سید حسن عدل‌الملک
حاج سید حسن عدل‌الملک[پانویس ۱] پسر حاج سید حسین شنب‌غازانی،[۱] از بزرگان تبریز در عهد قاجار و نیای خانواده عدل بود.
زندگی
حاج سید حسن به سال ۱۲۲۰ هجری شمسی در تبریز متولد شد و به سال ۱۲۹۷ هجری شمسی در همان شهر درگذشت و در مقبره سید حمزه به خاک سپرده شد.[۲] عدل‌الملک به سنت اجدادی، تحصیلات مذهبی داشت و در لباس علما بود و در عین حال تجارت می‌کرد. او در دوران مشروطه شیفته عقاید نوین و پیشرفت‌های کشورهای اروپایی شد و پسران خود را برای تحصیل به اروپا فرستاد. از آن پس، اعضای خانواده عدل که اغلب در فرانسه تحصیل کرده بودند، پیشگام تأسیس مؤسسات نوین، وضع قوانین مدرن و پایه‌ریزی علوم جدید در ایران شدند.[۳]
پس از فوت حاج سید حسن لقب عدل‌الملک به فرزند ارشد او، میرزا مسعودخان منتقل شد.[۴] حاج سید حسن صاحب چهار دختر بود که همگی در فضل و آداب و هنر شهره بودند، شعر می‌خواندند و با اوضاع دنیا آشنایی داشتند.[۵] نام فرزندان او عبارت است از:
- میرزا مسعود عدل‌الملک، پدر مهدی‌خان معاضدالدوله،[پانویس ۲] احمدحسین عدل و مجید عدل
- میرزا یوسف قائم‌مقام (۱۲۶۰–۱۳۱۲) نایب‌الایاله آذربایجان، حاکم کردستان، نماینده تبریز در دوره‌های پنجم، ششم و هفتم مجلس شورای ملی، پدر غلامرضا عدل (۱۲۸۵–۱۳۸۴) و یحیی عدل (۱۲۸۷–۱۳۸۱)
- حبیب‌الله عدل، نخستین وارده کننده دستگاه رادیوگرافی به ایران
- فضل‌الله عدل، پدر پرویز عدل (سفیر ایران در کانادا)
- سعید عدل
- قمرتاج خانم، همسر حاج میرزا عبدالله معین‌الرعایا (نماینده تبریز در دوره دوم مجلس شورای ملی)، مادر ابوالحسن صادقی[۶]
- بالاجان خانم
- بی‌بی خانم، همسر تاجرباشی تبریز و پس از فوت او همسر حسن پناهی[۶]
- زرین‌کلاه خانم مشرف‌السلطنه، همسر سردار همایون والی
پانویس
یادداشت‌ها
- ↑ نام عدل‌الملک در بعضی از منابع، از جمله در کتاب «دانشمندان آذربایجان» تألیف محمدعلی تربیت، به اشتباه «حاج سید حسین» ضبط شده است.
- ↑ نماینده دوره چهاردهم مجلس شورای ملی، پدر محمود عدل و فیروز عدل (نماینده دوره‌های بیست و یکم، بیست و دوم و بیست سوم مجلس شورای ملی)
ارجاعات
- ↑ عدل، من … سید اولاد پغمبر، نواده … وزیر جنگ آمریکا، ۹.
- ↑ دولت‌آبادی، سخنوران آذربایجان، ۵۴۲.
- ↑ فامیلی، «زندگی‌نامه پنج هنرمند نامدار - شهریار عدل»؛ موسوی، «گفتگو با کامران عدل»، انجمن پژوهشی ایرانشهر.
- ↑ مجتهدی، «رجال آذربایجان در عصر مشروطیت»، انجمن پژوهشی ایرانشهر.
- ↑ عدل، من … سید اولاد پغمبر، نواده … وزیر جنگ آمریکا، ۸.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ عدل، مرا بشناسید، ۲۲ و ۲۴.
منابع
- دولت‌آبادی، عزیز (۱۳۷۷). سخنوران آذربایجان. تبریز: ستوده.
- عدل، پرویز (۱۹۹۹). من … سید اولاد پغمبر، نواده … وزیر جنگ آمریکا. لس آنجلس: شرکت کتاب.
- عدل، عظمی. مرا بشناسید. بی‌نا.
- فامیلی، مژده. زندگی‌نامه پنج هنرمند نامدار - شهریار عدل (فیلم). پاریس. روی داده در ۲۰ دقیقه.
- مجتهدی، مهدی (۱۳۸۱). رجال آذربایجان در عصر مشروطیت. تهران: زرین.
- موسوی، پژمان (۱۳۸۹). «گفتگو با کامران عدل». انجمن پژوهشی ایرانشهر. تهران.
- میربغدادآبادی، فرشیده. صحبت‌های عظمی عدل (فایل صوتی). تهران. روی داده در ۱۴ دقیقه.