اسلامیکال:تحقیق دستاول ممنوع
این صفحه یکی از سیاستهای اسلامیکال فارسی است. این سیاست در نزد عدهٔ زیادی از ویرایشگران مقبولیت دارد و تفاهم بر آن است که همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آناند. قبل از انجام هر گونه تغییری در این صفحه، بایستی بر روی آن اجماع شده باشد. |
این صفحه در یک نگاه:
|
سیاستهای اصلی محتوایی |
---|
سایر سیاستهای محتوایی |
اسلامیکال تحقیق به صورت دستاول را انتشار نمیدهد. حقایقی که هنوز چاپ نشدهاند، استدلالها، گمانهزنیها، ایدهها، هرگونه تحلیل بهچاپنرسیده از دادههای خام، و همچنین کنار هم گذاشتن مطالب چاپشده به گونهای که در کنار همدیگر دیدگاه خاصی را پیش برده که هیچکدام از آن منابع بهتنهایی و بهوضوح از آن دیدگاه حمایت نکنند؛ همگی تحقیق دستاول هستند. به عبارت دیگر، اسلامیکال محلی برای چاپ نظرها، تجربیات، یا استدلالهای شما نیست.
نقل از منابع و اجتناب از تحقیق دستاول پیوندی ناگسستنی با هم دارند؛ برای نشان دادن اینکه شما مشغول انجام تحقیق دستاول نیستید، باید مطلبتان را به منابع معتبری ارجاع دهید که مستقیماً دربارهٔ موضوع مورد بحث صحبت بکنند و مستقیماً و بدون ابهام اطلاعات ارائهشده در مقاله را آنگونه که نوشته شدهاست تأیید کنند.
ممنوعیت تحقیق دستاول، در کنار دو سیاست دیگرِ دیدگاه بیطرف و تأییدپذیری، سه اصل محتوایی اسلامیکال هستند. این سه سیاست به کمک هم نوع و کیفیت قابلقبول مطالب در مقالات را مشخص میکنند؛ بنابراین، آنها را نباید جدا از یکدیگر بررسی و تفسیر کرد. ویراستاران باید سعی کنند که خود را با هر سهٔ آنها آشنا کنند. این سه سیاست غیرقابل مناقشه و تغییرند. یعنی اجماع کاربران یا هیچ سیاست دیگری نمیتواند آنها را تحتالشعاع قرار دهد یا برتر از آنها بنشیند.
تحقیق دستاول چیست
تحقیق دستاول اصطلاحی کاربردی در اسلامیکال است و به مطالبی در مقالهها که هنوز توسط مراجع نامدار و معتبر منتشر نشده اشاره میکند. در اینجا یعنی نظریهها، دادهها، دعاوی، مفاهیم و استدلالها و دیدگاههای منتشر نشده یا هر تفسیر، واکاوی یا تولید جدیدی از دادهها، بیانات، مفاهیم و استدلالهایی که بازخوانیای نوین یا تفسیر تاریخی جدیدی است. تحقیق دستاول همچنین شامل اصطلاحسازیهای چاپنشده و هرگونه تحلیل یا ترکیب مطالب چاپشده به نحوی که به نظر آید که در راستای پیشبرد موضع خاصیاست، میشود. مطالبی که به مقالهها افزوده میشود باید مستقیماً و واضحاً توسط مراجع یاد شده در مقاله تأیید شود.
نکته: استفاده از منبع اولیه، الزاماً به معنی تحقیق دست اول نیست.
منابع
تحقیقی که شامل جمعآوری و مرتب کردن مطالب از منابع موجود است، در صورتی که با سیاستهای اسلامیکال سازگار باشد، تشویق میشود؛ به این کار «تحقیق بر پایه منابع» گفته میشود، و جهت نوشتن یک دانشنامه ضروری است؛ ولی مواظب باشید که فرای آنچه در منابع آمده را ذکر نکنید، یا آنها را از طُرُقی که مقصود منبع نبوده به یکدیگر مرتبط نکنید. نقل مطالب بدون توجه به محتوای کلی آن نیز مجاز نیست. بهصورت خلاصه، به آنچه منابع گفتهاند بچسبید.
