سیمین دانشور
سیمین دانشور | |
|---|---|
 دانشور در دههٔ ۱۹۶۰ | |
| زاده | سیمین‌تاج دانشور[۱] ۸ اردیبهشت ۱۳۰۰ شیراز، استان فارس، ایران |
| درگذشته | ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ (۹۰ سال) تهران، ایران |
| آرامگاه | قطعه هنرمندان بهشت زهرا، تهران، ایران |
| نام(های) دیگر | شیرازی بی‌نام |
| پیشه | |
| کار(های) برجسته | فهرست کامل |
| همسر(ها) | جلال آل احمد (ا. ۱۳۲۹–۱۳۴۸) |
سیمین‌تاج دانشور (۸ اردیبهشت ۱۳۰۰ – ۱۸ اسفند ۱۳۹۰) نویسنده و مترجم ایرانی بود. او نخستین زن ایرانی بود که به صورت حرفه‌ای در زبان فارسی داستان نوشت. مهم‌ترین اثر او نخستین رمانش سووشون است که نثری ساده دارد و به ۱۷ زبان ترجمه شده است. سووشون از جمله پرفروش‌ترین آثار ادبیات داستانی در ایران به‌شمار می‌رود. دانشور، همراهِ همسرش جلال آل احمد، عضو کانون نویسندگان ایران بود و در نخستین انتخابات (فروردین ۱۳۴۷) به عنوان رئیس کانون نویسندگان ایران برگزیده شد.
زندگی
کودکی و جوانی
سیمین دانشور در ۸ اردیبهشتِ ۱۳۰۰ خورشیدی در شیراز زاده شد. او سومین فرزند محمدعلی دانشور (پزشک) و قمرالسلطنه حکمت (مدیر هنرستان دخترانه، نقاش؛ دخترعموی علی اصغر حکمت و سردار فاخر حکمت) بود.[۲] او سه برادر به نام‌های منوچهر، هوشنگ و خسرو و دو خواهر به نام‌های هما و ویکتوریا داشت.[۳] دورهٔ ابتدایی را در مدرسه انگلیسی‌زبان مهرآیین گذراند.[۴] او از کودکی با اشعار حافظ و سعدی و آثار نویسندگان ادبیات کلاسیک ایران نظیر ناصر خسرو و بیهقی آشنا شد. در کتابخانهٔ پدرش هم آثار نویسندگان ایرانی و هم آثار نویسندگان روز دنیا موجود بود. دو کتابفروشی معرفت و احمدی که از کتابفروشی‌های معتبر شیراز بودند، با پدر او دوستی داشتند و کتاب‌های تازه چاپ‌شده‌شان را به پدرش هدیه می‌دادند.[۵] سیمین اشتیاق فراوانی به کتابخوانی داشت و به زبان انگلیسی هم مسلط بود. به این ترتیب، خیلی زود با ادبیات جهان نیز آشنا شد.[۶] دبیرستان را در همان مدرسه مهرآیین گذراند. در سال ۱۳۱۶ اولین مقاله‌اش را با نام زمستان بی‌شباهت به زندگی ما نیست در نشریه‌ای محلی چاپ کرد. در امتحان نهایی دیپلم شاگرد اول کل کشور شد.[۷] در سال ۱۳۱۷، به همراه هما و منوچهر به تهران آمد. هما در رشته پزشکی و منوچهر در رشته باستان‌شناسی مشغول تحصیل شدند. سیمین مدتی در شبانه‌روزی آمریکایی تهران ساکن شد و آموزش زبان انگلیسی را پی گرفت. بعد در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.[۸]
سیمین دانشور ۲۰ ساله بود که پدرش، محمدعلی دانشور، درگذشت. پس از مرگ پدر، مادرش هم به تهران آمد و در خیابان ایرانشهر ساکن شدند.[۹] با این‌که از نظر مالی مشکلی نداشتند، سیمین تصمیم گرفت کار کند. در سال ۱۳۲۰، به عنوان معاون اداره تبلیغات خارجی در رادیو تهران استخدام شد. علی اکبر کسمایی و احمد شاملو از همکاران او در رادیو بودند. دو سال بعد، در سال ۱۳۲۲، از کار رادیو کناره‌گیری کرد و در روزنامه ایران مشغول به کار شد. از این زمان به بعد، او با نام مستعار شیرازی بی‌نام[۱۰] برای نشریات مختلف مقاله می‌نوشت و ترجمه هم می‌کرد. مرتضی کیوان او را تشویق کرد داستانهای پراکنده‌اش را جمع‌آوری و منتشر کند.[۱۱] آتش خاموش نخستین مجموعه داستانی است که به قلم زنی ایرانی چاپ شده است.[۱۲] داستانهای این مجموعه با نقدهای منفی بسیاری مواجه شد.[۱۳]
