هفدهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

هفدهمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
نشان جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
اهداء برای	کتاب‌های برگزیده به زبان فارسی
پشتیبان مالی	معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
تاریخ	بهمن ۱۳۷۹
محل برگزاری	تالار وحدت، تهران
کشور	ایران
نام پیشین	جایزه سلطنتی کتاب سال
پاداش(ها)	سکه بهار آزادی لوح تقدیر از طرف ریاست جمهوری
نخستین دوره	۱۳۶۳
مجموع جوایز	۱۲ اثر
کل دریافت‌کنندگان	۱۵ نفر (نویسنده) ۲ نفر (مترجم) ۰ نفر (مصحح) ۱۲ مؤسسه (انتشارات)
وبگاه	ketabsal.ir

مراسم هفدهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بهمن ۱۳۷۸ در تالار وحدت تهران برگزار شد. در این دوره از جشنواره، ۱۱۰ اثر در شاخه کلیات، ۳۴۹ اثر در شاخه فلسفه و روان‌شناسی، ۵۵۸ اثر در شاخه دین، ۶۴۳ اثر در شاخه علوم اجتماعی، ۱۴۱ اثر در شاخه زبان، ۲۱۰ اثر در شاخه علوم خالص، ۹۶۳ اثر در شاخه علوم عملی، ۳۳۷ اثر در شاخه هنر، ۱۸۸۶ اثر در شاخه ادبیات و ۲۶۹ اثر در شاخه تاریخ و جغرافیا شرکت کردند. از مجموع شرکت‌کنندگان، ۱۲ اثر اعم از ۱۵ نویسنده، ۲ مترجم، ۰ مصحح و ۱۲ موسسه انتشاراتی، برنده جایزه کتاب سال شدند. در این دوره همچنین از ۴۲ اثر تقدیر به عمل آمد.

جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

جشنواره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین رویداد فرهنگی در حوزه فرهنگ مکتوب در دوره جمهوری اسلامی ایران است که نخستین دوره آن در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی برگزار شده است. تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، از سال ۱۳۳۴ هجری شمسی، جایزه‌ای تحت عنوان کتاب سال برگزار می‌شد. این جشنواره تا سال ۱۳۵۶ ادامه داشت اما در آن سال به جهت اتفاقات سیاسی در ایران، به تعویق افتاد و دیگر اجرا نشد. در اواخر سال ۱۳۶۱ موضوع گزینش بهترین کتاب‌های سال در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد و در شهریور سال بعد آیین‌نامه اجرایی آن به تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید. بر اساس این آیین‌نامه، بهترین کتاب‌های چاپ شد در موضوعات مختلف پس از بررسی استادان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، انتخاب و طی مراسم به‌خصوصی در ایام مشهور به دهه فجر (۱۲ تا ۲۲ بهمن)، معرفی شوند. هر سال وزارت ارشاد از ناشران و مؤلفین تقاضا می‌کند تا نسخه‌ای از آثاری که نخستین بار در سال اخیر به چاپ رسانده‌اند را برای این جشنواره ارسال نمایند. مدیرعامل این جشنواره نیکنام حسینی‌پور، معاون فرهنگی آن سید سعید میرمحمدصادق و مدیر جشنواره، علی علی‌محمدی است. دبیری این جشنواره در طول ۳۶ دوره ابتدایی آن را آقایان علی اوجبی (سال‌های ۱۳۸۸، ۱۳۸۵–۱۳۸۴)، سید محمود یوسف‌ثانی (۱۳۷۸–۱۳۶۸)، محمدرضا سرشار (۱۳۸۹)، محمدعلی رمضانی فرانی (۱۳۸۷)، منوچهر اکبری (۱۳۸۶)، محمدعلی مهدوی راد (۱۴۰۱–۱۳۹۳)، نجفقلی حبیبی (۱۳۹۲) و مجید حمیدزاده (۱۳۹۱–۱۳۹۰) عهده‌دار بوده‌اند. هیئت داوران نیز از میان استادان دانشگاه و حوزه علمیه و همین‌طور متخصصان و صاحب‌نظران علمی و فرهنگی، از سوی دبیرخانه جشنواره انتخاب می‌شوند.