روش استفاده از منابع
جملات یک مقاله باید به منابع اثباتپذیر ارجاع داده شده باشد. جملات مقالات اسلامیکال عموماً نباید بر بخشهایی از منبع که ناواضح، متناقض یا بر اشارات گذرا آن بنا شود. اگر بخشی از منبع به چند طریق خوانده یا تفسیر میشود، یا باید منبع دقیقاً ذکر شود، یا اینکه از آن اجتناب شود. زمانی که بحثی طولانی در یک منبع را خلاصه میکنید، آن خلاصه باید بازتاب دهنده خلاصه نویسنده باشد. استنتاجهایی که دقیقاً در متن به آنها اشاره نشده یا بهصورت واضحی بیان نشدهاند، مستقل از اینکه منبع چه باشد، باید اجتناب شود. بسیار مهم است که از منابعی استفاده کنید که به موضوع مورد بحث مربوط باشند، و هنگام بازنویسی به معنی جملات آنگونه که در داخل متن و در کنار جملات دیگر معنی میدهند، توجه کنید.
منابع معتبر
هر مطلبی که به چالش کشیده شود، یا احتمال به چالش کشیده شدن آن باشد، لازم است که توسط یک منبع معتبر حمایت شود. مطالبی که برای آنها منبع معتبر نتوان یافت تحقیق دست اول به حساب میآیند. تنها راهی که میتوانید نشان دهید که ویرایش شما تحقیق دست اول نیست ارائهٔ منبع چاپشده معتبری است که شامل مطالب یکسان با محتوای شماست. حتی اگر مطالب شما منابع خوبی داشته باشند، اگر آنها را به گونهای استفاده کنید که مستقیماً و بدون ابهام آنچه به آنها نسبت میدهید را ذکر نکرده باشند، نوشته شما تحقیق دست اول به حساب میآید.
منابع اطمینانپذیر منابع معتبر چاپشدهای هستند که فرایند قابل اطمینانی را برای چاپ طی کردهاند. معمولاً نویسندگانشان معتمد تلقی میشوند و در زمینهٔ مورد بحث صاحب صلاحیتند. میزان اطمینانپذیری یک منبع بستگی به شرایط دارد. آنچه در مبحثی قابل اطمینان است، ممکن است در مبحثی دیگر چنین نباشد. به طور کلی معتمدترین منابع ژورنالهای دارای بازبینی دقیق مطالب یا همتا (peer reviewed)، کتابهای چاپ شده توسط انتشارات دانشگاهی، روزنامههای معروف کثیرالانتشار، مجلهها و ژورنالهای چاپ ناشران، معتبرند. چیزی که میان همهٔ اینها مشترک است، فرایندی است که مطلب از زمان نوشته شدن تا تأیید برای چاپ طی میکند. به عنوان یک قاعدهٔ سرانگشتی هرچقدر تعداد افرادی که در بررسی واقعیتها و امور حقوقی و قضایی و تدقیق در نوشتارها دخیلند بیشتر باشد، منبع معتبرتر است. مطالبی که خود چاپکردهاند معمولاً قابلاطمینان به حساب نمیآیند.
اگر شما قادر به اثبات چیزی هستید که قلیلی یا هیچ فردی به آن اعتقاد ندارد، اسلامیکال محل مناسب برای چاپ آن نیست؛ ولی همین که اثباتی در مکانهای معتبر دیگر ارائه شده و مورد بحث قرار گرفت، میتوان آن را به اسلامیکال اضافه کرد.
ترکیب چاپنشدهٔ مطالب چاپشده
کنار هم گذاشتن و ترکیب زمانی اتفاق میافتد که یک ویرایشگر منابع مختلف را بهگونهای کنار هم قرار میدهد که به نتیجهای جدید که در هیچکدام از منابع نیامدهاست میرسد. به طور مشابه از ترکیب کردن بخشهای مختلف یک منبع برای رسیدن به نتیجهای که در آن منبع نیامدهاست پرهیز کنید. حتی اگر مطالب توسط منابع معتبر چاپ شده باشند، نباید بهگونهای در کنار هم چیده شوند که باعث ایجاد تحقیق دست اول شود. به عنوان مثال تحقیق دست اول هنگامی که منابع به صورت واضح به نتیجه یکسانی نرسیده باشند، یا اینکه به موضوع مقاله مربوط نباشند اتفاق میافتد. مثال: اگر الف یک منبع موثق چاپشده باشد و ب هم یک منبع موثق دیگر چاپشده باشد، آنگاه نمیتوان این دو را ترکیب کرده و موضع پ را پیش برد. موضع پ یک تحقیق دست اول و استدلال شخصی شماست. «الف و ب پس آنگاه پ» تنها هنگامی قابل قبول است که یک منبع موثق چاپشده این استدلال را در مورد موضوع مقاله به کار برده باشد.