آشنایی و ازدواج با جلال آل احمد
سیمین دانشور در سال ۱۳۲۷ با جلال آل‌احمد، نویسنده و روشنفکر ایرانی، آشنا می‌شود. این آشنایی دو سال بعد به ازدواج انجامید.[۱۴] خانواده دانشور مرفّه و تحصیل‌کرده بودند؛ و پدرِ جلال، که راضی به این ازدواج نبود، در روز عقد جلال و سیمین به قم رفت و در مراسم حاضر نشد. او تا ده سال بعد هم پا به خانه آن‌ها نگذاشت. شمس آل احمد، برادر جلال، در کتاب سیر و سلوک خاطره‌ای از مراسم عروسی تعریف می‌کند. به گفتهٔ او، صادق هدایت، از مهمانان عروسی بود و یک قاشق چای‌خوری یک بار مصرف به عروس و داماد هدیه داد. گویا این ماجرا باعث تفریح حضار شده بود.[۱۵]
این ازدواج تا مرگ نابه‌هنگام آل احمد در سال ۱۳۴۸، به مدت ۲۰ سال دوام داشت. دانشور در گفت‌وگو با ناصر حریری گفته است که آن‌ها هر چه می‌نوشتند، به هم نشان می‌دادند اما او هرگز اجازه نمی‌داده جلال در نوشته‌هایش دست ببرد.[۱۶]
فارغ‌التحصیلی از دانشگاه
از استادان او در دانشکدهٔ ادبیات می‌توان به عباس اقبال، بدیع‌الزمان فروزانفر، ملک‌الشعرای بهار، علی اصغر حکمت، نصرالله فلسفی، لطفعلی صورتگر و احمد بهمنیار اشاره کرد.[۱۷] در همین سال سرباز شکلاتی جرج برنارد شاو را ترجمه و منتشر کرد و مقاله‌ها و داستانهای کوتاهی نیز در روزنامه کیهان، مجله بانو و امید چاپ کرد.[۱۸]
تحصیل در آمریکا
دانشور در شهریور ۱۳۳۱ با دریافت بورس تحصیلی از مؤسسه فولبرایت به دانشگاه استنفورد آمریکا رفت و در رشتهٔ زیبایی‌شناسی تحصیل کرد. در این سفر همسرش، آل احمد، او را همراهی نمی‌کرد. نامه‌هایی که بین این دو در این مدت رد و بدل شد، بعدها در کتابی به نام نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل احمد از سوی انتشارات نیلوفر منتشر شد.[۱۹] در مدت زندگی و تحصیل در آمریکا دو داستان کوتاه به زبان انگلیسی نوشت که در نشریه دانشگاه استنفورد به نام د پسیفیک اسپکتیتر چاپ شد. در مدت تحصیل در آمریکا باغ آلبالو و دشمنان چخوف، رمان بئاتریس آرتور شنیتسلر و رمز موفق زیستن دیل کارنگی را هم ترجمه و منتشر کرد.[۲۰]
بازگشت به ایران و ادامه کار نویسندگی
دانشور در سال ۱۳۳۴ به ایران بازگشت و در هنرستان هنرهای زیبای دختران و پسران مشغول تدریس شد. مدیریت مجلهٔ نقش و نگار را پذیرفت. کمدی انسانی سارویان و داغ ننگ ناتانیل هاتورن را ترجمه کرد. در سال ۱۳۳۶ به همراه جلال آل احمد سفری به اروپا رفت. در ۱۳۳۷ کتاب همراه آفتاب، نوشتهٔ هارولد کورلندر را ترجمه و منتشر کرد. تا این‌که در سال ۱۳۳۸، به عنوان دانشیار کلنل علینقی وزیری در رشتهٔ باستان‌شناسی و تاریخ هنر دانشگاه تهران مشغول به کار شد. کار تدریس او در دانشگاه تهران تا بیست سال بعد، یعنی سال ۱۳۵۸ که از دانشگاه تهران بازنشسته شد، ادامه یافت.[۲۱]