شیوه داوری این جشنواره، در سه مرحله تدوین شده است. در مرحله نخست، تمام آثار ارسالی به جشنواره، مورد ارزیابی اولیه توسط هیئت داوری گروه‌های مربوط قرار می‌گیرد و پس از آن، آثار با رای اکثریت به مرحله دوم مسابقه ارسال خواهند شد. در مرحله دوم، آثار توسط حداقل سه تن از داوران انتخابی از جانب هیئت داوری که در هر موضوع مشخص، معین می‌شوند بررسی می‌گردند و نتایج ارزیابی در کاربرگ‌های ویژه‌ای درج می‌گردد. کتاب‌هایی که موفق به کسب حداقل ۸۰ امتیاز از مجموع ۱۰۰ امتیاز مندرج در کاربرگ بشوند، به مرحله نهایی داوری راه می‌یابند. در مرحله نهایی، کاربرگ‌ها توسط هیئت داوران مورد بررسی قرار خواهند گرفت و در نهایت آثار برگزیده به هیئت علمی جشنواره معرفی می‌گردند. در نهایت آثاری که رای سه نفر از داوران یک اثر از میان آثار در بخش تألیف و تصحیح به شرط اتخاذ ۹۰ امتیاز یا بیشتر و در بخش ترجمه، ۹۵ امتیاز و بیشتر، به عنوان اثر برگزیده معرفی می‌شود. تا پیش از دوره چهاردهم این جشنواره، داوران از جانب هیئت علمی معرفی نمی‌شدند و پس از آن نیز در قالب کاربرگ‌ها نام برخی از داوران مشخص می‌شد. در این داوری سه نکته اساسی همواره مورد اهتمام قرار خواهد گرفت: ارتقاء بخشیدن به سطح علمی و فرهنگی کشور؛ سلیس بودن زبان اثر و رعایت قواعد دستور زبان فارسی و داشتن کیفیت مطلوب از نظر طبع و نکات فنی چاپ. در پایان جشنواره، برندگان جایزه کتاب سال، در طی مراسمی به میزبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موفق به کسب لوح تقدیر از ریاست جمهوری و همین‌طور جوایزی عموماً سکه طلا بهار آزادی می‌شوند.

کتاب آینه دوران که در چهلمین سال پیروزی جمهوری اسلامی برای جمع‌آوری برندگان، داوران و شایستگان تقدیر این جشنواره تهیه و منتشر شده است. این اثر در بهمن ۱۳۹۷ توسط مؤسسه خانه کتاب تهیه شده است. از مؤلفین این اثر می‌توان به علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان اشاره کرد.

آثار برگزیده

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار برگزیده در ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
کلیات	دایرةالمعارف‌ها	۱	دانشنامه جهان اسلام	بنیاد دائرةالمعارف اسلامی	ننن	ننن	تهران	بنیاد دائرةالمعارف اسلامی	۱۳۷۷ه‍.ش	۴	؟؟	؟؟
فلسفه و روان‌شناسی	فلسفه اسلامی	۲	ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام	غلامحسین ابراهیمی دینانی	ننن	ننن	تهران	طرح نو	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
	روان‌شناسی	۳	تغییر رفتار و رفتار درمانی: نظریه‌ها و روش‌ها	علی اکبر سیف	ننن	ننن	تهران	دوران	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
دین	فقه و اصول	۴	موسوعه طبقات الفقها اللجنه العلمیه فی مؤسسه الامام الصادق علیه السلام	جعفر سبحانی	ننن	ننن	قم	مؤسسه الامام الصادق	۱۴۱۸ه‍.ق	۱۰	؟؟	؟؟
زبان	زبان فارسی	۵	فرهنگ فارسی امروز	غلامحسین صدری افشار	ننن	ننن	تهران	مؤسسه نشر کلمه	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
				نسرین حکمی
				نسترن حکمی
	زبان عربی	۶	المدخل الی تعلم المکالمه العربیه	محمد الحیدری	ننن	ننن	قم	مکتب الاعلام الاسلامی	۱۳۷۷ه‍.ش	۵	؟؟	؟؟
				علی الحیدری
علوم عملی	علوم پزشکی	۷	شیمی دارویی	آندرو جوس کورولکواس	عباس شفیعی	ننن	تهران	دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
					بردیا فرزام‌فر
	کشاورزی	۸	ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی	ایرج ملک محمدی	ننن	ننن	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
هنر	معماری	۹	گنجنامه	کامبیز حاج قاسمی	ننن	ننن	تهران	سازمان میراث فرهنگی کشور	۱۳۷۷ه‍.ش	۴	؟؟	؟؟
ادبیات	شعر معاصر	۱۰	بصیرت سایه‌ها و تأملاتی در مسئله هنر	رضا صفریان	ننن	ننن	تهران	توسعه	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	ادبیات کودکان و نوجوانان	۱۱	افسانه بلیناس جادوگر	محمدرضا یوسفی	ننن	ننن	تهران	پیدایش	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۱۲	از کجا می‌آیی گل سرخ	مهدی میرکیایی	ننن	ننن	تهران	قو	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟

