جنگهای شاپور دوم با اعراب
| جنگهای شاپور دوم با اعراب | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگهای ایران و اعراب | |||||||||
| پرونده:Nakhal Fort (2).jpg قلعه نخل در کنار رشته‌کوه حجر، از سازه‌های دفاعی که شاپور دوم بنا کرد. | |||||||||
| |||||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||||
 شاهنشاهی ساسانی |
مجموعه قبایل عرب شامل: | ||||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||||
|
شاپور دوم | |||||||||
| قوا | |||||||||
| نامعلوم | نامعلوم (زیاد) | ||||||||
| تلفات و ضایعات | |||||||||
| نامعلوم | نامعلوم (زیاد) | ||||||||
.jpg){kind=link}
جنگهای شاپور دوم با اعراب به سلسله نبردهایی از سال ۳۲۵ میلادی میان شاپور دوم ساسانی و قبایل متحد اعراب به فرماندهی سردار معروف عرب قروة ابن مخلب اشاره دارد که در جریان آن‌ها، سپاه اعراب به‌سختی شکست خورده و قبایل آنان تبعید شدند.[۱]
برخلاف تصور عمومی، اولین تهاجم بزرگ اعراب به ایران در دوره خلافت راشدین در سال ۶۳۷ میلادی (۱۵ هجری قمری) صورت نگرفت؛ بلکه اولین تهاجم بزرگ اعراب به ایران در سال ۳۱۸ میلادی و به فرماندهی قروه بن مخلب صورت گرفت. آن‌ها به شوش حمله کردند و بعد از فتح شهر، هرچه قابل حمل بود را به تاراج بردند و تمامی مردان و زنان جوان شهر را نیز به اسارت برده و شهر را ویران نمودند.
پیش‌زمینه
قبایل متحد اعراب نه تنها به شوش، بلکه به استان فارس و شهر گور نیز تعرض کرده بودند و قصد حمله به تیسفون پایتخت شاهنشاهی ساسانی را داشتند.[۱]
شرح نبرد
شاپور دوم در سن ۱۶ سالگی لشکرکشی علیه اعراب را شخصاً رهبری کرد. به گفته طبری، او ۱۰۰۰ سواره‌نظام زبده را برای لشکرکشی انتخاب کرد که ممکن است اشاره‌ای به واحد پشتیگبان بوده باشد.[۲]
او عمدتاً علیه قبیله ایاد در آسورستان لشکرکشی کرد و پس از آن از خلیج فارس گذشت و به الخط (منطقه‌ای بین بحرین و قطر کنونی) رسید. سپس به بنی تمیم در کوه‌های حجر حمله کرد. شاپور تعداد زیادی از تازیان را کشت و با پرکردن چاه‌هایشان با شن، ذخایر آب‌شان را از بین برد.[۱]
او پس از برخورد با اعراب شرق عربستان، به لشکرکشی خود به غرب عربستان و بیابان‌های شام ادامه داد و در آنجا به چندین شهر اعراب غسانی حمله کرد و به‌روایتی حتی تا مدینه هم پیش رفت.[۳]
شاپور دوم نه تنها اعراب خلیج فارس را کشتار کرد، بلکه بسیاری از قبایل آنان را به سمت شبه‌جزیره عربستان کوچاند. همچنین برخی از قبایل عرب را با زور تبعید کرد؛ مانند بنی تغلب به بحرین و الخط، عبدالقیس و بنی تمیم به حجر، بنی بکر به کرمان و بنی حنظله به مکانی نزدیک هرمز اردشیر.[۱]
بنا به روایاتی، شاهپور برای عبرت تازیان، باقی‌ماندگانشان را اسیر کرد و از شانه‌هایشان، طناب عبور داد و سپس، اجساد آنان را بر سر راه کاروان‌ها قرار داد تا همگان ببینند. از آن پس به او «لقب ذوالاکتاف» یا «صاحب کتف‌ها» دادند.[۱]
پانویس
ارجاعات
منابع
منابع وب
- Shapur Shahbazi, A. (2005). "SASANIAN DYNASTY". Encyclopaedia Iranica, Online Edition. Retrieved 30 March 2014.
- Frye, Richard N. (1983). The History of Ancient Iran.
منابع کتابی
- Daryaee, Touraj (2009). Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire. I.B. Tauris.
- Farrokh, Kaveh; Maksymiuk, Katarzyna; Garcia, Javier Sanchez (2018). The Siege of Amida (359 CE) (به انگلیسی). Archeobooks. ISBN 978-83-7051-887-5.
- Munt, Harry (2015). "Arabic and Persian Sources for Pre-Islamic Arabia". In Fisher, Greg (ed.). Arabs and Empires before Islam. Oxford University Press. pp. 434–500. ISBN 978-0-19-965452-9.457
پیوندهای بیرونی
- شاپور دوم ساسانی (ذوالاکتاف)–پرشین هیستوری
- جنگ ایران و عربستان ۱۷۰۰ سال پیش–عصر ایران