در سال ۱۳۴۰، دومین مجموعه داستان خود با نام شهری چون بهشت را منتشر کرد. این مجموعه شامل ده داستان کوتاه بود. در سال ۱۳۴۳، بار دیگر سفری به آمریکا رفت تا در سمیناری در دانشگاه هاروارد شرکت کند.[۲۲][۲۳]
در تیرماه ۱۳۴۸ رمان سَووشون را منتشر کرد که مشهورترین رمان او[۲۴] و از جملهٔ پرفروش‌ترین رمان‌های معاصر است. تاکنون بیش از پانصد هزار نسخه از این کتاب در ایران به فروش رفته و به هفده زبان ترجمه شده است. بسیاری از منتقدان این اثر را یکی از ماندگارترین آثار ادبی فارسی می‌دانند.[۲۵] ۱۸ مهرِ ۱۳۵۶ دانشور نخستین سخنرانِ واپسین دورهٔ شب‌های شعرِ گوته در باغِ انجمنِ فرهنگیِ روابطِ ایران-آلمان بود و گفتارِ خود را با آیه‌ای از قرآن (ربِّ اشْرَحْ لِی صَدرِی و یَفقَهُوا قَوْلِی) آغاز کرد. موضوعِ سخنرانیِ او «مسائل هنر معاصر در جهان و در کشورهای جهان سوم» بود.
در سال ۱۳۶۱ کتابی را منتشر کرد به نام غروب جلال. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول کتاب، با نام شوهرم، جلال در سال ۱۳۴۱ و در زمان حیات آل احمد نوشته شده است. دانشور این کتاب را با وصف آل احمدِ نویسنده آغاز می‌کند، افکار و ویژگی‌های اخلاقی او را از منظر خود توصیف می‌کند و به جنبه‌های فردی، اجتماعی و سیاسی زندگی او می‌پردازد. بخش دوم کتاب، تقریباً بیست و یک سال بعد نوشته شده است. در این بخش، دانشور خاطرهٔ روز درگذشت آل احمد را روایت می‌کند. نام کتاب، از همین بخش دوم گرفته شده است.[۲۶]
در سال ۱۳۶۳، کتاب جدال نقش با نقاش هوشنگ گلشیری منتشر شد که یکی از جدی‌ترین نقدها دربارهٔ آثار سیمین دانشور، به‌ویژه سووشون تا آن زمان بود.[۲۷] در سال ۱۳۷۲، اولین کتاب از سه‌گانهٔ سیمین دانشور، به نام جزیره سرگردانی منتشر شد که به دغدغه‌های روشنفکران ایران در دههٔ ۴۰ و ۵۰ می‌پرداخت. ۱۳۷۶، مجموعه داستان از پرنده‌های مهاجر بپرس با همکاری نشر نو و نشر کانون چاپ شد. در سال ۱۳۷۸ یادنامه جلال آل احمد توسط علی دهباشی منتشر شد که گفت‌وگویی مفصل با دانشور را شامل می‌شد. جلد دوم تریلوژی دانشور، ساربان سرگردان، در سال ۱۳۸۰ را چاپ کرد که به بازنگری وقایع پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران می‌پردازد. کتاب سوم این مجموعه کوه سرگردان است. گفته می‌شود دانشور این کتاب را در سال ۱۳۸۶ برای چاپ به انتشارات خوارزمی سپرد. دو سال بعد ناشر اعلام کرد که آخرین رمان دانشور مفقود شده است. از سال ۱۳۸۶، بیماری سبب شد دیگر نتواند به کار نوشتن ادامه دهد.[۲۸] آخرین اثر چاپ شدهٔ او مجموعه داستانی است به نام انتخاب شامل ده داستانی که پیش‌تر در کتاب از پرنده مهاجر بپرس آمده بود، به اضافه شش داستان جدید. داستانهای این مجموعه از نظر فرم و مضمون متفاوت‌اند و در نگارش آن‌ها از تکنیک‌های پست‌مدرن استفاده شده است.[۲۹]
دیدار با روح‌الله خمینی
غلامحسین ساعدی می‌گوید:
وقتی آقای خمینی وارد ایران شد، کانون نویسندگان ایران به دیدن ایشان رفت که راجع‌به مطبوعات و این مسائل صحبت بکنند. من هم جزو آن هیئت بودم. به‌نظر من خیلی کار خوبی کردیم که رفتیم. غول را وقتی که از چاه در می‌آید اگر نبینی و راجع به آن حرف بزنی، فایده ندارد. دیدن خمینی برای من جالب بود. قضیه از این قرار بود که سانسور و اینها دوباره پا گرفته بود و کانون نویسندگان تصمیم گرفت که اندکی برود و به خود حضرت بگوید که: «دایی، ما هستیم‌ها». آن وقت نشستیم به نوشتن یک متن. یک عده جمع شدند و اینها و فلان. گفتیم نه، برویم و به او بگوییم، الان دستگاه دارد دست او می‌افتد. یک متنی تهیه شد که به نظر من متن خوبی هم بود. بعدش تلفن زدند که شما می‌توانید بیایید، آقا اصلاً منتظر شماست؛ مثلاً سیمین دانشور بود، من بودم، سیاوش کسرایی بود، جواد مجابی بود، باقر پرهام، شانزده - هفده نفر بودیم. جعفر کوش‌آبادی بود. قرار شد متن را باقر پرهام بخواند. تنها زنی که با ما بود خانم [سیمین] دانشور بود. ایشان یک روسری داشتند و این شیخ هی می‌گفت که این روسری را یک‌کمی بکش بالا مثلاً صورتتان را بپوشاند. خانم سیمین به آفت الله، آره به آیت الله یک جور شیفتگی داشت. بعد گفت، «آقا اجازه بدهید دستتان را ببوسم.» خمینی گفت، «حالا فایده دارد؟ نبوسند برند.».[۳۰][۳۱]
کتاب‌ها
مجموعه داستان
آتش خاموش
آتش خاموش (اردیبهشت ۱۳۲۷) اولین مجموعه داستان دانشور و اولین مجموعه داستان از نویسندگان زن ایرانی است. این مجموعه شامل ۱۶ داستان کوتاه است که بین سال‌های ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۶ نوشته شده‌اند.[۳۲]قهرمان داستان‌ها اغلب دختری تحصیل‌کرده از خانواده‌ای مرفه است که با عقب‌ماندگی‌های ایران سنتی سر ناسازگاری دارد. این مجموعه داستان را اغلب منتقدان ضعیف ارزیابی کرده‌اند و نشانهٔ بی‌تجربگی نویسنده دانسته‌اند اما احساسات زنانه‌ای که در داستان‌ها دیده می‌شود، در فضای داستان‌نویسی ایران تازگی دارد.[۳۳] هوشنگ گلشیری داستانهای این مجموعه را سیاه‌مشقی بیش نمی‌داند. از نظر او «کلاغ کور» بهترین داستان این مجموعه است.[۳۴]
شهری چون بهشت
شهری چون بهشت دومین مجموعه داستان دانشور با فاصله‌ای ۱۳ ساله نسبت به کتاب اول، در دی ماه ۱۳۴۰ منتشر شد. این مجموعه شامل ده داستان است. در دوره‌ای که بسیاری از نویسندگان ایرانی نوشتن از نظرگاه کودکان را امتحان می‌کنند (و از آن جمله‌اند میرصادقی، تنکابنی، قریب، پاینده، پرویزی، بابامقدم، آل احمد و گلستان)، دانشور نیز تلاش می‌کند از دید قهرمانان نوجوانش بنویسد. شکست در عشق و زندگی و در عین حال تسلیم ناامیدی نشدن از مضامین عمده داستانهای این مجموعه است. دنیای ذهنی و عینی زنان، شوربختی‌ها و امیدهایشان در هر ده داستان مجموعه حضور دارد.[۳۵] هوشنگ گلشیری معتقد است دانشور از کتاب قبلی تا این کتاب راه درازی را طی کرده و به قدرت نسبی رسیده است. او به تأثیر نویسندگانی چون فاکنر، همینگوی و چخوف در برخی داستانهای این مجموعه اشاره می‌کند.[۳۶]