آثار شایسته تقدیر

^{راهنمای فهرست: (      ? = نامعین       ن/م = نداشتن مورد       و = وزیری       ر = رحلی       ق = رقعی       خ = خشتی)}

فهرست آثار شایسته تقدیر در ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

بخش	شاخه	ر	عنوان اثر	نویسنده(ها)	مترجم(ها)	مصحح(ها)	ناشر		سال نشر	مشخصات کتاب
							مکان	انتشارات		ج	ص	ط
کلیات	کتاب‌شناسی و فهرست	۱	کتاب‌شناسی توصیفی دکتر علی شریعتی	محمد اسفندیاری	ننن	ننن	قم	خرم	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
فلسفه و روان‌شناسی	فلسفه غرب	۲	فلسفه علم	نیکلاس کاپالدی	علی حقی	ننن	تهران	سروش	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۳	نقد قوه حکم	ایمانوئل کانت	عبدالکریم رشیدیان	ننن	تهران	نی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
دین	فقه و اصول	۴	مختلف الشیعه فی احکام الشریعه	علامه حلی	ننن	ننن	قم	مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه	۱۴۱۹ه‍.ق	۱	؟؟	؟؟
		۵	دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی	باقر ایروانی	ننن	ننن	قم	فقه	؟؟	۳	؟؟	؟؟
		۶	مدارک العروه	علی‌پناه اشتهاردی	ننن	ننن	تهران	اسوه	؟؟	۳۰	؟؟	؟؟
علوم اجتماعی	مردم‌شناسی	۷	تحلیل و تفسیر مجموعه اسناد روستایی و عشایری ایران	جواد صفی‌نژاد	ننن	ننن	تهران	آتیه	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
	علوم سیاسی	۸	پیش به سوی شرق	اولریخ گرکه	پرویز صدری	ننن	تهران	سیامک	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
	اقتصاد	۹	تئوری اقتصاد خرد	پی.آر. لیارد	عباس شاکری	ننن	تهران	نی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
				ا.ا. والترز
		۱۰	اندیشه‌های اقتصادی میلتون فرید من	ایمون باتلر	فریدون تفضلی	ننن	تهران	نی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	حقوق	۱۱	فلسفه حقوق، جلد دوم و سوم	ناصر کاتوزیان	ننن	ننن	تهران	شرکت سهامی انتشار	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	حسابداری	۱۲	حسابداری پیشرفته، جلد اول، صورت‌های مالی تلفیقی	رضا شباهنگ	رضا شباهنگ	ننن	تهران	سازمان حسابرسی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
زبان	زبان‌های دیگر	۱۳	فرهنگ امثال و حکم انگلیسی، فارسی	اسدالله (امیر) نوروزی	ننن	ننن	تهران	حق‌شناس	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
علوم خالص	فیزیک	۱۴	آشنایی با مکانیک آماری جدید	دیوید چندلر	نادر رابط	ننن	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	زیست‌شناسی	۱۵	جنین‌شناسی	مریم شمس لاهیجی	ننن	ننن	تهران	دانشگاه شهید بهشتی	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
		۱۶	زیست‌شناسی سلولی و مولکولی	احمد مجد	ننن	ننن	اراک	دانشگاه اراک	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
				محمدعلی شریعت‌زاده
علوم عملی	پزشکی	۱۷	جراحی قاعده جمجمه (با دیدگاه همکاری بین تخصص‌ها)	مجید سمیعی	محمد قدسی	ننن	تهران	حیان	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
				لفگانگ دراف	علیرضا کریمی یزدی
		۱۸	بیماری‌های شایع گوارشی در کودکان	محمدهادی ایمانیه	ننن	ننن	شیراز	کوشا مهر	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
				محمود حقیقت				نوژن
	مواد و معدن	۱۹	عملیات حرارتی و مهندسی سطح	محمدعلی گلعذار	ننن	ننن	اصفهان	ارکان	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	برق	۲۰	الکترونیک قدرت	کجلد توربورگ	عباس شولایی	ننن	تهران	دانشگاه علم و صنعت	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
					احمد شاطر باقرکاشی
