الیاس‌شاهیان
دودمان الیاس‌شاهی دودمانی ترک تبار ایرانی‌مآب و مسلمان، اهل سیستان بودند، که در سده‌های ۸ و ۹ هجری حکومتی مستقل را در بنگال تشکیل دادند. این حکومت نخستین حکومت مسلمان است، که بر سراسر بنگال حکم راند. برآمدن الیاس‌شاهی‌ها پایانی بود به دو سده و نیم درگیری دائمی میان حکمرانان محلی و برقراری آرامش و صلح در این سامان. در این دوره هنر و علم رونق گرفت و بازرگانی رواج یافت، همچنین ارتباط سیاسی و فرهنگی با دیگر کشورها سبب آمیختگی فرهنگ بومی بنگال با آن‌ها گردید. ایشان به آبادانی نیز توجه داشته‌اند و آثار بسیاری از این دوره به جای مانده که آمیزه‌ای از معماری بنگالی، معماری ایرانی است. در دورهٔ الیاس‌شاهی‌ها افزون‌بر زبان فارسی که در بنگال زبان رسمی و حکومتی بود، به زبان بنگالی نیز بها داده شد، در همین دوره بود که سبک ریخته در ادبیات بنگالی توسط نور قطب عالم، صوفی چشتی پدید آمد، چنانچه مصرعی به ترکی و مصرعی دیگر به بنگالی می‌سرودند. الیاس‌شاهی‌ها با جمعیت هندوی بنگال روابط خوبی داشتند و در دورهٔ ایشان هندوها به مناصب بالای درباری رسیدند.[۱]
قند پارسی در بنگاله
غیاث‌الدین اعظم‌شاه سومین پادشاه این سلسله مردی بود فاضل و دوستدار ادب فارسی، وی هم‌عصر خواجه حافظ شیرازی بود و با این شاعر بزرگ فارسی‌گوی مکاتبه داشت. دربارهٔ چگونگی آغاز این مکاتبه روایتی در آیین اکبری اثر ابوالفضل علامی و ریاض‌السلاطین آمده که روزی سلطان به بیماری مهلکی دچار شده بود و به سه تن از زنان حرم به نام‌های سرو و گل و لاله دستور داد که پس از مرگ بدنش را بشویند. چون سلطان از بیماری نجات پیدا کرد به این سه زن محبت بسیار می‌کرد و این محبت دیگر زنان حرم را به حسادت واداشت چنان‌که به ایشان به استهزاء غساله می‌گفتند. سلطان که از این امر آگاهی یافت بر آن برآمد که با قصیده‌ای دل ایشان را به دست آورد. پس مصرع «ساقی حدیث سرو و گل و لاله می‌رود» را سرود، اما در مصرع بعداش ماند. چون هیچ‌یک از شاعران دربار نتوانستند وی را یاری نمایند، سلطان شعر ناتمام را به همراه دعوت حافظ به بنگال برای وی فرستاد. حافظ مصرع ناتمام سلطان را به مصرع «وین بحث با ثلاثه غساله می‌رود» کامل کرد، اما به خاطر کهولت سن از سفر به بنگال خودداری کرد و در عوض غزلی را که در زیر آمده به سلطان هدیه کرد. آمدن نام سلطان غیاث‌الدین و اشاره به دیدار از بنگال از لحاظ تاریخی این روایت را تأیید می‌کنند.[۲]
فهرست شاهان
| لقب | نام شخصی | مدت حکومت | |
|---|---|---|---|
سلطان شمس الدین الگو:Lang-bn |
الیاس شاه الگو:Lang-bn |
1342–1358 | |
سلطان أبو المجاحد الگو:Lang-bn |
سکندر شاه الگو:Lang-bn |
1358–1390 | |
| سلطان غیاث الدین الگو:Lang-bn |
أعظم شاه الگو:Lang-bn |
1390–1411 | |
سلطان سیف الدین الگو:Lang-bn |
Hamzah Shah حمزة شاه الگو:Lang-bn |
1411–1413 | |
سلطان أبو المظفر الگو:Lang-bn |
Muhammad Shah محمد شاه الگو:Lang-bn |
1413 | |
سلطان ناصر الدین أبو المظفر الگو:Lang-bn |
Mahmud Shah محمود شاه الگو:Lang-bn |
1435–1459 | |
سلطان رکن الدین الگو:Lang-bn |
Barbak Shah باربک شاه الگو:Lang-bn |
1459–1474 | |
سلطان شمس الدین أبو المظفر الگو:Lang-bn |
Yusuf Shah یوسف شاه الگو:Lang-bn |
1474–1481 | |
سلطان نور الدین الگو:Lang-bn |
Sikandar Shah سکندر شاه الگو:Lang-bn |
1481 | |
سلطان جلال الدین الگو:Lang-bn |
Fateh Shah فتح شاه الگو:Lang-bn |
1481–1487 | |
| Habshi rule takes over Sultanate of Bengal under Shahzada Barbak in 1487 C.E. | |||
| پیشین: Delhi Sultanate |
Sultanate of Bengal ۱۳۴۲–۱۴۱۵ |
پسین: House of Ganesha |
| پیشین: House of Ganesha |
Sultanate of Bengal ۱۴۳۷–۱۴۸۷ |
پسین: Habshi rule[۳] |
پانویس
ارجاعات
منابع
- سمیعی، مجید. «الیاس شاهیان». [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۳. تداخل پیوند خارجی و ویکی‌پیوند (کمک)
- عبدالکریم. «حکومت مسلمانان ایرانی الاصل در بنگلادش». نامه فرهنگ (۲): ۳۷. از پارامتر ناشناخته
|ماه=صرف‌نظر شد (کمک)