به کی سلام کنم
موضوع داستانهای این مجموعه مسائل سیاسی و اجتماعی دههٔ ۵۰ و اختناق حاکم بر جامعه بود.[۳۷] در بعضی دیگر از داستان‌ها، دانشور به جنبه‌های منفی غرب و مصرف‌گرایی[۳۸]و تأثیر آن در ازخودبیگانگی زنان طبقه متوسط می‌پردازد. در برخی از داستانهای این مجموعه از شیوهٔ تک‌گویی در روایت استفاده شده است.[۳۹]
از پرنده‌های مهاجر بپرس
از پرنده‌های مهاجر بپرس مجموعهٔ داستان‌هایی است که دانشور طی سال‌های پس از انقلاب با مضمون انقلاب و جنگ نوشت و در سال ۱۳۷۶ در قالب یک کتاب منتشر کرد. داستانهای این مجموعه حال و هوای زندگی‌نامه‌ای دارند.[۴۰]
انتخاب
مجموعه داستان کوتاه انتخاب شامل شانزده داستان کوتاه است؛ ده داستان مجموعهٔ از پرنده‌های مهاجر بپرس به اضافهٔ شش داستان تازه. این کتاب در سال ۱۳۸۶ منتشر شده است.[۴۱]
رمان‌ها
سووشون
حسن میرعابدینی این رمان را آغازگر فصلی تازه در داستان‌نویسی ایران می‌داند.[۴۲] محمد حقوقی، محیط جنوب را در این داستان قابل تعمیم به تمام ایران می‌داند. به اعتقاد او، زری نمایندهٔ زن تحول‌یافتهٔ ایرانی‌ست و همسرش یوسف، نمایندهٔ روشنفکران مبارز است.[۴۳]
ساربان سرگردان
ساربان سرگردان ادامهٔ داستان جزیرهٔ سرگردانی است. هستی به دلیل فعالیت‌های مراد و رفقایش به زندان می‌افتد. سلیم از هستی جدا می‌شود و با زن دیگری ازدواج می‌کند. هستی و مراد به جزیره‌ای به نام جزیره سرگردانی تبعید می‌شوند. بعد از مدتی با کمک ناپدری هستی فرار می‌کنند، با هم ازدواج می‌کنند و صاحب پسری می‌شوند. در پایان رمان، جنگ ایران و عراق آغاز می‌شود و مراد عازم جبهه می‌شود.[۴۴]
ترجمه‌ها
سیمین دانشور در کنار داستان‌نویسی به کار ترجمه هم می‌پرداخت. او البته نوشتن را کار اصلی خود می‌دانست اما گاه به گاه هم او و هم آل‌احمد ناچار می‌شدند برای گذران زندگی دست به ترجمه بزنند. دانشور از انگلیسی و آل‌احمد از فرانسوی به فارسی ترجمه می‌کرد. او به جز داستان و رمان و نمایشنامه، چند مقاله نیز ترجمه کرده است.[۴۵]
- سرباز شکلاتی/جرج برنارد شاو، ۱۳۲۸.
- دشمنان/آنتوان چخوف، ۱۳۲۸
- تیفوس آنتوان چخوف، چند خاطره از چخوف/ماکسیم گورکی، تهران: امیرکبیر، ۱۳۲۹.
- بهترین داستانهای چخوف/آنتوان چخوف، تهران: صفی‌علیشاه، ۱۳۳۰.
- بئاتریس/آرتور شنیتسلر، تهران: بنگاه مطبوعاتی رواق، ۱۳۳۲.
- کمدی انسانی، ی‍ا، پ‍ی‍ک مرگ و زندگی/ ویلیام سارویان. تهران: ابن‌سینا: کتابخانه دانش: مؤسسه انتشارات فرانکلین، ۱۳۳۳.
- همراه آفتاب: اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ا و داستانهای ملی کشور ما/ گ‍ردآورن‍ده هارولد کورلندر. تهران: کتابفروشی و چاپخانه محمدحسن علمی: مؤسسه انتشارات فرانکلین، ۱۳۳۷.
- داغ ننگ/ ناتانیل هاثورن. تهران: نیل (فرانکلین)، ۱۳۴۶.
- باغ آلبالو/ آنتوان چخوف. تهران: انتشارات نیل، ۱۳۴۷.
- بنال وطن/ آلن پیتون. تهران: خوارزمی، ۱۳۵۱.
- چهل طوطی/ ترجمه و تحریر سیمین دانشور و جلال آل احمد، با طرح‌هایی از اردشیر محصص. تهران: نشر موج، ۱۳۵۱.