		۲۱	فیلترهای فعال و غیرفعال	وای کای چن	محمد مولوی	ننن	تهران	مرکز دانشگاهی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	مکانیک	۲۲	طراحی اجزاء ماشین	مهدی اخلاقی	ننن	ننن	تهران	مؤلف	۱۳۷۷ه‍.ش	۲	؟؟	؟؟
		۲۳	دانشنامه ماشین‌کاری	رکس میلر	احمد حجتی	ننن	تهران	شرکت انتشارات فنی ایران	۱۳۷۷ه‍.ش	۳	؟؟	؟؟
	مهندسی عمران	۲۴	قراردادهای ساختمانی	جیمی هینزی	محمدتقی بانکی	ننن	تهران	اطلاعات	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	مهندسی شیمی	۲۵	تکنولوژی فراورش غذا (اصول و کاربرد)	پی.جی. فیلاورز	مرتضی سهرابی	ننن	تهران	مرکز نشر دانشگاهی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	صنایع	۲۶	نگهداری و تعمیرات(نت) بهره‌ور فراگیر(TPM)	مؤسسه نگهداری و تعمیرات ژاپن	علی حاج شیرمحمدی	ننن	تهران	سازمان مدیریت صنعتی	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	کشاورزی و دامپروری	۲۷	مرتع و مرتع داری	محمدرضا مقدم	ننن	ننن	تهران	دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
هنر	معماری	۲۸	طبس، شهری که بود: بناهای تاریخی طبس	یعقوب دانش‌دوست	ننن	ننن	تهران	سازمان میراث فرهنگی؛ سروش	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	ورزش	۲۹	رشد و تکامل حرکتی در طول عمر	کاتلین ام. هی وود	مهدی نمازی‌زاده	ننن	تهران	سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
					محمدعلی اصلانخانی
ادبیات	تاریخ و نقد ادبی	۳۰	صد سال داستان‌نویسی	حسن میر عابدینی	ننن	ننن	تهران	چشمه	۱۳۷۷ه‍.ش	۳	؟؟	؟؟
		۳۱	شعله طور، دربارهٔ زندگی و اندیشه حلاج	عبدالحسین زرین‌کوب	ننن	ننن	تهران	سخن	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۳۲	استعاره	ترفس هاوکس	فرزانه طاهری	ننن	تهران	مرکز	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	نثر معاصر	۳۳	یک روز مانده به عید پاک	زویا پیرزاد	ننن	ننن	تهران	مرکز	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	شعر معاصر	۳۴	گزینه اشعار	قیصر امین‌پور	ننن	ننن	تهران	مروارید	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۳۵	هفت بند مویه	مصطفی علیپور	ننن	ننن	تهران	مزامیر	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	ادبیات و زبان‌های دیگر	۳۶	بیلیارد در ساعت نه و نیم	هانریس بل	کیکاووس جهانداری	ننن	تهران	سروش	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
	ادبیات کودک و نوجوان	۳۷	هرچه هستی بهترینی	ناصر کشاورزی	ننن	ننن	تهران	سروش	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۳۸	زنبور و سیب قرمز	افسانه شعبان‌نژاد	ننن	ننن	تهران	کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۳۹	دهکده ساحلی	پانولافاکس	شهلا طهماسبی	ننن	تهران	کتاب مریم (وابسته به نشر مرکز)	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۴۰	پرواز	کیم تایلور	محمدعلی شمیم	ننن	تهران	محراب قلم	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
		۴۱	ماجرای سفر شگفت‌انگیز ساندویچ خیار	پیت روآن	محمود سالک	ننن	تهران	کلام	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟
تاریخ و جغرافیا	تاریخ ایران	۴۲	شاه طهماسب اول	منوچهر پارسادوست	ننن	ننن	تهران	شرکت سهامی انتشار	۱۳۷۷ه‍.ش	۱	؟؟	؟؟

پانویس

منابع

• جمعی از مولفین (۱۳۹۷). آینه دوران: دفتر اول (دوره یکم تا بیستم). به کوشش علی علی‌محمدی، سحر برین‌خو، فاطمه مقدس‌زاده، مسعود بهزادی‌راد، معصومه قزلباش، مهدی ملازاده، محمودجواد احمدی‌نیا، الهه رجبی‌فر، حمیده نوروزیان و لیلا اسدیان. تهران: موسسه خانه کتاب. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۲۲۲-۴۸۸-۰.
• فرهادی، بهارک (۱۳۸۷). «کلیات در بیست و پنج دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» (PDF). کتاب ماه (کلیات) (۱۳۴).