عبدالاحمد جاوید
| احمد جاوید عبدالاحمد جاوید | |
|---|---|
| متولد | ۱ ژانویه ۱۹۲۷ کابل، افغانستان |
| وفات | ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۰۲ (۷۵ سال) لندن، انگلستان |
| محل تحصیل | دانشگاه تهران |
| کارهای برجسته | رئیس پیشین دانشگاه کابل |
عبدالاحمد جاوید (زادهٔ ۱ ژانویه ۱۹۲۷ در کابل[۱][۲] – درگذشتهٔ ۳۱ ژوئیه ۲۰۰۲ در لندن) پژوهشگر، ادبیات‌شناس و رئیس پیشین دانشگاه کابل بود. عبدالاحمد جاوید از معدود ادب‌پژوهان افغاستان است که تحقیقات سودمند فراوانی در گستره ادبیات‌شناسی، زبان و فرهنگ فارسی دری انجام داده‌اند.[۳]
زندگی
احمد جاوید در میان اهل ادب و اهل دانشگاه در افغانستان شهرت و اعتبار فراوانی داشته است و مقامات حکومتی نیز او را از بزرگ‌ترین شخصیت‌های این عصر دانسته‌اند.[۴]
جاوید به مدد آشنایی با سرشناس‌ترین ادبیات‌شناسان و پژوهشگران ایران و نیز با بهره‌مندی از تسلط به زبان‌های انگلیسی و عربی امکان استفاده از منابع و متون تألیف شده به این زبان‌ها را در اختیار داشت.[۵] از طرف دیگر، به خاطر داشتن دسترسی به‌شماری از مهم‌ترین نسخه‌های خطی و منحصربه‌فردی از دیوان‌های اشعار شاعران فارسی‌زبان که در آرشیو ملی افغانستان نگه‌داری می‌شده توانست قدم در راه‌هایی بگذارد که روندگان اندکی دارند.[۶]
جاوید همچنین با گردآوری شماری از قصه‌های بومی رایج در افغانستان نشان داده است که در پی شناختن و شناساندن فرهنگ بومی و عقاید و باورهای رواج یافته در میان مردم سرزمینش است.[۷]
او زبان فارسی را دومین زبان تمدن اسلامی می‌دانست و با اشاره به گستردگی رواج این زبان در قلمروهای اسلامی معتقد بود که فارسی را نباید زبان یک قوم دانست، بلکه این زبان حلقهٔ وصلی میان اقوام و گویندگان دیگر زبان‌ها در منطقه بوده است.[۸]
درگذشت
جاوید که در سال‌های پایانی عمر خود در لندن به سر می‌برد،[۹] پیش از مرگ برای دوره‌ای طولانی در بستر بیماری بود و سرانجام، روز چهارشنبه ۳۱ ژوئیه ۲۰۰۲، در سن هفتاد و پنج سالگی در شهر لندن درگذشت.[۱۰]
آثار
شماری از آثار پژوهشی و مقالات جاوید با هدف روشنی‌افگندن به آثار ادبی و میراث فرهنگی پدید آمده در قلمرو افغانستان نگاشته شده‌اند.[۱۱] شماری دیگر به بحث‌هایی در سراسر حوزهٔ زبان فارسی اختصاص یافته که مقالات او در مورد فردوسی و سعدی از این جمله‌اند.[۱۲]
کتاب‌شناسی
- اوستا: مهم‌ترین سرچشمهٔ تاریخ و فرهنگ ما، (گردآورنده:) عبدالاحمد جاوید، (به اهتمام:) عبدالرسول رهین، استکهلم: شورای فرهنگی افغانستان، ۱۳۷۸؛[۱۳]
- فرهنگ جاوید، تهران: انتشارات جست‌وجو، ۱۳۸۳؛[۱۴]
- پژوهش‌های ادبی تاریخی
- نگاهی به اشعار دری خوشحال خان ختک (تک‌نگاری)، ۱۳۹۰
- افسانه‌های قدیم شهر کابل، ۱۳۹۰:[۱۵]
- مجموعه مقالات جاوید، تهران: انتشارات روزنه‌کار، ۱۳۹۰
- جلد اول: مجموعه مقالات و پژوهش‌های تاریخی
- جلد دوم: مجموعه مقالات زیست‌نامه‌ها
- جلد سوم: مجموعه مقالات پژوهش‌های ادبی
- جلد چهارم: مجموعه مقالات پژوهش‌های زبانی[۱۶]
پانویس
ارجاعات
- ↑ https://www.dw.com/fa-af/پنج-سال-پس-از-استاد-جاويد/a-3163789
- ↑ http://www.ariaye.com/dari9/farhangi/baqaye3.html
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ «پنجمین سال درگذشت استاد احمد جاوید». وبگاه بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ ایرج، «یادی از جاوید»، بی‌بی‌سی.
- ↑ جاوید و رهین، اوستا….
- ↑ جاوید، فرهنگ جاوید.
- ↑ جاوید، مقالات جاوید.
- ↑ مولایی، «نگاهی گذرا به آثار جاوید»، بی‌بی‌سی.
منابع
- شهباز ایرج (۱۰ مرداد ۱۳۹۱). «یادی از جاوید». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲.
- سرور مولایی (۱۰ مرداد ۱۳۹۱). «نگاهی گذرا به آثار جاوید، پژوهشگر معروف افغان». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲.
- جاوید، عبدالاحمد (۱۳۹۰). مقالات جاوید. ج. ۴. تهران: انتشارات روزنه‌کار.
- جاوید، عبدالاحمد؛ رهین، عبدالرسول (۱۳۷۸). اوستا: مهم‌ترین سرچشمهٔ تاریخ و فرهنگ ما. استکهلم: شورای فرهنگی افغانستان.
- جاوید، عبدالاحمد (۱۳۸۳). فرهنگ جاوید مشتمل بر سه‌هزار لغت فارسی و عربی که از دواوین آثار سخنورانی چون عنصری، فردوسی، فرخی…: اولین فرهنگ فارسی دری افغانستان. تهران: انتشارات جست‌وجو.