- ماه عسل آفتابی (مجموعه داستان)/ریونوسوکه آکوتاگاوا و…. تهران: رواق: فردوسی، ۱۳۶۲.
- راز موفق زیستن/ دیل کارنگی. تهران: ج‍ام‍ی، ۱۳۷۲(چاپ دوم).
آثار غیرداستانی
- غروب جلال، انتشارات رواق، ۱۳۶۰
- شاهکارهای فرش ایران
- راهنمای صنایع ایران
- ذن بودیسم
- مبانی استتیک
ترجمه آثار دانشور
- شهری چون بهشت با ترجمهٔ مو-هون یانگ به زبان چینی و با ترجمهٔ آریانا فرخی به زبان ایتالیایی ترجمه شده است.[۴۶]
- سووشون به ۱۷ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.[۴۷]
پانویس
ارجاعات
- ↑ «ساربان ادبیات ایران زنده است». مهر. ۳۰ تیر ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۲۳.
- ↑ سالشمار دکتر سیمین دانشور.
- ↑ طهماسبی نمینی، جزیره‌نشین سرگردان، ۱۹.
- ↑ سالشمار دکتر سیمین دانشور.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۴۰.
- ↑ پرستش و قربانی، ۳۹ و ۴۰.
- ↑ سالشمار دکتر سیمین دانشور.
- ↑ طهماسبی نمینی، جزیره‌نشین سرگردان، ۱۹.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۴۰.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۲۰.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۴۰.
- ↑ میرعابدینی، صدسال داستان‌نویسی ایران، ۱۹۷.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۴۰.
- ↑ طهماسبی نمینی، جزیره‌نشین سرگردان، ۲۰.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۲۷.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۲۸.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۲۱.
- ↑ سالشمار دکتر سیمین دانشور.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۲۱.
- ↑ سالشمار دکتر سیمین دانشور.
- ↑ سالشمار دکتر سیمین دانشور.
- ↑ طهماسبی نمینی، جزیره‌نشین سرگردان، ۱۴.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۲۱.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۲۲.
- ↑ کریمی، ۲۲.
- ↑ سلیمی کوچی و سکوت جهرمی، ۱۰۹.
- ↑ طهماسبی، ۲۳.
- ↑ طهماسبی، ۲۳ و ۲۴.
- ↑ صادقی محسن‌آباد و رحمانی قناویزباف، ۱۷۰.
- ↑ «غلامحسین ساعدی، نوار ۵». Iran Oral History. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۶.
- ↑ «دیدار کانون نویسندگان با امام خمینی به روایت غلامحسین ساعدی/۱۳۵۷». www.asrislam.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۶.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۳۸.
- ↑ میرعابدینی، صدسال داستان‌نویسی ایران، ۱۹۷و ۱۹۸.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۳۸.
- ↑ میرعابدینی، صدسال داستان‌نویسی ایران، ۳۸۰–۳۸۵.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۵۱.
- ↑ میرعابدینی، صدسال داستان‌نویسی ایران، ۴۷۹.
- ↑ میرعابدینی، صدسال داستان‌نویسی ایران، ۶۰۵.
- ↑ میرعابدینی، صدسال داستان‌نویسی ایران، ۱۱۱۳.
- ↑ میرعابدینی، صدسال داستان‌نویسی ایران، ۱۳۸۵.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۷۰.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۹۵.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۹۸.
- ↑ پاینده، «سیمین دانشور، شهرزادی پسامدرن»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۳۴.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۴۲.
- ↑ طهماسبی نمینی، ۴۲.
منابع
- گلشیری، هوشنگ، جدال نقش با نقاش در آثار سیمین دانشور. چاپ اول، تهران: انتشارات نیلوفر، زمستان ۱۳۷۶. شابک ۹۶۴‐۴۴۸‐۰۳۵-X.
- میرعابدینی، حسن (۱۳۷۷). صدسال داستان‌نویسی ایران. تهران: نشر چشمه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۱۹۴-۴۹-۶.
- طهماسبی نمینی، زهرا (۱۳۹۵). جزیره‌نشین سرگردان (جستارهایی دربارهٔ آثار سیمین دانشور). تهران: انتشارات روزگار. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۷۴-۵۹۲-۹.