خلاصه کردن منابع بدون تغییر معنی آن تحقیق دست اول نیست، بلکه ویرایشگری خوب است. بهترین روش نوشتن مقالات در اسلامیکال این است که اطلاعات را از منابع معتبر جمع کرده و آنها را از زبان خودمان بازنویسی کنیم، ولی باید به قصد اولیه نویسندگان وفادار ماند، و هر ادعا را به منبعی که به صورت آشکار آن ادعا را میکند نسبت داد.
ارجاع به خودتان
این سیاست اسلامیکال ویرایشگران متخصص را از اضافه کردن اطلاعاتشان به اسلامیکال نهی نمیکند، ولی آنها را از استفاده از اطلاعات شخصی شان بدون ارجاع به منابع شان نهی میکند. اگر ویرایشگری نتایج تحقیقش را توسط انتشارات معتبری چاپ کرده، میتواند آن موضوع را به صورت سوم شخص وارد کرده و به آن منبع ارجاع بدهد مشروط به اینکه در حین انجام این کار به سیاست دیدگاه بیطرف وفادار بماند. البته باید توجه شود که ویرایش مقالات مربوط به شما یا خویشاوندان شما بشدت مکروه بحساب میآید، و شما تشویق میشوید که هرگونه ویرایش را در صفحات بحث مطرح کنید.
عکسهای دستاول
به خاطر قوانین حق تکثیر شماری از کشورها و رابطهٔ آن با تألیف یک دانشنامهٔ آزاد، تعداد تصاویر عرصهٔ عمومی قابل استفادهٔ ما نسبتاً اندک است. تصاویر، نقاشیها و عکسهای ویراستاران اسلامیکال این جای خالی را پر میکند و ویکینویسان تشویق به گرفتن عکس و کشیدن نگارهها و تصاویر و بارگذاری و انتشار آنها تحت مجوز مستندات آزاد گنو یا سایر مجوزهای آزاد، برای پربارتر کردن مقالهها، میشوند. عکسهای تولید شده توسط کاربران اسلامیکال مصداق تحقیق دست اول به حساب نمیآیند تا زمانی که نظرات و استدلالهای جدیدی ارائه نمیکنند. به عبارت دیگر عکسها نباید پیش برنده دیدگاهی که خود تحقیق دست اول به حساب میآید باشند.
تصاویری که مصداق تحقیق دست اول هستند نباید در اسلامیکال استفاده شوند. دستکاری ویراستاران در عکسها به منظور مخدوش کردن واقعیات یا مواضعی است که عکس نشان میدهد قابل قبول نیست. اگر چنین شود و دستکاری در عکس ارزش دانشنامهای آن را زیر سؤال ببرد باید نامزد حذف شود. عکسهایی که تحقیق دستاول محسوب میشوند به هیچ وجه نباید بارگذاشته شوند.
منابع اولیه، ثانویه و ثالثیه
مقالات اسلامیکال باید به صورت عمدهای بر منابع چاپی ثانویه و تا حد کمتری، ثالثیه یا اولیه تکیه کنند. برای اثبات انتشارپذیری یک موضوع به منابع ثانویه یا ثالثیه نیاز است و باید از تفسیرهای بدیع از منابع اولیه اجتناب کرد. تمامی ادعاهای تفسیری یا تحلیلی از منابع دست اول باید به یک منبع دست دوم (ثانویه) ارجاع داده شود و نباید تحلیل دست اول از منبع اولیه توسط کاربران اسلامیکال انجام شود.
