کیسان ابوعمره
| کیسان ابوعمره | |
|---|---|
| پرونده:Abu Amra Kaysan.png | |
| متولد | قرن ۷ میلادی تیسفون |
| وفات | ۶۷ هجری قمری |
| علت فوت | نبرد در جنگ حرورا |
| نژاد | ایرانی |
| کارهای برجسته | شرکت در جنگ صفین، قیام مختار |
| دین | اسلام |
| همسر(ها) | شیرین |
| فرزندان | حیدر |
ابوعمره کیسان (؟ -۶۸۶م)، مشاور نظامی مختار ثقفی و انقلابی کوفی ایرانی‌تبار در دورهٔ جنگ داخلی دوم مسلمانان بود. از کیسان به عنوان لقب خود مختار هم در منابع یاد شده است.[۱] فرقه منقرض شده شیعی کیسانیه، به احتمال زیاد به نام کیسان نامگذاری شده است.[۲]
هویت
| خبر | نظر دانشنامهٔ جهان اسلام |
|---|---|
| کیسان، غلام علی بن ابی‌طالب بود که در نبرد صفین کشته شد. | این کیسان، فردی غیر از کیسان ابوعمره بوده است. |
| «کیسان» اسم یا لقب مختار ثقفی بوده است. | چون کیسان ابوعمره شهرت زیادی نداشته است، پیروان فرقهٔ کیسانیه تصور کردند «کیسان» لقب مختار ثقفی است؛ اما این گزاره از لحاظ تاریخی اثبات نشده است. |
| کیسان شخصی غیر از مختار ثقفی بوده است. | این قول صحیح به نظر می‌رسد. |
زیبا شمسی، مورخ، در دانشنامهٔ جهان اسلام سه قول مختلف راجع به کیسان را ذکر کرده، و از میان آنها بهترین تبیین را استنتاج کرده است.[۴]
کیسان پس از فتح امپراتوری ساسانی توسط اعراب جزء موالی شد و به اسلام گروید. او از وابستگان طایفهٔ «عُرَینة» از قبیلهٔ بجیله بود.[۵]
کارنامه
طولی نکشید که کیسان به اندیشه‌های شیعی گرایش پیدا کرد. نهایتاً او در قیام مختار ثقفی (۶۹۵ الی ۶۹۷ م./۶۵الی۶۷ ه.ق) فرماندهی لشکریان موالی مختار را برعهده گرفت و بعد فرمانده محافظان شخصی او نیز شد.[۶][۷] علت انتخاب کیسان برای این منصب یکی از این دو دلیل می‌تواند باشد: اول به دلیل اطمینانی که مختار به وی داشت، دوم نفوذ بالای کیسان در میان موالی کوفه. کیسان از وفاداران انگشت‌شمار مختار بود و تحت حمایت ابراهیم بن مالک‌اشتر نیز قرار داشت.[۸]
پانویس
ارجاعات
- ↑ شمسی، «کیسان ابوعمره»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ Suleiman, Living Islamic History, 7.
- ↑ شمسی، «کیسان ابوعمره»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ شمسی، «کیسان ابوعمره»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ Anthony, The Caliph and the Heretic, 283–284.
- ↑ Anthony, The Caliph and the Heretic, 283–284.
- ↑ Hawting, The First Dynasty of Islam, 51.
- ↑ Dixon, “Kaysān”, Encyclopaedia of Islam.
منابع
- شمسی، زیبا (۱۳۸۹). «کیسان ابوعمره». دانشنامه جهان اسلام. مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- Anthony, Sean W. (2012). The Caliph and the Heretic: Ibn Saba' and the Origins of Shi'ism. Leiden: Brill. pp. 283–284. ISBN 978-90-04-20930-5.
- Hawting, G. R (2002). The First Dynasty of Islam: The Umayyad Caliphate AD 661-750. Routledge. p. 51. ISBN 978-1-134-55059-3.
- Dixon, A. A. (1978). "Kaysān". In van Donzel, E.; Lewis, B.; Pellat, Ch. & Bosworth, C. E. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume IV: Iran–Kha. Leiden: E. J. Brill. p. 836. OCLC 758278456.
- Dixon, ʹAbd al-Ameer ʹAbd (1971). The Umayyad Caliphate, 65-86/684-705: (a Political Study). London: Luzac. p. 71. ISBN 978-0-7189-0149-3.
- Suleiman, Yasir (2010). Living Islamic History: Studies in Honour of Professor Carole Hillenbrand. Edinburgh University Press. p. 7. ISBN 978-0-7486-4219-9.
- Madelung, Wilferd (1978). "Kaysāniyya". In van Donzel, E.; Lewis, B.; Pellat, Ch. & Bosworth, C. E. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume IV: Iran–Kha. Leiden: E. J. Brill. pp. 836–838. OCLC 758278456.
پیوندهای بیرونی
- آیا شخصیت «کیان» در مختارنامه سندیت دارد؟، مشرق نیوز.