- اقتصادی‌نیا، سایه (تابستان ۱۳۹۰). «سیمین دانشور نویسنده، سیمین دانشور پژوهشگر». نامه فرهنگستان (سال دوازدهم، شماره ۲): ۱۱۱ و ۱۱۲. دریافت‌شده در ۹ مرداد ۱۳۹۹.
- شفیعی، سمیه‌سادات (تابستان ۱۳۹۷). «تجربه سیمین دانشور از جهان مدرن؛ بررسی جامعه شناختی نامه‌های سفر به آمریکا(۱۳۳۱–۱۳۳۲)». فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی (۳۶): ۱۴۱. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۹.
- پرستش، شهرام؛ قربانی، ساناز (بهار و تابستان ۱۳۹۱). «سرگذشت سیمین دانشور در میدان ادبی ایران». جامعه‌شناسی هنر و ادبیات (سال چهارم، شماره ۱). دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۹.
- غلامی، تیمور (۱۳۸۳). «سیمای اهل قلم». جشن‌نامه سیمین دانشور. به کوشش علی دهباشی. تهران: انتشارات سخن. ص. ۴۰۴.
- کریمی، شیرین (۱۳۹۹). پنجاه سال بعد سووشون. تهران: نشر نگاه معاصر. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۷۰۲۸-۴۸-۵.
- عبداللهی، مهناز (۲۰۱۰-۰۶-۲۳). «سالشمار دکتر سیمین دانشور». مجله فرهنگی و هنری بخارا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۳۱.
- سلیمی کوچی، ابراهیم؛ سکوت جهرمی، فاطمه (پاییز و زمستان ۱۳۹۶). «روایت دو زن از کوچ دو روشنفکر: غروب جلال و وداع با سارتر». پژوهش ادبیات معاصر جهان (سال هجدهم، شماره ۲): ۱۰۹. دریافت‌شده در ۲۹ مرداد ۱۳۹۹.
- صادقی محسن‌آباد، هاشم؛ رحمانی قناویزباف، علی (پاییز و زمستان ۱۳۹۲). «سیر تحول شنودپذیری و اعتبار راوی در داستانهای کوتاه سیمین دانشور». پژوهش ادبیات معاصر جهان (سال هفتم، شماره ۳): ۱۵۳–۱۷۵. دریافت‌شده در ۴ شهریور ۱۳۹۹.
- پاینده، حسین (دی ۱۳۸۱). «سیمین دانشور:شهرزادی پسامدرن». کتاب ماه ادبیات و فلسفه (۶۳): ۷۲. دریافت‌شده در ۴ شهریور ۱۳۹۹.
- [۱]
- [۲]
پیوندها به بیرون
- سیمین دانشور
- استادان دانشگاه تهران
- اعضای حزب توده ایران
- اعضای هیئت مؤسس کانون نویسندگان ایران
- اهالی شیراز
- جلال آل احمد
- مدفونان در قطعه هنرمندان بهشت زهرا
- داستان‌نویسی جنوب
- دانشآموختگان دانشگاه استنفورد
- دانشآموختگان دانشگاه تهران
- درگذشتگان ۱۳۹۰
- درگذشتگان ۲۰۱۲ (میلادی)
- درگذشتگان به علت آنفلوانزا
- دور از وطنهای اهل ایران در ایالات متحده آمریکا
- رماننویسان زن اهل ایران
- رماننویسان زن
- رماننویسان سده ۲۰ (میلادی) بر پایه ملیت
- زادگان ۱۳۰۰
- زادگان ۱۹۲۱ (میلادی)
- مترجمان اهل ایران
- مترجمان سده ۲۰ (میلادی)
- مترجمان سده ۲۱ (میلادی)
- نویسندگان داستان کوتاه زن اهل ایران
- نویسندگان داستان کوتاه زن
- نویسندگان داستان کوتاه سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران
- نویسندگان داستان کوتاه سده ۲۰ (میلادی)
- نویسندگان داستان کوتاه سده ۲۱ (میلادی) اهل ایران
- نویسندگان زن اهل ایران
- نویسندگان زن سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران
- نویسندگان زن سده ۲۰ (میلادی)
- نویسندگان زن سده ۲۱ (میلادی) اهل ایران
- نویسندگان زن سده ۲۱ (میلادی)
- نویسندگان فارسیزبان اهل ایران