منبع دهی مناسب میتواند مسئله پیچیدهای باشد و اینها قواعد کلی هستند. تشخیص اینکه منابع اولیه، ثانویه یا ثالثیه در هر موضوع مورد اشاره مناسب باشند، بستگی به قضاوت ویرایشی خوب و عقل سلیم دارد، و باید در صفحات گفتگوی مقالات دربارهاش بحث شود. یک منبع میتواند برای یک ادعا اولیه باشد اما برای ادعایی دیگر ثانویه؛ و منابع میتوانند هم شامل مطالب منبع اولیه هم شامل مطالب منبع ثانویه برای یک گزاره یکسان باشند. برای روشن کردن منظور این سیاست، منابع اولیه، ثانویه و ثالثیه به شرح زیر تعریف شدهاند:
- منابع دست اول (منابع اولیه) موارد اولیه (original materials) نزدیک به یک واقعه یا منابع نوشته شده توسط افرادی مستقیماً درگیر در موضوع هستند. این منابع دیدگاهی از درون در مورد رخداد، برههای تاریخی، اثری هنری، تصمیمی سیاسی و غیره ارائه میدهند. منابع اولیه ممکن است منابع مستقل یا منابع شخص ثالث (en) باشند یا نباشند. مثلاً گزارش شاهد عینی یک جنگ و همچنین خلاصهٔ سخنرانی یک رئیسجمهور که توسط دفتر وی منتشر میشود، مقاله علمی که نتایج آزمایشهای جدید انجام شده توسط نویسندهاش را گزارش میکند و اسناد تاریخی نظیر گزارشهای روزانه و حتی آیههای قرآن، منابع اولیهاند. منابع اولیه اطلاعات یا دادهها را عرضه میکنند؛ نظیر: مثل مصنوعات و اشیاء باستانشناختی؛ نتایج سرشماری؛ فیلم ویدئو یا رونوشت نظارتی؛ گزارش استماعهای دادرسی، محاکمههای قضایی یا مصاحبهها؛ گزارشهای بازجویی و آگاهی، دادرسی و لوایح دفاعی در هر کشور (شامل اسناد مرتبط با دادگاه یا هر یک از اشخاص درگیر در محاکمه، نوشته شده یا منتشر شده توسط هر یک از اشخاص درگیر پیش، حین و پس از محکمه)؛ سرمقالهها، ستونها، وبلاگها، یادداشت روزها یا (بسته به زمینه) مصاحبهها؛ نتایج جدولبندی شدهٔ آمارگیریها و پرسشنامهها؛ آثار فلسفی اولیه؛ متون مقدس مذهبی؛ آثار قدیمی، حتی اگر نوشتههای از دسترفته پیشین را ذکر کرده باشند؛ الواح معبد؛ اسناد و گزارشات آزمایشگاهی (نظیر پزشکی قانونی) یا مشاهدات بازرسان؛ اسناد مشاهدات میدانی؛ آثار هنری یا تخیلی مانند اشعار، نمایشنامهها، رمانها، تصاویر متحرک، ویدیوها، و برنامههای تلویزیونی.
- سیاست ما: منابع اولیه که توسط انتشارات معتبری (مانند انتشارات دانشگاهی یا یک روزنامه وزین) چاپ شدهاند، چنانچه در تعارض با سیاست دیگری نباشد، ممکن است در اسلامیکال استفاده شوند، ولی ضروری است که این کار باید با احتیاط انجام شود، زیرا سوءاستفاده از منابع اولیه آسان است. (رجوع کنید: دعاهای بزرگ منابع قوی میطلبند) هرگونه تفسیری از یک منبع اولیه نیازمند یک منبع ثانویه معتبر است که آن تفسیر را بیان کند. یک منبع اولیه فقط میتواند برای بیان توصیفی بیپرده و سرراست از واقعیتهایی به کار رود که هر فرد تحصیل کردهای با دسترسی به آن منبع اولیه، ولی بدون دانش تخصصی اضافی، بتواند آن واقعیتها را تأیید کند. به عنوان مثال، مقالهای که دربارهٔ یک رمان است میتواند بخشهایی از رمان را نقل کند که طرح کلی آن را نشان دهد، ولی هرگونه تفسیر این قطعهها نیازمند منبع دست دوم است. بنابراین: موضوعات یافت شده در یک منبع اولیه را خودتان تجزیه و تحلیل، ارزیابی، تفسیر یا ترکیب نکنید، به جای آن به منابع معتبر دست دوم که این کار را کردهاند ارجاع دهید. یک مقاله کامل را بر پایه منابع اولیه را هرگز بنا نکنید و دربارهٔ ایجاد بخشهایی بزرگ برمبنای آنها محتاط باشید. موضوع بدون منبع از تجربیات شخصی خودتان را اضافه نکنید، زیرا این باعث میشود اسلامیکال به یک منبع اولیه از آن موضوع تبدیل شود. احتیاط بیشتری را دربارهٔ استفاده از منابع اولیهای که دربارهٔ افراد زنده هستند به کار ببندید،
- منابع دست دوم (منابع ثانویه) به تحلیل، تعمیم، واکاوی، ترکیب، تفسیر یا ارزیابی منابع اولیه میپردازند. این منابع حداقل یک مرحله از اتفاقات دور هستند. این منابع توسط دانشگاهیان، روزنامهنگاران و محققان دیگر، و مقالهها و کتابهاییاند که تولید میشوند. توصیف یک روزنامهنگار از صحنه جنگی که خود ندیدهاست یا تحلیل و تفسیر وی از سخنرانی رئیسجمهوری، منابع ثانویهاند.
