانو برد.

درگذشت

محمد صادق خان در سال ۱۳۲۲ قمری از دنیا رفت.

پانویس

منابع

• صفوت، داریوش (۱۳۵۰). پژوهشی کوتاه دربارهٔ استادان موسیقی ایران و الحان موسیقی ایرانی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر. صص. ۱۰۱ صفحه. (شماره کتابشناسی ملی: ۴۶۰۱۹ّ)
• کاظمی، فراهانی، پوراحمد، بهمن، مهدی، وهرز (۱۳۹۰). موسیقی ایران در سده گذشته. تهران: فرهنگستان هنر. صص. ۲۸۵ صفحه(شماره کتابشناسی ملی: 5-157-232-964-978)