لسانی شیرازی
مولانا وجیه‌الدین عبدالله بن محمد لسانی شیرازی (تبریزی) از شاعران پارسی‌گوی سدهٔ دهم قمری است.
زندگی
وجیه‌الدین عبدالله بن محمد لسانی شیرازی در شیراز متولد شده و در بغداد و دارالسلطنه تبریز می‌زیسته و بدین جهت جمعی وی را تبریزی می‌دانند. لسانی یکی از شاعران بزرگ و صاحب‌سبک فارسی سدهٔ دهم بود. وی از نخستین شاعران سبک وقوع است. همچنین گفته می‌شود کامل‌ترین و زیباترین شهرآشوب زبان فارسی را سروده است و در طرح دوباره این قالب نقش اساسی داشته طوری‌که سرودن ترکیب‌بند یا بندهای کوتاه را نخستین بار به او نسبت داده‌اند. تاریخ وفات او سال ۹۴۰ یا ۹۴۱ هجری قمری و محل دفن او مقبرةالشعرای تبریز است.[۱][۲][۳]
فعالیت ادبی
لسانی شیرازی از بزرگ‌ترین شاعران عصر خود و از شاعران سبک واسوخت است دیوان او به کوشش محمد حسین کرمی انتشار یافت. در تذکره‌ها و کتاب‌های تاریخ ادبیات نام این شاعر ذکر شده.[۴] از لسانی شیرازی به عنوان یکی از سردمداران مکتب وقوع یاد می‌شود. در غزلیات این شاعر می‌توان نشانه‌هایی از غزل‌های حافظ و سعدی را دید. البته لسانی بیشتر تحت تأثیر سعدی بوده است.[۵]
لسانی یکی از مفصل‌ترین و زیباترین «شهرآشوب» های زبان فارسی را سروده است. «شهر آشوب» به شعری گفته می‌شود که شغل‌ها و اصناف مختلف دست‌مایهٔ سرایش آن بوده‌اند. این نوع شعر، شعری وصفی و غنایی است.[۶] از آن‌جا که لسانی شیرازی بخش عمده‌ای از سال‌های زندگی‌اش را در تبریز گذرانده، بر همین اساس در «شهرآشوب» خود تمامی شغل‌های تبریز آن زمان را آورده است.[۷]
آثار
لسانی حدود هشت‌هزار بیت دارد که بیشتر این شعرها در قالب‌های غزل، ترکیب‌بند، قصیده و رباعی سروده شده‌اند که از این میان بیشتر شعرهای او در قالب غزل‌اند.[۸]
آثار منتشرشده در سدهٔ کنونی
- شهرآشوب، (گردآورنده:) علی‌رضا مجتهدزاده، مشهد: دانشگاه مشهد، ۱۳۴۵؛[۹]
- دیوان لسانی شیرازی، (تصحیح:) محمدحسین کرمی، شیراز: دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳؛[۱۰][۱۱]
پانویس
ارجاعات
- ↑ «مقبرة الشعرا»، ادارهٔ ارشاد آذربایجان شرقی.
- ↑ لسانی شیرازی.
- ↑ جایگاه فارس در فرهنگ و اقتصاد.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ لسانی شیرازی، شهرآشوب.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ لسانی شیرازی، دیوان لسانی شیرازی.
منابع
- ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد». ایبنا. ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲. از پارامتر ناشناخته
|ماه=صرف‌نظر شد (کمک) - لسانی شیرازی، عبدالله (۱۳۴۵). شهرآشوب. مشهد: دانشگاه مشهد.
- «مقبرة الشعرا». اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۰۹.
- «لسانی شیرازی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۰۹.
- «جایگاه فارس در فرهنگ و اقتصاد». مجله فرهنگ و پژوهش. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۰۹.
- لسانی شیرازی، عبدالله بن‌محمد (۱۳۹۳). کرمی، محمدحسین، ویراستار. دیوان لسانی شیرازی. شیراز: دانشگاه شیراز، مرکز نشر. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۶۲-۴۹۰-۲.