- سیاست ما: مقالات اسلامیکال باید معمولاً بر منابع ثانویه تکیه داشته باشند. این مقالات میتواند حاوی ادعاهای تحلیلی، ترکیبی، تفسیری، توضیحی یا ارزشی باشند تا زمانی که در یک منبع معتبر ذکر شده باشند.
- منابع دست سوم (منابع ثالثیه) آثار چاپ شدهای هستند که به صورت عمدهای به خلاصهسازی و جمعآوری منابع ثانویه میپردازند. این دسته از منابع شامل دانشنامهها، و از جمله خود اسلامیکال میشود. خیلی از کتب درسی مقدماتی در سطح لیسانس نیز ممکن است تا حدی که به جمعبندی منابع ثانویه میپردازند، منبع ثالثیه در نظر گرفته شوند.
- سیاست ما: منابع ثالثیه (دست سوم) میتوانند در فراهم کردن خلاصههایی از موضوعاتی که در کثیری از منابع اولیه و ثانویه پوشش داده شدهاند، مفید باشند. برخی از منابع ثالثیه ممکن است از بقیه قابل اطمینان تر باشند، و درون هر منبع ثالثیه برخی مقالات ممکن است از بقیه قابل اطمینانتر باشند. جهت ارزیابی میزان قابل اطمینان بودن منابع اثباتپذیری منابع را ببینید.
اساس گنجاندن مطالب در اسلامیکال اثباتپذیری است نه حقانیت. یعنی ما چیزی را گزارش کنیم که منابع موثق به چاپ رسانیدهاند، چه ما آن منابع را دقیق بدانیم، چه نه. برای اجتناب از هرگونه پژوهش دستاول و نیز برای کمک به ارتقای سطح مقالههای اسلامیکال، هر مطلب برگرفته از منبعی دستاول و نیز هرگونه تعمیم، تحلیل، ترکیب، تفسیر یا ارزیابی اطلاعات یا دادهها باید توسط انتشارات مستقل، مورد اعتماد و معتبری به چاپ رسیده باشد (یعنی خود-چاپ کرده نباشد) و از طریق وب یا کتابخانهای عمومی در دسترس باشد. بسیار اهمیت دارد که منابعتان را به دقت و درستی یاد کنید تا خوانندگان بتوانند منابع شما را یافته و خود را قانع کنند که اسلامیکال از منابع بهدرستی استفاده کردهاست.
منبع دهی میتواند موضوع پیچیدهای باشد، و آنچه در بالا آمده فقط قوانین کلی است. تصمیم اینکه آیا استفاده از یک منبع اولیه، ثانویه یا ثالثیه مناسبتر است باید به صورت مورد به مورد در صفحه بحث بررسی شده و از حس عام، و قضاوت خوب ویرایشگری در تصمیمگیری استفاده کرد یا از تالار مباحث عمومی کمک گرفت.
محاسبههای سرراست
سیاست «تحقیق دستاول ممنوع» مانع از انجام محاسبات ساده (مانند جمع و تفریق اعداد، گرد کردن آنها، محاسبه درصدها، تبدیل واحدها، کشیدن نمودار، تبدیل تاریخ شمسی به قمری یا محاسبه سن یک فرد) نمیشود. اینگونه اطلاعات را میتوان محاسبه کرد و به مقالات افزود حتی اگر در منابع دست دوم موجود نباشند لیکن این امر باید به گونهای باشد که نه اهمیت و برجستگی دادهها تغییر کند و نه نیازی به فرض جدیدی خارج از آنچه در منبع ذکر شدهاست باشد. مثلاً اگر منبع چاپشده شمار آراء دادهشده به یک نامزد در انتخابات را ارائه کرده باشد نوشتن درصد آرا در کنار شمار آنها به شرطی که محاسبهای ساده باشد و تمام آرا از یک منبع اخذ شده باشد تحقیق دستاول نیست. استنتاجهایی از این دست نباید به گونهای باشند که در جهت پیشبرد موضعی خاص باشند و همچنین نباید بر اساس مطالبِ منابعی باشند که در ارتباط با موضوع دیگری به چاپ رسیدهاند. در این موارد شرط است که نتیجه محاسبه، واضح و درست و بازتاب معناداری از منابع باشد. (رده:الگو:تبدیل را نیز ببینید.)